عبدالله گنجی

فضای عمومی سوریه

شاید بتوان کشور سوریه را از جهت فرهنگی و سبک زندگی جزو مدرن‌ترین کشور‌های عربی محسوب نمود. اگرچه فرهنگ و دین اکثریت مطلق مردم سوریه اسلام و ظرفیت‌های تاریخی- مذهبی آن بسیار زیاد است، اما دقت در زیرساخت‌های شهرسازی و معماری و حتی قبرسازی آنان نشان می‌دهد هنوز از دو اندیشه رومی و سوسیالیستی عبور نکرده‌اند.

شاید بتوان کشور سوریه را از جهت فرهنگی و سبک زندگی جزو مدرن‌ترین کشور‌های عربی محسوب نمود. اگرچه فرهنگ و دین اکثریت مطلق مردم سوریه اسلام و ظرفیت‌های تاریخی- مذهبی آن بسیار زیاد است، اما دقت در زیرساخت‌های شهرسازی و معماری و حتی قبرسازی آنان نشان می‌دهد هنوز از دو اندیشه رومی و سوسیالیستی عبور نکرده‌اند. معماری با سنگ به‌سبک ستون‌ها و بنا‌های مسیحی روم باستان و واتیکان کاملاً در طراحی شهرسازی مشهود است و حتی سنگ قبور نیز به سبک مسیحیان تعبیه می‌شود. فرهنگ شهرسازی نیز با تمرکز بر آپارتمان‌نشینی و دور از فرهنگ ویلایی و برج‌سازی، نشان از اندیشه سوسیالیستی است که بعد از جنگ سرد همچون شبح بر شئونات این کشور سایه انداخته بود. البته نماد‌های ناسیونالیسم عرب و وحدت عربی نیز بعضاً مشهود است. سبک پوشش مردم سوریه برخلاف عراق یا عربستان یا کشور‌های حاشیه خلیج فارس که تلفیقی از سنت و مدرنیزم است همانند ایران و ترکیه متأثر از غرب است. 

نظام سیاسی سوریه لائیک است، اما مساجد آن عموماً آباد و کلیسا‌ها پررونق و آزاد و محل رجوع مردم هستند. آثار جنگ به صورت عمومی و در نگاه اول خیلی قابل لمس نیست. نماد‌ها و آثاری از کشته‌شدگان یا شهدای جنگ در فضای عمومی شهر‌ها یافت نمی‌شود. اما دقت در درآمد کارکنان دولت و اساتید دانشگاه نشان می‌دهد جنگ باعث ایجاد محدودیت در منابع و پرداخت‌ها شده است. هنوز بازسازی سوریه کلید جدی نخورده است، اما دولت تلاش می‌کند جوهره امنیتی فضا را به سمت عادی شدن سوق دهد و زندگی عادی را رونق دهد. مؤلفه‌های مهمی همچون اقتدار ساختار سیاسی و تک‌حزبی، حفظ زیرساخت‌های ارتش، رونق کشاورزی، تنوع غذایی و پوشش لباس با آخرین مدل‌های روز در شهر‌های بزرگ سوریه نشان از استحکام حکومت و استمرار حیات اجتماعی است. عمده خودرو‌های سواری از کره جنوبی در اولویت اول و ژاپن و تاحدودی غرب در اولویت دوم و سوم وارد می‌شوند و خودرو‌های کرایه‌ای معمولاً پراید یا سمند ایرانی است. سوریه دارای آب و هوای معتدل مدیترانه‌ای و چهارفصل است و نواحی پرجمعیت غربی آن (شبیه ایران) مشکل آب ندارند. 
برخلاف انگاره غربی‌ها یا روشنفکران ایرانی که حاکمیت سیاسی سوریه را حاکمیت اقلیت بر اکثریت می‌دانند، ذهنیت مردم سوریه چنین نیست و شاید علت آن نبود نماد‌های دینی و ایدئولوژیک در حکومت باشد. مردم از بشار اسد تصویر یک رهبر مذهبی ندارند، اما او را روشنفکر، تحصیلکرده و ملی‌گرا می‌شناسند. ظهور تکفیری‌ها به بازسازی سرمایه اجتماعی جریان حاکم در سوریه کمک کرده است. به‌تعبیر بهتر غیریتی به نام تکفیر باعث ارزش‌گذاری مجدد مردم بر جریان حاکم شده است و قدردان آن هستند که آزادی‌های مذهبی و فردی را محدود نمی‌کند. به جز تصاویر بشار اسد و برادرش و بعضاً پدر، تصویر دیگری در خیابان‌ها یا ورودی‌های شهر‌ها و اماکن عمومی و دولتی یافت نمی‌شود. تصاویر اسد بسیار پرحجم و با تنوع زیاد یافت می‌شود.

جوان آنلاین

دیدگاه ها

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.