به بهانه قیام مردم تبریز

مروری بر نقش دانشجویان در هدایت قیام ۲۹ بهمن تبریز/ قیامی که کمر رژیم پهلوی را شکست

بدون شک یکی از تاثیرگذارترین حرکت‌های مردمی در جریان مبارزات ملت ایران علیه رژیم پهلوی، قیام ۲۹ بهمن مردم تبریز در سال ۱۳۵۶ بود که در تعمیق بخشی به حرکت مردم ایران تاثیر بسیاری داشت.

هادی نیوز:  مردم ایران در مراحل مختلف انقلاب اسلامی و حوادث و رویداد‌های مرتبط با آن حرکت‌های ممتاز با ویژگی‌های خاص داشته‌اند که ضمن تاثیرگذاری در روند امور، منجر به فراگیر شدن اقدامات در سطح ملی شده است.

مردم آذربایجان کسانی هستند که از بیش از صد سال قبل در عمده‌ترین حوادث و تحولات مثبت این کشور در صف اول قرار داشتند و نقش‌آفرینی کردند.
بدون شک یکی از برجسته‌ترین و تاثیرگذارترین حرکت‌های مردمی در جریان مبارزات ملت ایران علیه طاغوت زمان، قیام ۲۹ بهمن مردم تبریز در سال ۱۳۵۶ است که در تعمیق بخشی به حرکت توفنده مردم مسلمان ایران تاثیر بسیاری داشت.
قیام مردم تبریز در ۲۹ بهمن سال ۱۳۵۶ به‌مناسبت گرامیداشت چهلم شهدای قم با دعوت و رهبری روحانیت مبارز به‌ویژه شهید والامقام، حضرت آیت الله سیدعلی قاضی طباطبایی به‌وقوع پیوست و چنان تاثیر شگرفی در حوادث بعدی داشت که به جرات می‌توان گفت، هیچ رویدادی به اندازه این قیام در احیای خیزش انقلابی ۱۹ دی مردم قم و تثبیت هویت اسلامی آن تاثیرگذار نبود.

 
نقش دانشجویان در قیام ۲۹ تبریز

نقش دانشجویان در قیام ۲۹ تبریز به حدی چشمگیر بود که در گزارش هیأت ویژه رسیدگی به حادثه تبریز آمده است: «وضعیت کلی در آغاز روز ۲۹ بهمن، دانشگاه ‏آذرآبادگان اگر چه رسماً تعطیل نبوده، ولی حدود ۵۰ درصد دانشجویان از حضور در دانشگاه خودداری کرده بودند.
 
در ماه‌های قبل از ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ نیز درگیری‌های دانشجویان با عمال رژیم در دانشگاه جرقه‌های اولیه یک قیام سراسری در شهر را فراهم کرده بود. یکی از فعالان قیام ۲۹ بهمن تبریز می‌گوید: در قیام مردم تبریز، دانشجویان نقش بسیار مؤثرى داشتند. اصولاً در سال ۵۶ به خلاف سنوات قبل، شدت درگیرى زیاد بود و گاردی‌ها به اضافه نیروهاى پلیس شدیداً حتى گاه به صورت مسلحانه با تظاهرکنندگان درگیر مى‌شدند. حتى اتومبیل حامل افراد گارد (گارزوس) را در مقابل ساختمان مرکزى دانشگاه واژگون کردند. 

حتى بین دانشجویان دانشکده فنى و قواى گاردى، زد و خورد سختى روى داد و نیروهاى آتش‌نشانى به ناچار وارد عمل شدند و در آن سرماى سخت، بر روى دانشجویان مبارز، آب سرد پاشیدند. در آن تاریخ، دانشگاه کلاً در محاصره پلیس بود.
وی افزود: گروهی از دانشجویان نیز در داخل دانشگاه ماندند تا تظاهراتی صورت دهند. همان روز صبح یک بمب صوتی در دانشگاه منفجر شد. الآن درست یادم نیست چه کسی این کار را کرده، ولی اثر خوبی داشت.
 
قیام ۲۹ بهمن تبریز آثار و تبعاتی را برای دانشجویان در پی داشت. دولت با اعزام هیأتى در صدد آن برآمد که علل و موجبات قیام را بررسى و ریشه‌یابى کند. نمایندگان مجلس که در واقع برگزیدگان رژیم بودند و نه مردم، مى‌خواستند در نشست‌هایشان قضیه را لوث کنند و از کنار آن به سادگى رد شوند. از این رو اعلام کردند که پاره‌اى مسائل صنفى، علت قیام بوده است.
 
در هجدهم اردیبهشت سال بعد (۱۳۵۷) برخوردى در دانشگاه تبریز صورت گرفت که به شهادت تنى چند از دانشجویان منجر شد و پس از آن، دانشگاه تبریز تا زمان پیروزى انقلاب اسلامى، به حالت تعطیل در آمد.
یعقوب توکلی عضو هیات علمی و مدیر گروه انقلاب اسلامی دانشگاه معارف اسلامی در گفتگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در مورد قیام مردم تبریز گفت: در سال 1356 درست زمانی که آمریکایی ها فکر می کردند ایران جزئی از ایالات آنها است، محمدرضا شاه فکر می کرد تمام مخالفانش را سرکوب کرده و تمام هواداران و سیستم امنیتی خود را به مقابله با امام(ره) ترغیب کرد و اقدامات شدیدی را علیه امام شروع کرد.
توکلی افزود: بعد از ارتحال آیت الله مصطفی خمینی و بعد از ارسال پاسخ امام به یاسر عرفات بود که امام وعده داد به زودی از شر این دیکتاتور خبیث رها خواهیم شد. بعد از پیام امام خمینی(ره)، محمدرضا پهلوی مصر بود اقدام متقابلی را انجام دهد و پیش بینی کرده بودند این اقدام تند را با نوشتن یک مقاله آغاز کنند.
 
عضو هیات علمی دانشگاه معارف اسلامی تاکید کرد: آغاز جنگ و بمباران تبلیغاتی علیه امام با نوشتن مقاله «ایران استعمار سرخ و سیاه» در روزنامه اطلاعات شروع شد و در پس آن به جای اینکه رژیم بتواند برای این مقاله فضای حمایتی را فراهم کند طلاب و روحانیون در یک اقدام پیوسته، سازمان یافته، کاملا عقلانی و بدون ورود به اقدامات خشونت آمیز در قم تظاهرات کردند. این ماجرا با خشونت سخت پلیس روبرو شد و 6 نفر را در یک تظاهرات و تجمع کوچک به شهادت رساندند و عده زیادی را زخمی کردند، این رقم بسیار بالایی بود.
 
تبریز یکی از مهره‌های اصلی نظام پهلوی بود

مدیر گروه انقلاب اسلامی دانشگاه معارف اسلامی افزود: بعد از این ماجرا فضای کشور به سمتی رفت که عکس العمل های متعددی در جامعه شکل گرفت، در نقاط مختلف کشور نشست ها و تجمعاتی برگزار شد و در این میان مردم تبریز تصمیم گرفتند برای شهدای قم اربعین برگزار کنند.
 
توکلی اضافه کرد: مردم تبریز قیام سنگینی انجام دادند، برخی از شاهدین روایت کرده‌اند که در آن روز تقریبا اقتدار دولت پهلوی در تبریز سقوط کرد و مراکز دولتی دست مردم افتاد و بعدها که هیات های نظارتی رژیم پهلوی برای ارزیابی به آنجا رفتند مقامات و استاندار را مقصر اصلی اعلام کردند که نتوانستند جلوی انقلابیون را بگیرند. این به این معنا بود که آذربایجان تماما به انقلاب پیوست.
 
وی افزود: تبریز یکی از مهره های اصلی نظام پهلوی بود و با این قیام مردم توانستند کمر رژیم پهلوی را بشکنند و با این قیام تحولات در شهرهای دیگر نیز گسترش پیدا کرد.
 
مدیر گروه انقلاب اسلامی دانشگاه معارف اسلامی گفت: قیام 29 تبریز شهدای بسیار زیادی داشت. همچنین ساواک جنایت های متعددی انجام داد. البته واقعیت این است رژیم پهلوی در این قیام در آذربایجان تمام شد و سیطره ای در آنجا نداشت و این به سلسله تضعیف پایگاه سیاسی و امنیتی رژیم پهلوی در سراسر کشور کمک کرد.
 

خبرگزاری دانشجو

دیدگاه ها

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.