هفته عقیدتی سیاسی در سپاه فرصت مناسبی است برای مرور اقدامات سپاه در دو حوزه آموزش‌های عقیدتی سیاسی و بصیرت افزایی و روشنگری که هفته قبل پای صحبت‌های معاون تربیت و آموزشی عقیدتی سیاسی نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه نشستیم و این هفته‌ گفت‌وگویی انجام دادیم با سردار سرتیپ دوم پاسدار دکتر یدالله جوانی معاون سیاسی نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه که در ادامه می‌خوانید:

بفرمایید در دوره دوم که شما به معاونت سیاسی بازگشتید،‌ چه نوع رویکردهای جدیدی را در پیش گرفتید؟

معاونت سیاسی سپاه یک مجموعه بابرکت و دارای عمری به اندازه عمر سپاه است. از همان ابتدای شکل‌گیری سپاه در سال 1358 به صورت رسمی و قانونی، دفتر سیاسی سپاه در ساختار این نهاد انقلابی، با توجه به ماهیت، ‌رسالت، ‌وظایف و مأموریت‌های سپاه لحاظ شد. در اساسنامه سپاه، جمع‌آوری اخبار و ارائه آن به همراه تحلیل به آحاد پاسداران به عنوان مهم‌ترین وظیفه این دفتر تعریف شده است؛ به عبارتی کار آگاه‌سازی سیاسی و بالا بردن بصیرت سیاسی در سپاه و بسیج، ‌به عهده این بخش در سپاه گذاشته شده است؛ البته عنوان دفتر سیاسی در سال‌های بعد به اداره سیاسی و درنهایت به معاونت سیاسی تغییر کرد. معاونت سیاسی در سلسله مراتب سپاه حضور دارد و از طریق مجموعه متنوعی از نشریات، رسانه‌ها و شبکه‌ هادیان به صورت حضوری و غیر حضوری این امر بصیرت‌افزایی را به پیش می‌برد. در سال 1397 که توفیق حضور مجدد نصیب شد تا خدمتگزار همکاران در معاونت سیاسی باشم، ‌مبتنی بر تجارب گذشته و همچنین تدابیر نماینده محترم ولی‌فقیه در سپاه، حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر «حاجی‌صادقی» به اولویت‌ها و رویکردهایی توجه شد که جنبه تحولی داشت. برخی از این اولویت‌ها و رویکردها ‌در حکم اینجانب هم آمده است و یکی از مهم‌ترین آنها این است که تمام فعالیت‌های بصیرت‌افزایی باید بر اساس دکترین رفتار سیاسی سپاه انجام گیرد. توانمندسازی کار و شبکه‌ هادیان سیاسی سپاه و بسیج از دیگر سیاست‌ها و اولویت‌های ذکرشده در حکم است. در سال 1397 و 1398 به مجموعه‌ای از طرح‌ها، ازجمله طرح شهیدحججی، طرح شهید سلیمانی و طرح اقدام برای پیاده‌سازی دکترین رفتار سیاسی در معاونت توجه شد.

این سیاست‌ها، ‌اولویت‌ها و رویکردهای جدید  تا چه اندازه در عمل و در برنامه‌ها پیاده‌سازی شد؟

شاید بتوان گفت پیاده‌سازی دکترین رفتار سیاسی سپاه، مهم‌ترین سیاست و رویکردی بود که در سال‌های 1397 و 1398 به آن توجه شد. اکنون دکترین رفتار سیاسی در سپاه نهادینه شده و بسیاری از رفتارها، ازجمله امر بسیار مهم و راهبردی بصیرت‌افزایی و هدایت سیاسی بر مبنای این دکترین شکل می‌گیرد. دکترین اصول حاکم بر فعالیت‌ها، ‌رفتارها و مواضع است. در حوزه عمل سیاسی سپاه با هر ماهیتی،‌ باید اصول تعریف‌شده به همراه شاخص‌های تجویزی و تحذیری در این دکترین، بر آن عمل حاکم باشد؛ به عبارت دیگر،‌ دکترین رفتار سیاسی تمام فعالیت‌ها را قاعده‌مند می‌کند تا فعالیت سیاسی و هدایت سیاسی سلیقه‌ای و... نباشد. در سال 1397 و 1398 مجموعه‌ای از اقدامات انجام شد تا دکترین رفتار سیاسی در سپاه به خوبی تبیین و به آن توجه شود. اکنون در حوزه نشریات، تنظیم اخبار و ارائه تحلیل‌ها، در فضای مجازی و تولید کلیپ‌ها و دیگر محصولات، همگی باید سمت و سوی خود را از دکترین رفتار سیاسی بگیرند. جهت‌‌گیری‌های سیاسی از سوی هر مقام مسئولی در سپاه تابع دکترین رفتار سیاسی در سپاه است. در سال 1397 و 1398 تلاش شد از یک‌ سو دکترین برای مدیران سیاسی، ‌هادیان سیاسی، فرماندهان و مسئولان و آحاد کارکنان تبیین و تشریح شود، و از دیگرسو مراقبت شد تا در سطوح مختلف این دکترین مبنای عمل و جهت‌دهنده به حرکت‌ها باشد.

با توجه به صحبت‌های شما، دکترین از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ بفرمایید این دکترین چگونه تدوین شده و دارای چه اصولی است؟

دکترین در سال 1390 بر اساس اسناد بالادستی، شامل قانون اساسی،‌ اساسنامه سپاه و مجموعه اوامر، تدابیر و رهنمودهای حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب در هیئت اندیشه‌ورزی نمایندگی تهیه، و درنهایت به تصویب نماینده رهبر معظم انقلاب در آن زمان رسید؛ البته به دلایلی، دکترین با وجود ابلاغ از سوی فرمانده محترم کل سپاه و نماینده ولی‌فقیه، خیلی در عمل جدی گرفته نشد. اما در سال 1397، دکترین مبنای تمام فعالیت‌ها و برنامه‌های معاونت سیاسی قرار گرفت و در سال 1398، برای اولین بار دکترین رفتار سیاسی سپاه بازنگری و پاره‌ای اصلاحات جزئی روی آن انجام شد و پس از ابلاغ مجدد از سوی نماینده محترم ولی‌فقیه و فرمانده محترم کل سپاه، به صورت کتابچه برای فرماندهان، ‌مسئولان و هادیان سیاسی انتشار یافت. دکترین رفتار سیاسی سپاه دارای ۱۲ اصل است. این اصول عبارتند از: ولایتمداری، تکلیف‌گرایی، حکمت، عزت و اقتدار، انقلاب‌محوری، امیدبخشی و نشاط‌آفرینی، استکبارستیزی، مردمی بودن، اخلاق‌مداری، جذب حداکثری و دفع حداقلی، هماهنگی و همسویی سازمانی و مشارکت‌آفرینی آگاهانه.برای هر یک از این اصول بایدها و نبایدها به صورت شاخص‌های تجویزی و تحذیری مشخص شده است.

این اصول در عمل تا چه اندازه کاربردی و جهت‌دهنده به فعالیت‌هاست؟

تمام اصول دکترین رفتار سیاسی سپاه به همراه تبیین و تعریف انجام‌شده برای هر یک از اصول و با شاخص‌های تجویزی و تحذیری آن که در واقع بایدها و نبایدها را ذیل یک اصل مشخص کرده، کاملاً کاربردی است؛ به عبارت دیگر، در دکترین با تعریف و تبیین اصل‌ها و مشخص شدن شاخص‌ها به صورت باید و نباید، مفاهیم از حالت کلی خارج شده و جنبه رویکردی و عملیاتی پیدا کرده است؛ برای نمونه، اخلاق‌مداری اصل نهم در دکترین رفتار سیاسی سپاه است. بر اساس این اصل، باید اخلاق اسلامی بر تمام‌ رفتارهای سیاسی سپاه حاکمیت داشته باشد. برای این اصل شش شاخص تجویزی آمده و بر اساس این شاخص‌ها که جنبه بایدی دارد، این بایدها جهت‌دهنده به آن عمل سیاسی خواهد بود.در حوزه اطلاع‌رسانی و انتشار اخبار و ارائه تحلیل‌ها، چه به صورت حضوری یا غیر حضوری و چه در فضای مجازی، باید در این مجموعه اقدامات، صداقت و درستی، عدالت، حق و انصاف، آبرو و حیثیت گروه‌ها و افراد، ادب و نزاکت و تواضع و فروتنی رعایت شود؛ یعنی یک هادی سیاسی در جلسات، گردهمایی‌ها و نشست‌های سیاسی در ارائه یک تحلیل و پاسخ به پرسش‌ها، باید بر اساس صداقت و حق و انصاف سخن بگوید و آبروی گروه‌ها و افراد را رعایت کند. همچنین بر اساس شاخص‌های تحذیری در هر نوع رفتار سیاسی و اتخاذ مواضع، خصوصاً در امر بصیرت‌افزایی چه به صورت گفتاری و چه نوشتاری، چه در فضای حقیقی و چه مجازی، باید از تهمت زدن، غیبت کردن، شایعه‌پراکنی، افشای اسرار، تملق و چاپلوسی، نفاق و فریب‌کاری، تخریب و لجاجت، استفاده از ابزارها و روش‌های نامشروع، تکبر و استبداد رأی، توجیه‌گری نامناسب و ناحق و استهزا و به کار بردن القاب ناپسند به صورت جدی پرهیز نماید. اگر دقت شود، تمام این شاخص‌ها جهت‌دهنده و کاربردی است.

بیشترین حساسیت‌ها در جامعه نسبت به رفتار سیاسی سپاه، در مقطع انتخابات است؛ طبق دکترین، رفتار سیاسی سپاه در زمان انتخابات چگونه است؟

تمام اصول دکترین در مقطع انتخابات جنبه کاربردی و جهت‌دهنده دارد. ولی در میان اصول دوازده‌گانه، اصل دوازدهم به رفتار سیاسی سپاه در مقطع انتخابات اختصاص دارد. این اصل چگونگی رفتار انتخاباتی سپاه را مشخص می‌نماید. طبق این اصل با عنوان «مشارکت‌آفرینی حداکثری و آگاهانه»، با هفت شاخص تجویزی (باید) و یک شاخص تحذیری (نباید) سمت و سوی رفتار انتخاباتی سپاه مشخص شده است. شاخصه‌های ایجابی و تجویزی عبارتند از:

۱ـ تبیین و تبلیغ شرکت در انتخابات به عنوان یک حق و تکلیف شرعی و قانونی؛ ۲ـ تبیین و تبلیغ آزاد بودن، رقابتی بودن و منصفانه بودن اصل انتخابات در جمهوری اسلامی ایران؛ ۳ـ زمینه‌سازی و کمک به شکل‌گیری انتخابات رقابتی و هوشمندانه با مشارکت حداکثری و آگاهانه؛ ۴ـ تبیین و تبلیغ انتخابات به عنوان مظهر‌ مردم‌سالاری دینی، نماد عزت، اقتدار، وحدت و ایستادگی ملی؛ ۵ـ رصد اقدامات تضعیف‌کننده مشارکت حداکثری و اقدام مناسب برای خنثی‌سازی آن؛

۶ـ تبیین و تبلیغ ملاک‌ها و معیارهای دینی و انقلاب اسلامی برای انتخاب آگاهانه؛ ۷ـ فرهنگ‌سازی برای انتخاب مسئولانه.

در این اصل یک شاخص تحذیری (نباید) آمده و آن هم یک شاخص بسیار مهم است: «پرهیز از ورود مصداقی در انتخابات»؛ بنابراین طبق اصل دوازدهم از دکترین رفتار سیاسی سپاه، سپاه تحت هیچ شرایطی در انتخابات ورود مصداقی نخواهد داشت. همه فرماندهان، مسئولان و آحاد پاسداران موظف به رعایت این اصل هستند. طبق این اصل، سپاه رفتار سیاسی دارد، لکن رفتار حزبی و گروهی ندارد تا بخواهد از گروه خاص یا افراد مشخص در انتخابات حمایت کند.

منبع: هفته نامه صبح صادق