مقدمه

با توجه به جایگاه بسیار حساس بسیج در نشان دادن چهره نظام جمهوری اسلامی و ایجاد جاذبه در درون جامعه برای مشارکت و جذب هر چه بیشتر جوانان و نوجوانان به سمت الگوهای سازنده مبتنی بر هویت ملی –مذهبی از دیدگاه مقام معظم رهبری، بسیج و بسیجی مسئولیتی سنگین بر عهده داشت و توانست یک ارتش معنوی مردمی را پایه‌ریزی کند. به طوری که امام خمینی(ره) در مورد بسیجیان قهرمان فرمودند: «شما آیینه مجسم مظلومیت‌ها و رشادت‌های این ملت بزرگ، در صحنه نبرد و تاریخ مصور انقلابید، شما فرزندان مقدس پرچمداران عزت مسلمین و سپر حوادث این کشورید. شما یادگاران و همسنگران و فرماندهان و مسئولان بیداردلانی بوده‌اید که امروز در قرارگاه محضر حق ماوا گزیده اند. من به طور جد و اکید می‌گویم که انقلاب و جمهوری اسلامی و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که بحث از بزرگ‌ترین سنگرهای دفاع از ارزش‌های الهی نظام ما بوده و خواهد بود به وجود یکایک شما نیازمند است. چه صلح باشد و چه جنگ»[2].

عرصه‌های فعالیت بسیج در طول سی سال گذشته با حضور و مشارکت مردم در پیروزی انقلاب و حفظ آن بوده است و وظیفه اصلی خود را در دفاع از کشور در جبهه‌های جنگ و حضور گسترده بسیجیان در خط مقدم و دیگر حوزه‌های دفاع در پشت جبهه‌ها باعث شد که بسیجیان را به عنوان نیروی اصلی دوران دفاع مقدس بشناسند. قدرت بسیج برخاسته از ایمان و اعتقادات خالصانه بسیجیان و تبعیت از ولی‌فقیه باعث می‌شد تا فضای جبهه با مسائل عمیق عرفان اسلامی مانند توکل به خدا و عشق به حیات اخروی و دوری از مادیات آمیخته باشد. حضور بسیجیان در مراحل مختلف انقلاب اسلامی و زنده نگه داشتن آرمان‌های انقلاب و شهدا تبلیغ این آرمان‌ها در سطح جامعه و ادارات و بدنه دولت و مجلس، رسانه‌ها، صدا و سیما و تشکیل حلقه‌های فکری در کنار هیأت‌های مذهبی برای مقابله با افکار دگر اندیش محافل روشنفکری و ارتباط صمیمی و مبتنی بر همان رفتار برادارانه دفاع مقدس و ... سبب می‌شد که ارزش‌های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی حفظ شود و در شرایطی سیاسی و اجتماعی جدید برای مقابله با تهاجم فرهنگی آمادگی لازم را داشته باشند؛ بنابراین در این دوران بزرگترین دستاورد بسیج مقابله با تهاجم فرهنگی غرب بود.

هم اکنون بسیج به پشتوانه توکل به خدا و یاری امام زمان(عج) در حال خدمت صادقانه به کشور عزیز خود می‌باشد و طبق فرمایشات رهبر عزیز کشورمان که فرمودند: «باید روحیه بسیجی فراگیر بشود و بتواند بار سنگینی که بر دوش دارد که همان بار هدایت الهی و سعادت انسان‌هاست به سر منزل برساند و بسیج تمام شدنی نیست»[3]. بسیج می‌تواند در ابعاد ذیل در مقابله با توطئه نرم دشمن موثر واقع شود:

1-   در تبیین ابعاد مختلف جنگ نرم برای نخبگان و توده‌های جامعه نقش فعالی را ایفا نماید چه در سطح دانشگاه و چه در سطح توده مردم.

2- بسیج می‌تواند ابعاد مختلف این تهدید و جنگ را با اشراف کامل اطلاعاتی رصد و اقدامات پیشگیرانه را بر روی نوع تهدید و زمان وقوع آن تعبیر نماید.

3- بسیج با همکاری هنرمندان متعهد می‌تواند با استفاده از ابزارهای هنری همچون بازی‌های رایانه‌ای و انیمیشن، فیلم‌سازی و ادبیات به مقابله با این جنگ به پاخیزد.

4- از آنجا که در جنگ نرم رسانه‌ها مهم‌ترین ابزار جنگی هستند؛ بنابراین بسیج با همکاری کارشناسان رسانه‌ای می‌تواند به مبارزه با جنگ نرم اقدام نماید.

5- از آنجا که هدف نهایی دشمن در جنگ نرم استحاله فکری و فرهنگی و اعتقادی نخبگان و مردم است؛ بنابراین هدف مبارزه در این جنگ نیز باید منجر به جلوگیری از این استحاله فکری و فرهنگی و اعتقادی گشته و با برنامه‌ریزی منسجم در بسیج این جایگاه اعتقادی افزایش یابد.

6- بصیرت‌دهی برای مقابله با جنگ نرم به اقشار مختلف جامعه نیز یکی از راه‌کارهای مبارزه با جنگ نرم در بسیج است که الحمدالله در این راه موفقیت‌های چشمگیری را نیز داشته است.

7- یکی از اهداف دشمنان انقلاب اسلامی در جنگ نرم ایجاد فاصله بین رهبران انقلاب با مردم است. بسیج با تبیین به موقع فرمایشات رهبری معظم انقلاب می‌تواند برای مقابله با این توطئه وارد عمل شود؛ چراکه تنها راه شکست بن‌بست‌ها، توجه به فرمایشات ولایت فقیه به عنوان عامل وحدت‌بخش جامعه اسلامی است.[4]

8- نقش انسان‌سازي و هدايت عمومي مردم به سمت اسلام و ارزش‌هاي والاي اسلامي؛

9- افزايش قدرت درك و تحليل مردم؛

10- تشويق و ترغيب مردم نسبت به ارزش‌ها و ضرورت‌هاي جامعه مانند: هوشياري، صبر، مقاومت، بصيرت، وحدت، دشمن‌شناسي، تلاش و كار، عدالت‌خواهي، اعتماد به نفس و...؛

11-  نهي مردم از ضد ارزش‌ها مانند: نااميدي، غفلت، سستي، بي‌صبري، تفرقه، ضعف نفس و...؛

12-اطلاع‌رساني، روشنگري و آگاهي بخشي به مردم در زمينه‌هاي مختلف: ديني، مسائل جامعه، نيروها و اقدامات خودي، وضعيت دشمن و اقدامات آن؛

13-شناسايي شبهات مردم و پاسخ صحيح و مستدل به آنها؛

14- تربيت و تهذيب عمومي؛

15-مرزباني و مراقبت و مواظبت از اسلام و فرهنگ اصيل اسلامي در جامعه و مقابله با انحرافات و كج‌روي‌ها؛

16- زنده نگه داشتن شعائر ديني و رشد و گسترش فرهنگ نيايش و دعا و احياي ارزش‌ها در جامعه؛

17- باز توليد و بازخواني آرمان‌ها و يادآوري مستمر فضيلت‌ها در جامعه؛

18- حساس كردن مردم نسبت به سرنوشت كشور و مسائل داخلي، منطقه‌اي و جهاني؛

19- اشاعه نقاط قوت نظام و كارآمد جلوه دادن آن و تقويت علاقه و اعتماد مردم به نظام؛

20-  نقد افكار و عملكرد مسئولان؛

21-به وجود آوردن فضاي مطالبه و بازخواست و پرسش و پاسخ از مسئولان در راستاي مصالح عمومي جامعه؛

22- تعامل و همكاري با نهادها و دستگاه‌هاي مسئول؛

23-مقابله با انحرافات مسئولان و منحرفان و دفاع از عملكرد صحيح آنها؛

24- سوق‌دهي مسئولان به سمت مسائل اصلي كشور، منطقه و جهان؛

25-تشويق و ترغيب مسئولان به جرأت عمل و انجام كارهاي بزرگ و لازم براي كشور؛

26-پرهيز دادن مسئولان از ترس و اقدامات تقليدي صرف و خلاف ارزش ها؛

27- نظارت و مراقبت بر اعمال دولت مردان و مسئولان و ارشاد آنها در همه حال؛

28- اطلاع‌رساني و بيان مسائل و مشكلات جامعه براي مسئولان و راهنمايي و كمك براي حل آنها.

راهکارهای بسیج در مقابله با جنگ نرم

پس از شكست و ناكامي استكبار در زمينه مسائل نظامي، تهاجم فرهنگي دشمن با سرعت فراوان توسعه يافته و با استفاده از متنوع‌ترين و جديدترين ابزار در زمينه‌هاي مختلف مورد استفاده آنان قرار گرفت. از اين رو برنامه‌هاي بسيج نيز با گرأيش كاملاً محسوس، به اين سمت سوق داده شد و تلاش شد تا از تمام امكانات و توانایي‌هاي اين مجموعه عظيم برأي مقابله با اين تهاجم گسترده نهايت استفاده به عمل آيد. مهم‌ترين مصاديق اين اقدامات را مي‌توان به شرح زير نام برد:

1- اجرای فریضه امر به معروف و نهي از منكر

رده‌هاي مقاومت بسيج و اعضاي آن نقش بسيار مؤثري در احيای اين سنت الهي به عنوان يكي از بهترين و كارآمدترين شيوه‌هاي مقابله با تهاجم فرهنگي ايفا نموده‌اند. اين حركت اسلامي- يعني حساسيت نشان دادن نسبت به منكرات و ترويج معروفات- به قدري مؤثر بوده كه باعث از بين رفتن يا كم‌رنگ شدن بسياري از ناهنجاري‌ها و معضلات اخلاقي و فرهنگي در جامعه شده است. اين مأموريت تا آن اندازه حائز اهميت بوده كه رده‌هاي بسيج تاكنون ده‌ها شهيد و جانباز را تقديم انقلاب اسلامي نموده‌اند. در اين رابطه اگر چه تلفات و خسارت‌هايي به كشور تحميل شده و تعدادي از بهترين فرزندان اين مرز‌و‌بوم را قرباني خود ساخته است، اما عدم توفيق كامل دشمن در دستيابي به اهداف اين توطئه را مي‌توان مرهون حضور ايثارگرانه بسيجيان و امت حزب‌الله در صحنه مبارزه با اين تهاجم دانست.

2- ترويج فرهنگ و ارزش‌هاي اسلامي و انقلابي

ترويج و توسعه فرهنگ ناب محمدي(ص)، فرهنگ جبهه و جنگ و تفكر بسيجي و همچنين احيای ارزش‌هاي ديني و ملي يكي ديگر از بركات بسيج محسوب مي‌شود.انديشه و تفكر بسيجي، التزام او به سنت‌هاي اسلامي و سنت‌هاي پسنديده اجتماعي و طراحي برنامه‌هاي مناسب برأي توسعه اين فرهنگ از طريق رده‌هاي مقاومت بسيج يكي از اصولي‌ترين اقدامات در اين زمينه محسوب مي‌شود.

برگزاري انواع مراسم و مناسبت‌هاي اسلامي، برگزاري يادواره‌هاي شهدا، تجليل از ايثارگران و خانواده‌هاي آنان، جلب و جذب جوانان به سوي معنويت و ... از جمله اقدامات مؤثري به شمار مي‌روند كه بسيج در اين زمينه انجام داده است.

3- فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري

برگزاري انواع جشنواره‌ها و مسابقات فرهنگي، برگزاري انواع اردو‌هاي زيارتي، سياحتي و بازديد از جبهه، برگزاري انواع مراسم عبادي، فرهنگي و سياسي، فعاليت در زمينه‌هاي هنري مانند: فيلم، تئاتر، سرود، چاپ و نشر كتاب و نشريات و ده‌ها فعاليت ديگر همگي از مصاديق فعاليت در اين زمينه مي‌باشند.

4- فعاليت‌هاي علمي، آموزشي و توجيهي

برگزاري انواع كلاس‌ها و جلسات آموزشي و توجيهي در مورد مسائل عقيدتي، سياسي و فرهنگي و پاسخ به شبهات و سئوالات بسيجيان و جوانان كشور، اعزام مبلغ و سخنران به مراكز آموزشي، دستگاه‌هاي دولتي و ساير مراكز تجمع نيز در ارتقای سطح فكري و فرهنگي جامعه بسيار مؤثر بوده و از بروز بسياري از انحرافات فكري و اخلاقي جلوگيري نموده است.

5- ايجاد تشكل‌هاي فرهنگي و آموزشي

ايجاد، توسعه و تجهيز كانون‌هاي جوانان بسيج در بسياري از شهر‌هاي كشور، ايجاد كانون‌هاي فرهنگي بسيج در مساجد، تأسيس دارالقرآن‌هاي بسيج، راه‌اندازي مراكز مشاوره، ايجاد مؤسسات فرهنگي و علمي، تأسيس باشگاه‌هاي ورزشي، ايجاد هسته‌ها و گروه‌هاي علمي، فرهنگي و هنري در رده‌هاي مقاومت بسيج به خصوص رده‌هاي قشري و ... نيز از ديگر دستاورد‌هاي بسيج در جهت پيشگيري و مقابله با تهاجم فرهنگي محسوب مي‌شوند.

6- فعاليت‌هاي اجتماعي

فعاليت‌هاي بسيج در زمينه مسائل اجتماعي و همكاري با دولت نيز به قدري گسترده است كه آثار آن به وضوح در جامعه قابل لمس و مشاهده مي‌باشد.

مهم‌ترين مصاديق عملكرد در اين زمينه را نيز مي‌توان در موضوعات زير خلاصه نمود:

1/6- مأموريت‌هاي امداد و نجات: نقش بسيج در امداد رساني به مردم و مناطق بحران‌زده با توجه به شبكه گسترده رده‌هاي مقاومت بسيج، به عنوان قابل دسترس ترين نيروها، بسيار حائز اهميت بوده است. به طوري كه پيوسته بسيجيان اولين كساني بوده و هستند كه هنگام بروز حوادث اعم از طبيعي مانند سيل و زلزله يا غيرطبيعي مثل بمباران‌ها و آتش‌سوزي‌ها در صحنه حاضر و به كمك مردم شتافته‌اند. حضور بسيج در امدادرساني به مناطق زلزله‌زده رودبار و منجيل، قائنات و بجنورد، اردبيل و يا مناطق سيل زده شمال كشور، همچنين مناطق جنگ‌زده كشور و يا مناطقي كه در طول جنگ مورد هدف بمب‌ها و موشك‌هاي عراق قرار گرفت نمونه‌هايي از نقش و حضور بسيج در اين زمينه مي‌باشد.

2/6- همكاري با دولت‌ها:بارزترين عملكرد بسيج در همكاري با دولت‌ها در اجرأي طرح‌های ملي نظیر ريشه‌كني فلج اطفال كه با شركت هزاران نفر از اعضاي بسيج و بكارگيري رده‌هاي مقاومت اجرا شد قابل رؤيت است. اجرأي اين طرح توسط بسيج، نه تنها باعث صرفه‌جويي قابل توجهي در هزينه‌ها گرديد، بلكه به لحاظ گستردگي رده‌هاي بسيج در اقصي نقاط كشور، تمامي مناطق حتي دورافتاده‌ترين نقاط را به راحتي تحت پوشش قرار داد.

3/6- ساير اقدامات قابل توجه در اين زمينه که شامل فعاليت‌هايي مانند: اجرأي طرح‌هاي درختكاري كه همه ساله اجرا مي‌گردد، طرح نگهداري و توسعه مراتع، طرح بيمه روستایيان، طرح آموزش بهداشت خانواده، طرح آمارگيري اماكن مذهبي، مشاركت در طرح كويرزدايي و ده‌ها اقدام ارزنده ديگر مي‌شود.

7- ولایت‌پذیری

بحث ولایت‌پذیری و دفاع از حریم ولایت از دو منظر قابل تأمل می‌باشد. اول آن که تحلیل مجموعه اقدامات انجام گرفته برای جنگ نرم در ایران نشان می‌دهد که طراحان جنگ نرم علیه ایران به علت جایگاه ولایت فقیه در اعتقادات جامعه ایران و میزان تأثیرگذاریش و همچنین به عنوان مهم‌ترین عامل در پیشگیری از براندازی نرم نظام جمهوری اسلامی آن هم با وجود گذشت قریب به سه دهه از عمر انقلاب ایران، بیشترین طراحی را برای مشروعیت‌زدایی و مخصوصاً اعتبارزدایی از جایگاه ولایت فقیه و به صورت مشخص از شخص مقام معظم رهبری را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

دوم آن که ولایت فقیه به عنوان یک فقیه عالم و با تقوا و عادل‌ترین و آگاه‌ترین فرد به مسایل سیاسی و حکومتی به طور قطع شایسته‌ترین فرد برای اطاعت‌پذیری نیز خواهد بود. در حوادث بعد از انتخابات88 نقش رهبری و جایگاه آن برای حفظ نظام به خوبی برای دوست و دشمن آشکار شد، آن هم در شرایطی که شاید بسیاری از اهداف برای تحقق انقلاب مخملی در ایران اتفاق افتاده بود و یا شرایطش مهیا شده بود.

مقام معظم رهبری به عنوان فصل‌الخطاب و همچنین به عنوان مهم‌ترین رکن جامعه ایران برای حفظ و انسجام ملی و اسلامی سبب شد که کشور از فتنه بزرگ به سلامت عبور کند. وجود ولایت فقیه به عنوان بزرگ‌ترین عامل در جلوگیری از به وجود آمدن انقلاب مخملی در ایران نشان داد که تفاوت ایران با گرجستان، اوکراین و حتی کشور قدرتمندی همچون شوروی سابق در وجود جایگاه ولایت فقیه در ساختار حکومتی و سیاسی و مذهبی می‌باشد.

8- شناسایی تهدید

اولین گام در مدیریت تهدیدات نرم را می‌توان شناسایی تهدید دانست زیرا بدون شناخت اولیه عوامل تهدیدزا امکان مدیریت در خصوص آن مقدور نیست. بسیج با توجه به ویژگی‌هایی که دارد از نقش محوری برای مدیریت تهدیدات نرم برخوردار است. به همین لحاظ فرآیند مدیریت بسیج در مقابله با تهدیدات نرم را می‌توان در چهار مرحله یا گام تشریح کرد:

1/8 ـ در گام اول که شناسایی است، مواردی از قبیل شناسایی نقاط ضعف، شناسایی عوامل مؤثر در نفوذ دشمن و شناسایی ماهیت تهاجم سازمان یافته جهت هجمه بر ارکان نظام اهمیت دارد.

2/8 ـ در مرحله خنثی‌سازی نیز موارد زیر باید مورد توجه قرار گیرد:

الف) خنثی نمودن گسست‌های فکری، عقیدتی و فرهنگی در جامعه هر چند این وظیفه آن چنان سنگین است که همت تمام دستگاه‌ها را می‌طلبد، ولی بسیج به عنوان طلایه‌دار خط مقدم حرکت‌های فرهنگی، وظیفه‌ای خطیر در این زمینه دارد.

ب) خنثی نمودن آسیب‌هایی از قبیل قوم‌گرایی افراطی و... که بسیج با توجه به نفوذ در پایین‌ترین سطح جامعه می‌تواند به درستی از انجام آن برآید.

ج) خنثی کردن هرگونه شائبه یأس و ناامیدی در جامعه.

3/8 ـ در مرحله کنترل که شاید از جهاتی از اهمیت مضاعف برخوردار است، اقدامات زیر ضروری به نظر می‌رسد:

الف) با توجه به ماهیت تهدیدات نرم که از غفلت و عدم اشرافیت اطلاعاتی جامعه هدف بر تغییرات و تحولات محیطی بهره می‌گیرد، بسیج به دلیل گستردگی و فراگیری در جامعه و ارتباط تنگاتنگ با آحاد مردم از توان بالایی در این زمینه برخوردار است، و می‌تواند با کنترل بر ظرفیت‌ها و تحصیل اشرافیت اطلاعاتی مورد لزوم، بر این امر فائق آید. آنچه پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم شاهد بودیم بخشی از تهدیدی بود که با اشرافیت اطلاعاتی بسیج محقق گردید.

ب) با توجه به آشکار شدن مصادیق تهدیدات نرم در جامعه و رشد فزاینده شبکه‌های مجازی (اینترنت و...)، به نظر می‌رسد کنترل کافی بر فعالیت‌های فرهنگی جهت ایجاد مصونیت جامعه توسط سایر انجمن‌ها و مراکز کشور امکان‌پذیر نباشد، لکن بسیج با توجه به گستردگی سازمانی و تنوع اقشار و تخصص‌ها می‌تواند با تولید محصولات مشابه تهدیدات این حوزه را حذف یا به حداقل کاهش دهد.

4/8- در مرحله مقابله نیز، بسیج می‌تواند با اقدامات مقابله‌ای تهدیدات نرمی که اصل نظام، امنیت عمومی جامعه، امنیت فرهنگی و بخش‌های دیگر جامعه را در معرض تهدید قرار داده است، خنثی کند.

9- حضور عملی در میدان‌های مختلف (گردهمایی، راهپیمایی، تحصن)

یکی از ویژگی‌های بسیج «حضور پیوسته» در میدان‌های مختلف است. همه سازمان‌ها و ارکان دولتی و ملتی با توجه به پذیرفتن یک مسئولیت ثانویه، حضوری تعریف شده در میدان‌های گوناگون دارند. تنها می‌توان بسیج را سراغ گرفت که با ویژگی پیوسته، کارکرد اساسی در حوزه امنیت داخلی ایفا می‌کند. بسیج تنها نیروی است که می‌تواند با توجه به پتانسیل مردمی و احساس خدمت بر اساس عشق، محبت و وظیفه، حضوری دائمی و پیوسته در همه صحنه‌‌های کشور و در همه وضعیت‌ها از عادی تا بحرانی داشته باشد. به یقین، این حضور در صحنه هایی همچون گردهمایی، راهپیمایی، تحصن و ... در برابر تهدیدهای متنوع و گوناگون متوجه امنیت، مهم‌ترین ضامن حفظ و توسعه امنیت است. از آنجا که تهدید‌های امنیتی داخلی دورن کشورها می‌توانند ماهیت متفاوت داشته باشند، کارکرد بسیج نیز در این حوزه‌ها رنگ‌های گوناگونی به خود می‌گیرد.

مقام معظم رهبری در باب حضور پیوسته و دائمی بسیج در عرصه‌های گوناگون یادآور شده‌اند که: «بعضی کسان خیال می‌کنند "بسیج" یک سازمان نظامی، مثل سازمان‌های نظامی دیگر- یعنی ارتش و سپاه- است. این خطاست. بسیج نیروی کارآمد کشور برای همه میدان‌هاست. بسیج کارآمدی خود را ثابت کرد. میدان‌های دیگر هم که پیش بیاید- و تا به حال خیلی از آنها پیش آمده است- باز بسیج کارآمدی خود را اثبات می‌کند.

برخی دیگر از راه‏های مقابله با جنگ نرم که می‌تواند مورد توجه و در دستور کار بسیج قرار گیرد، به شرح زیر پیشنهاد می‌گردد:

1. گسترش دامنه و شمول فعاليت‏هاي فرهنگي؛

2. افزايش محصولات فرهنگي تأثيرگذار بر جامعه و جوانان؛

3. ایجاد راه‏های مشروع برای ارضای نیازهای مردم؛

4. استفاده از ديپلماسي عمومي؛

5. عمليات رواني متقابل؛

6. آگاهی‏بخشی عمومی.

نقش پيشگيرانه و راهبردهای بسیج در مقابله با جنگ نرم

برای استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالقوه و بالفعل بسیج به منزله یک نیروی پایان ناپذیر مردمی در راستای مقابله با تهدیدات نرم در دهه چهارم انقلاب اسلامی، راهبردهای دشمنان در تهدید نرم شناسایی و متناسب با آن راهبردهای مقابله تدوین گردد. اگر عمده راهبردهای دشمنان در تهدید نرم را تخریب بنیان‌های فکری و اعتقاد مردم، ایجاد گسل‌های قومی و مذهبی، ایجاد یأس و ناامیدی، سیاه‌نمایی و القای ناکارآمدی نظام دینی، القای حاکمیت دوگانه، تحریک برای نافرمانی مدنی و ترویج اندیشه‌های لیبرالی بدانیم، چهار راهبرد عمده را می‌توان در بسیج برای مقابله با این راهبردها در نظر گرفت.

1- راهبرد افشای تهدید نرم، ناتوی فرهنگی و ساز و کارها و عوامل آن در سطح جامعه برای تمامی اقشار؛

2- راهبرد کمک و تقویت دستگاه‌های فرهنگی، اطلاعاتی و امنیتی برای شناسایی و مقابله با عوامل ناتوی فرهنگی؛

3- راهبرد تقویت ایمان و باورهای دینی درسطح جامعه؛

4- راهبرد تولید محصولات فرهنگی برای مقابله با تهدید نرم؛[5]

ایجاد باورها، عقاید و نگرش مثبت به خود، افزایش کرامت و عزت نفس، استفاده از روحانیون و علما برای ارشاد افراد با شیوه‎های مناسب برای افراد، ایجاد امید و توکل به خدا به جای گرایش به روش‌های نامتعارف آرامش‌بخش، اطلاع‌رسانی در خصوص حرام بودن رفتارهای نامطلوب، حضور امنیتی و مقابله با افراد و عناصر، مراکز و باندهای فساد با اخذ مجوز قانونی، کشف و شناسایی اقدامات مفسده و مجرمانه، شناسایی افراد مفسده‌جو، اراذل و اوباش، شناسایی و اطلاع‌رسانی نسبت به وجود مراکز فساد به مراجع ذی‌ربط، ایجاد فرصت برای فعالیت‌های اجتماعی و تعامل با گروه‌ها، شناسایی خانواده‎های نیازمند و اختصاص کمک‎های مادی و غیرمادی به آنها، شناسایی افراد در معرض خطر و حمایت از آنها، تلاش برای مهارت‌آموزی و افزایش توانمندی و کارایی در افراد، جذب و تخصیص خدمات رفاهی به اقشار آسیب‌پذیر، اختصاص تسهیلات مالی و قرض‌الحسنه به افراد در معرض خطر، کمک به خانواده‌هایی که به نحوی دچار آسیب‌های اجتماعی و روانی هستند، ایجاد هیجان و نشاط برای جوانان، تذکر لسانی ناصحان و امران به معروف و نهی از منکر و... .

الف) در حوزه توسعه و تعمیق گفتمان انقلاب اسلامی و تقویت ساختارهای آن:

1)      ايجاد قابليت، ظرفيت‎سازي و ارتقاء آمادگي لازم براي مقابله با جنگ نرم؛

2)      فعال كردن دستگاه‎هاي ذي‌ربط در جهت كاهش كارآمدي ابزارهاي تهاجم فرهنگي؛

3)      كمك به توسعه و عمق‌بخشي فرهنگ انقلاب اسلامي در خارج از كشور؛

4)      دشمن‌شناسي و بصيرت سياسي؛

5)      پاسداري از پاسداري؛

6)       حفظ روح و حقيقت پاسداري و عوامل معنوي قدرت؛

7)      مقابله با تهديدات سياسي و ارتقاء بصيرت سياسي بسيجيان؛

8)      ترويج قرآن و عترت دربين بسيجيان و جامعه؛

9)      انجام اردوهاي سازندگي و محروميت‎زدایي؛

10)  كمك به كارآمدسازي دستگاه‎هاي دولتي؛

11)   كمك به توسعه و تعميق فرهنگ و ارزش‌هاي اسلامي- انقلابي؛

12)  فراگير كردن فرهنگ و تفكر بسيجي در آحاد جامعه؛

13)   فرهنگ سازي در جهان اسلام و عمق بخشي فرهنگ انقلاب اسلامي.

ب) در زمینه اطلاعات و حفاظت از بنيان‎هاي فكري واعتقادي آحاد جامعه:

1-     ارزيابي‏هاي پيشرفته در زمينه اخبار، هشدار و هجمه در ابعاد مختلف پديده‏هاي نرم.

2-   تشكيل و تقويت يك نظام اطلاعاتي هشداردهنده كه در برگيرنده گزارش‏دهي داوطلبانه و فوري در مورد نوع تهديدات بالقوه باشد، به گونه‎اي كه ساير ابعاد امنيتي را كه احتمالاً هدف قرار خواهند گرفت قادر سازد اقدامات و تدابير حفاظتي بهتري اتخاذ نمايند.

3-     در نظرگرفتن سيستم‎هاي پيشرفته براي متوقف كردن جنگ نرم و جايگزيني سريع (تبديل تهديدات به فرصت‎ها)؛

4-     اطلاع‎رساني به مسئولان نظام در مورد اهداف و شيوه‎هاي تهاجم فرهنگي دشمن و ارائه راه‎هاي مقابله؛

5-     آگاه‎سازي جامعه به خصوص بسيجيان به ماهيت جنگ نرم با هدف مصون‎سازي طيف عظيمي ازآحاد جامعه؛

6-     آگاه‎سازي و اطلاع‎رساني به مسؤلين و مردم؛

7-     بازخواني و ترويج و يا احياي مجدد ارزش‎هاي اصيل اوايل انقلاب و دفاع مقدس؛

8-     شناساندن معروف و منكر واحياء فريضه امر به معروف و نهي از منكر؛

9-     حفظ و ترويج فرهنگ و ارزش‌هاي دفاع مقدس.

ج) در حوزه‏هاي فرهنگي- اجتماعي:

1) تقويت، توسعه و سازماندهي قابليت‎ها و ظرفيت‎هاي بسيجيان براي مقابله با تهديدات فرهنگي؛

2) تهاجم به مباني و عوامل فرهنگي دشمن و بهره‎گيري از جنگ سايبري؛

3) ايجاد اختلال فني در ابزارهاي تهاجم فرهنگي دشمن (اينترنت و ماهواره)؛

4) خنثي سازي عمليات رواني دشمن؛

5) انجام عمليات رواني و هجوم به مباني فكري دشمن؛

6) مقابله با شبهات فكري و اعتقادي و ارتقاء معرفت ديني.

د) الزامات مقابله با جنگ فرهنگی غرب:

1- ارتقاء سطح آگاهی‌ و تقویت بنیه‌ی فرهنگی مردم جامعه؛

2- غنی سازی اوقات فراغت؛

3- استفاده از همه‌ي ابزارهای ممکن برای دفاع فرهنگی؛

4- احیای عزت نفس؛

5- رعایت بهداشت فرهنگی؛

6-اشباع نیاز‌های طبیعی انسان از راه‌های مشروع؛

7- پیشگیری از نفوذ عوامل فرهنگی دشمن؛

8- مقابله با فن‌آوری غرب؛

9- ممانعت از ورود ابزارهای تهاجم فرهنگی؛

10- ترویج و اشاعه‌ اندیشه‌های نو.

ه)در زمینه اعتقادی و معنوی:

1-   تقويت بنية اعتقادي؛

2-   بالا بردن سطح دانش جوانان در زمينة فرهنگي؛

3-   برگزاري مراسم عزاداري و مراسم جشن و سرور؛

4-   برگزاري اردو‎هاي فرهنگي؛

5-   مبارزه با تهاجم فرهنگي؛

6-    جذب جوانان و تقويت روحية معنوي ايشان نقش مهمی در ارتقای معنوی جوانان داشته باشد.

و) در زمینه سياسي:

1-      روشنگري سياسي و اطلاع‌رساني؛

2- مناظره و بحث سياسي؛

3- تقويت دانش سياسي؛

4- انتظام‌بخشي به امور سياسي؛

5- برگزاري نشست‎ها و ميزگردهاي سياسي؛

6- آشنايي اعضا با مسائل سياسي روز؛

7- صيانت از نهاد‎هاي اصيل انقلاب؛

8- فراهم كردن زمينه‌هاي مشاركت در بحث‎هاي سياسي؛

9- مقابله با عناصر تخريب‌كنندة ارزش‌هاي نظام؛

10- انتقال اهداف نظام مقدس جمهوري اسلامي به نسل‎هاي جديد انقلاب.

نقاط قوت بسیج در مقابله با جنگ نرم

1- بسیج می‌تواند ابعاد مختلف این تهدید و جنگ را با اشراف کامل اطلاعاتی رصد و اقدامات پیشگیر‌انه‌ای را بر روی نوع تهدید و زمان وقوع آن تعبیر نماید.

2- بسیج با برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و هنری استانی در خصوص بازی‌های رایانه‌ای و انیمیشن، فیلم‌سازی و ادبیات با موضوع جنگ نرم به مقابله با این جنگ به پا خیزد.

3- بصیرت‌دهی برای مقابله با این جنگ نرم به اقشار مختلف جامعه نیز یکی از راه‌کارهای مبارزه با جنگ نرم در بسیج است. بسیج می‌تواند با انتشار ماهنامه و هفته‌نامه در خصوص نحوه مقابله با جنگ نرم و توزیع آن بین ارباب رجوعان نسبت به آگاهی‌دهی و بصیرت‌دهی اقشار جامعه اقدام نماید.

4- یکی از اهداف دشمنان انقلاب اسلامی در جنگ نرم ایجاد فاصله بین رهبران انقلاب با مردم است. بسیج با تبیین به موقع فرمایشات رهبری معظم انقلاب می‌تواند برای مقابله با این توطئه وارد عمل شود؛ چراکه تنها راه شکست بن‌بست‌ها، توجه به فرمایشات ولایت فقیه به عنوان عامل وحدت‌بخش جامعه اسلامی است.

5- کارمند بعنوان عضو خانواده مهم‌ترین تأثیر را بر کوچک‌ترین و اصلی‌ترین نهاد جامعه دارد در صورتی که یک کارمند آگاه شود، خانواده آگاه شده و با آگاهی خانواده‌ها جامعه آگاه شده است، بسیج می‌بایست برنامه‌های مدونی برای کارمندان داشته باشد و با برگزاری نشست‌ها و همایش‌ها و اردوهای زیارتی تفریحی راهیان نور برای کارمندان و خانواده‌های ایشان نسبت به آگاهی دادن به این قشر جامعه اقدام نماید.[6]

نتیجه‌گیری

واقعیت این است که انقلاب اسلامی خود بزرگ‌ترین جنگ نرم عصر حاضر به حساب می‌آید که امام راحل(ره) آن را علیه استکبار جهانی سامان بخشیده و به باور صاحب نظران این جنگ، امروز دشمنان انقلاب اسلامی در حالت انفعالی و موضع پدافندی اقدام به طراحی تهدیدات نرم نموده است. از این رو اصرار بر اصول انقلاب اسلامی و تلاش جهت تحقق آرمان‌های حضرت امام(ره) که یکی از مهم‌ترین آنها تشکیل بسیج مستضعفین و فرهنگ بسیجی است که ما را به پیروزی در مقابل جنگ نرم دشمن نزدیک می‌سازد.

استکبار جهانی که انقلاب اسلامی را تهدیدی علیه خود دانسته بودبه طرح‌های مبارزاتی علیه انقلاب متوسل شدو به ناچار به جبهه‌ای روی آورد که سنگر مشخصی نداشت ولی ریشه، اساس و بنیان این اراده آهنین را نشانه گرفت. از آنجایی که در هر جنگی نیاز به مدل و راهکاری برای مبارزه است؛ بنابراین تلاش کردند تا ارزش‌های مورد پسند خود را جایگزین معیارهای بومی و فطری ملت ایران قرار دهد تا از این طریق بدون هیچ دغدغه به آینده منافع خود مطمئن شود. همزمان با این هجوم برای سرکوبی انقلاب اسلامی، امام خمینی(ره) با طراحی سازمان مردمی بسیج و فرهنگ بسیجی توانست در میادین مختلف در مقابل تهدیدات دشمن به پیروزی برسد. این طرح که با انقلاب اسلامی متولد شد حاکی از فرهنگ خاصی است که به فرموده امام(ره) ملتی که درخط ناب محمدی(ص) و مخالف با استکبار، پول‌پرستی، تحجرگرایی و مقدس‌نمایی است، باید همه اش بسیجی باشد.

برای مقابله هدفمند، اصولی و برنامه‌ریزی شده با این تهاجم دشمن، لازم است مدیریت متمرکز و هدایت‌کننده‌ای در امور فرهنگی به وجود آید و با توسل به ابزار و نیروهای فرهنگی، همچون نیروهای بسیج، تهاجم دشمن را علاج و تأثیرات را را خنثی نمود. برای تحقق یک راهبرد پدافندی و آفندی موفق، باید همانند صحنه‌های نبرد سخت، از افسران، برنامه ریزان، فرماندهان، نیروهای عملیاتی، سازوکارهای سنجش و برآورد تهدید و رصد مستمر محیط معاصر و آینده و یک سامانه ملی تصمیم‌گیری راهبردی برخوردار باشیم؛ بنابراین برای مقابله با جنگ نرم ابتدا باید آن را شناخت و در مرحله بعدی پیش‌بینی کرد و سپس باید از جنگ نرم پیشگیری نمود با اقدامات پیش‌دستانه مقابله کرد که در هر سه نقش نیروهای بسیج بسیار ضروری و با اهمیت است.

[1]- گاهنامه سخن هادي شماره:121  اداره تحليل و هدايت سياسي معاونت سياسي سپاه

[2]- صحیفه نور، جلد 21، ص 18 و 19.

[3]- مجید جلالی نیا، چهره هزارگونه جنگ نرم علیه نظام جمهوری اسلامی ایران: پژوهشی پیرامون هستی‌شناسی، عرصه‌های تهدید نرم و تدابیر پدافند غیر عامل در حوزه جنگ نرم، تهران: سفیر اردهال، 1391، صص 215- 219.

[4]- محمد سندگل، نقش بسیج در مقابله با جنگ نرم، بسیج پیشتار حماسه و خدمت، ویژه‌نامه هفته بسیج، پایگاه تحلیلی هادی، 1392، ص 171.

[5]- بسیج و مأموریت مقابله با تهدید نرم(1392)، قابل دسترسی در:بhttp://www.bashgah.net/fa/content/

[6]- عباس مختاری، روح‌ا... حسن‌پور و جنگ نرم و نقش بسیج ادارات در مقابله با آن، 1389، قابل دسترسی در:

http://www.golestanprison.ir/index.php?Module=SMMArticles&SMMOp=View&SMM...