چکیده

انقلاب اسلامي، از ابتدا با اتكا به رويكرد اسلامي، براي خود يك رسالت جهاني قائل بوده است و از بيان اين رسالت با صداي بلند و رسا هيچ ابايي نداشته است. آن زمان كه امام خميني(ره) مي‌فرمود: «بايد بسيجيان جهان اسلام در فكر ايجاد حكومت بزرگ اسلامي باشند و اين شدني است؛ چراكه بسيج تنها منحصر به ايران اسلامي نيست، بايد هسته‌هاي مقاومت را در تمامي جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ايستاد». و يا دردمندانه در اواخر عمر شريفش بيان مي‌كرد: «راستي اگر بسيج جهاني مسلمين تشكيل شده بود، كسي جرأت اين همه جسارت و شرارت را با فرزندان معنوي رسول الله- صلي الله عليه و آله و سلم- داشت؟» شايد عده‌اي اين حرف‌ها را آرماني دست‌نيافتني مي‌دانستند، اما آنان كه به امام اعتقاد قلبي داشتند، اين را هم مانند پيش‌بيني ديگر امام كه اوايل شروع نهضت اسلامي مردم ايران فرموده بود «سربازان من در گهواره‌اند» مي‌دانستند كه همگان ديدند در سال‌هاي بعد تحقق پيدا كرد!

ظرفيت عظيم بسيج در عرصه‌هاي مختلف نظامی، علمي، فرهنگي، اقتصادي و.. . محدود به ایران نيست، بلکه متعلق به تمام مسلمانان، و جهاني است. بر این اساس بسيج مي‌تواند در افق‌هاي جهاني ايفاي نقش کند و تمام امت اسلامی بر مبناي رسالت جهاني بسيج از اين ظرفيت بي‌پايان بهره‌مند شوند.

در این نوشتار به بررسی «بسیج؛ الگوی تحقق بسیج جهان اسلام» می‌پردازیم.

کلید واژه‌ها:بسیج، جهان اسلام، الگوی جهاني

مقدمه

بسيج آنگونه كه از پيام‌ها و بيانات باني و مؤسس آن امام خمینی(ره) و همچنین امام خامنه‌ای استفاده مي‌شود، تشكلي خودجوش از مردم حق‌طلب، آرمان‌خواه، مخلص و فداكاراست كه بر مبناي فرهنگ اسلام ناب محمدي(ص) از همدلي و همراهي يكايك افراد مؤمن و صالح اجتماع با يكديگر به وجود آمده تا به صورت داوطلبانه و بر اساس احساس تكليف با حضور فعال و همه‌جانبه در تمام عرصه‌هاي مورد نياز اعم از فرهنگي، سياسي، اقتصادي، نظامي و... از ارزش‌ها، اصول و مباني اسلامي، دفاع و پاسداري نمايد.

رهبر كبير انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني(ره) فرمان تأسيس بسيج را که صادر فرمودند اين واژه در مدت كوتاهي مشهور و عالم‌گير شد و اکنون پس از 35 سال در هر جاي دنيا سخن از شجاعت، سلحشوري، پايداري و فداكاري به ميان مي‌آيد، نام بسيج الگويي عيني براي آزادي‌خواهان و عدالت‌طلبان جهان است.

معمار انقلاب اسلامی و بسیج در تاریخ معاصر و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با دوراندیشی به آینده انقلاب و جهان اسلام و براساس شناخت عمیق از حقایق تاریخی اسلام و ایران و اشراف، هوشمندی و درک همه‌جانبه نسبت به حوادث و وقایع زمانه، بسیج و بسیجی را نسخه نجات‌بخش انقلاب اسلامی و بازوی پرتوان نظام و ملت ایران در مصاف با فتنه‌ها و کینه‌ورزی‌‌های فرا روی کشور قرار دادند و نگاه منصفانه به 35 سال گذشته مهر تأیید بر این واقعیت الهام‌‌بخش زده است.

صدور فرمان حضرت امام خمینی(ره) در پنجم آذرماه سال 1358 مبنی بر تشکیل بسیج مستضعفین و ره‌آوردهای این تدبیر راهبردی و تصمیم سرنوشت‌ساز برای ملت ایران و سایر ملل مسلمان و حق‌طلب در مقیاس منطقه‌ای و فرامنطق‌های مبنایی بر استکبارستیزی و استقلال‌طلبی به شمار می‌رود.

چیستی و فلسفه وجودي بسيج

بسيج به معناي حقيقي آن، مجموعه‌اي از پاك‌ترين، فداكارترين و آماده‌بكارترين انسان‌هاي مؤمن و صالح است كه با آگاهي و بصيرت و تعهد در راه اهداف عالي اسلام و انقلاب اسلامي تلاش مي‌كنند و در وقت نياز در هر صحنه‌اي كه ضرورت ايجاب نمايد حضور مي‌يابند تا دوستداران معنويت و انسانيت را اميدوار و آسوده خاطر و دشمنان و بدخواهان را نگران و بيم‌ناك سازند.

ويژگي‌هاي برجسته ايماني و انقلابي بسيج تشكلي فراگير، كارآمد، پرتوان، كم‌هزينه و پرثمر پديد آورده و آن را در جايگاهي ممتاز قرار داده است كه در حقيقت بايد آن را يكي از پايه‌هاي امنيت ملي و ستون‌هاي مستحكم دفاع در مقابل تهديدهاي داخلي و خارجي امت اسلامی به حساب آورد.

فلسفه وجودي بسيج در ذات انقلاب اسلامي نهفته است؛ چراكه استكبارستيزي، استضعاف‌زدايي، عدالت‌گستري و مبارزه با ظلم جزء جدانشدنی ماهيت آن است. انقلاب اسلامي ايران ذاتاً در تقابل و تعارض مستقيم با استكبار جهاني به سركردگي آمريكاي جهانخوار كه قلدري، چپاول، جنايت و منفعت‌طلبي محض، صفات ذاتي آن را تشكيل مي‌دهد، قرار دارد و تا زماني كه تغيير ذاتي و ماهوي در استكبار و نظام سلطه جهاني حاصل نشود، اين تعارض و تقابل ادامه خواهد داشت و قطعاً در مواقعي به برخورد و درگيري نيز منجر خواهد شد.

از اين‌رو انقلاب اسلامي براي حفاظت خود نيازمند يك سازمان مردمي برآمده از اعتقادات قلبي و داراي قابليت استفاده از توانمندي‌هاي تمام اقشار جامعه در همه عرصه‌ها بود كه تدبير و فرمان داهيانه رهبر كبير انقلاب مبني بر تشكيل بسيج، بي‌شك بهترين و مناسب‌ترين پاسخ را به اين نياز اساسي ارائه داد.

بديهي است كه عامل انساني در حفظ و حراست از ارزش‌هاي اسلام و انقلاب اسلامی نقش و تأثير تعيين‌كننده‌اي دارد و با تشكيل بسيج، امكان دفاع مستمر و همه‌جانبه مبتني بر ايمان و انگيزه الهي و متكي بر متن مردم مؤمن و فداكار، از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي گران‌سنگ آن فراهم شد و زمينه براي تجلي و شكوفايي استعدادها و توانايي‌هاي عظيم مردمي در تمامي صحنه‌هاي مورد نياز به وجود آمد.

ويژگي‏هاي بسیج در نگاه امام خامنه‌ای

فرهنگ بسیجی مجموع‌های از معرفت‌ها، روش‌ها و منش‌هایی است که می‌تواند مجموعه‌‌های عظیمی را در دل ملت‌ها به‌وجود آورد و تضمین‌کننده حرکت مستقیم آنها باشد. بسیج تفکری است که در خارج عینیت یافته و به واسطه فرهنگ و خصوصیاتش، می‌تواند تعیین‌کننده سرنوشت ایران و فراتر از ایران باشد.

حضرت امام خامنه‌ای در اجتماع پرشور هزاران نفری بسیجيان در تاریخ 6/9/90 فرمودند:

«بسیج حرکتی برآمده از روح و حقیقت مکتب عاشورا است. بسیج، حرکتی مردمی است که با حضور همه قشرها، از دل ملت و برای ملت تشکیل شده و در همه عرصه‌‌های دفاع، علم، هنر، سازندگی، سیاست، فرهنگ، یاری مستضعفان، تولید، فناوری، ورزش، درخشش‌‌های بین‌المللی و در هر کار خیر، حضوری پربرکت داشته است».

بسیج یک مجموعه حزب‌الله واقعی است. بسیج، سیاسی است، اما "سیاست‌زده، سیاسی‌کار و جناحی"نیست. بسیج مجاهد است، اما بی‌انضباط و افراطی نیست، عمیقاً متدین و متعبد است، اما متحجر و خرافی نیست، با بصیرت است، اما از خود راضی نیست، اهل جذب حداکثری است، اما غیور است و درباره اصول تسامح نمی‌کند، طرفدار علم است، اما علم‌زده نیست، اخلاق اسلامی دارد، اما این اخلاقش ریاکاری نیست، در آباد کردن دنیا فعال است، اما خود اهل دنیا نیست.

و باز فرموده‌اند:

«يکي از برجسته‏ترين خصوصياتي که ما براي فرد بسيجي قائل هستيم، عبارت است از صفا و خلوص. اخلاص و معنويت بسيجي و ارتباط با خدا در بسيجي، يک خصوصيت عمده است» (7/9/1384).

«بسيجي کسي است که براي ارزش‌هاي اسلام، اهميت قائل است و معتقد به خدا و خاضع و خاشع در مقابل پروردگار عالميان است. در دل، مشتاق صلاح است و مي‏خواهد صالح و پاک باشد و از رذايل اخلاقي دور بماند. مي‏خواهد روز به روز اُنس خود را با خدا بيشتر کند و بنده او باشد و بر طبق فرمان او زندگي کند. بسيجي اين راه را راه سعادت مي‏داند. او سعادت را در شهواتِ زودگذرِ زندگي و پوشيدن لباس الوان و رنگارنگ و قرار گرفتن در معرض ديد اين و آن به خاطر ارضاي يک ساعته نمي‏داند. روح او با اين چيزهاي کوچک و حقير، ارضا نمي‏شود؛ روح او با معارف الهي ارضا مي‏گردد» (7/9/1384).

امام خامنه‌ای همچنین فرموده‌اند:

«بسيج يعنى اينكه هر جوانى بداند و بفهمد كه بايد كشورش مستقل و آزاد و آباد باشد و بخواهد در اين راه تلاش كند و نقش بر عهده بگيرد؛ مسئوليت بر عهده بگيرد. اين مي‌شود بسيج» (۱۳۸۶/۰۸/۰۹).

«فرهنگ بسيجي، فرهنگ معنويت و شجاعت و غيرت و استقلال و آزادگي و اسير خواست‌هاي حقير نشدن است. خواست‌هاي زندگي، براي همه مهم است؛ اما آنچه که مهم‌تر است، آرمان‌ها و ارزش‌ها و هدف‌هاست. آنها را بايد مقدم داشت. اين، راه شماست» (8/9/1374).

«تفکر بسيجي ترکيبي است از ايمان عميق، تلاش مخلصانه، هشياري در شناخت دشمن، گذشت و ايثار در برابر دوست، و ايستادگي و مقاومت شجاعانه و خستگي‏ناپذير... و اين است آن حقيقت والايي که امام بزرگوار ما به خاطر آن، بسيجي بودن را افتخار خود مي‏دانست» (14/7/1377).

«بسيج، يعني حضور بهترين و با نشاطترين و باايمان‏ترين نيروهاي عظيم ملت در ميدان‌هايي که براي منافع ملي و براي اهداف بالا، کشورشان به آنها نياز دارد. هميشه بهترين و خالص‌ترين و شرافتمندترين و پرافتخارترين انسان‌ها، اين خصوصيات را دارند» (29/7/1379).

«بسیج ملت ایران دارای خصوصیات منحصر‌به‌فردی بوده است که "حرکتِ تود‌ه‌ای سازمان‌یافته" از جمله این خصوصیات است. "ایمان و عمل بر اساس تکلیف" "پا‌ به ‌رکاب بودن"، و حضور همه قشر‌های مردم در بسیج از دیگر خصوصیت بارز و منحصر بفرد این حرکت است» (۲۴مهر ۱۳۹۱).

ويژگي‏هاي لازم برای جهاني شدن

به طور کلی هر تفکر و پیامی برای جهانی ‌شدن باید دارای ویژگی‌هایی از قبیل موارد زیر باشد و این ویژگی‌ها بر مبنای آموزه‌‌های اسلامی در تشکل بسیج به روشنی تجلی یافته است:

1.         عقلانی و منطقی بودن؛

2.         فطری بودن؛

3.         نفی ظلم و تبعیض؛

4.         عدالت‏گرایی؛

5.         توجه به برابری و برادری؛

6.          توجه به حقوق و کرامت انسانی؛

7.         تأکید بر مسئولیت فردی و اجتماعی انسان؛

8.         تأکید بر بصیرت و آگاهی؛

9.         دشمن‌شناسی و دشمن‌ستیزی؛

10.     جذابیت درونی تفکر و پیام؛

11.     قدرت تأثیرگذاری عمیق و ماندگار؛

12.     کارآمدی و پاسخگویی به نیازها؛

13.     زمینه‌ساز تأمین خواسته‌ها و تحقق آرمان‌ها؛

14.      دارای ظرفیت‏‌‌های لازم برای عبور از چالش‌ها و بحران‌ها.

وجود ويژگي‏هاي جهاني شدن در بسیج

جهانی شدن اسلام به عنوان یک فرهنگ جامع عقلانی و فطری بر اساس ادله عقلی، قرآنی و روایی، به صورت قطعی قابل اثبات است. جهانی شدن اسلام، ویژگی‌‏ها و تمایز‌های اساسی با روند کنونی جهانی شدن و جهانی‏سازی دارد. اسلام، یک نظام جامع و جهان‌شمول است و جهاني شدن اسلام به معناي جهاني شدن علم و عقلانيت و معنويت و عدالت و امنيت و رشد و تعالي انسان‏ها در سراسر جهان است.

همین اصول و ارزش‌‏‌های اصیل عقلانی و معنوی که زمینه‌‏‌های مقبولیت جهانی برای اسلام را ایجاد نموده به روشنی در نهاد مقدس بسیج قابل رویت است و با سرعتی فزاینده در حال گسترش می‌باشد؛ زیرا در فرایند جهانی‌شدن، غلبه با فرهنگ و تفکر منطقی، عقلانی و فطری است که بسیج از همه ظرفیت‏‌‌های لازم برای این منظور بهره‌مند است.

بسیج نیروی عدالت‌گستر و فرهنگ و تفکر بسیج نیاز ضروری جهان اسلام برای عبور از چالش‌ها و بحران‌‌های تولیدشده توسط نظام سلطه و صهیونیسم است. امام راحل(ره) و خلف صالح ایشان امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) به عنوان احیاگران تفکر و فرهنگ بسیجی در عصر ما راه رسیدن به عدالت را مبارزه مستمر و بی‌امان جبهه حق و جریان دفاع از مظلومان برابر جبهه ظلم و جریان باطل و مستکبران می‌دانند که بسیج و بسیجی نقش‌آفرینان اصلی و تعیین‌کننده این نبرد سرنوشت‌ساز هستند.

‌بسیج الگوی سرنوشت‌ساز مقاومت اسلامی در عرصه مقابله با رژیم صهیونیستی، فتنه داعش و تروریست‌‌های تکفیری است. بسیج داراي ويژگي‏ها و مختصاتي است كه با هيچ ‏يك از تشکل‏هاي موجود قابل مقايسه نيست. جهاني شدن بسیج نيز در واقع، به معناي جهاني شدن اين اصول و ويژگي‏هاست.

خصوصيات برجسته‌اي نظير ايمان عميق آميخته به عشق، حركت و تلاش خودجوش بر اساس انگيزه الهي، اخلاص و صفاي باطني، ولايت‌پذيري، روحيه انقلابي، زهد و بي‌اعتنايي به ماديات، ايثار و فداكاري، تقوا و پرهيزكاري، پيشگامي در ميدان‌هاي خطر، شهادت‌طلبي، احساس مسئوليت و تكليف‌مداري، بينش و بصيرت، صبر و پايداري، تلفيق تعهد و تخصص؛ فراگيري و گستردگي در ميان اقشار مختلف و الگوگيري از اميرالمؤمنين علي(ع) اين نهاد مقدس را از ساير نهادها متمايز ساخته و به حق مكتبي‌‌ترين و مردمي‌ترين نيروي دفاعي و مقاومت و بزرگ‌ترين تشكل مؤثر و كارآمد را در همه صحنه‌هاي مورد نياز جامعه شكل داده و محفل مناسبي برای ظهور و تجلي عشق به حق و خدمت صادقانه به مردم فراهم نموده است.

اعتقاد مبتني بر معرفت و معنويت و عمل متكي بر بصيرت و عقلانيت عصاره فرهنگ و تفكر بسيجي است كه ريشه در تعاليم آسماني اسلام ناب دارد. بر همين اساس است كه رهبر معظم انقلاب اسلامي اميرالمؤمنين علي(ع) را به عنوان كامل‌ترين اسوه تمام بسيجيان دانسته و فرموده‌اند: «بسيجي يعني علي(ع) كه تمام وجودش را وقف اسلام كرده بود».

تجربه سال‌هاي گذشته نشان مي‌دهد كه بسيج نيروي مطمئن و آماده‌اي است كه از متن ملت و اقشار مختلف اجتماع برخاسته و در هنگام نياز بدون كم‌ترين توقع و تنها براي انجام تكليف و وظيفه ديني و ملي خود در ميدان‌هاي خطر و حادثه و تمامی صحنه‌‌های مورد نیاز حاضر شده و عرصه را بر دشمنان و بدخواهان اسلام و ايران تنگ كرده است.

آمادگي و توانايي براي رويارويي تمام‌عيار با همه زشتي‌ها و همچنين اهتمام جدي براي صيانت از گوهر انسانيت در وجود انسان از شاخصه‌هاي ممتاز بسيج و تفكر بسيجي به شمار مي‌آيد كه با پيروي از تعاليم انسان‌ساز و سعادت‌آموز قرآن و الگوي كامل بسيجيان، حضرت علي(ع) به دست آمده است.

ضرورت تشکيل بسيج جهان اسلام در گفتمان حضرت امام(ره)

امام خميني(ره) مي‌فرمايند: «من بارها گفته‌ام تا قطع تمام وابستگي‌ها به تمام ابرقدرت‌هاي شرق و غرب، مبارزات آشتي‌ناپذيرانه ملت ما عليه مستكبرين ادامه دارد. ما انقلابمان را به تمام جهان صادر مي‌كنيم؛ چراكه انقلاب ما اسلامي است و تا بانگ لا اله الا الله و محمد رسول الله(ص) بر تمام جهان طنين نيفكند، مبارزه هست و تا مبارزه در هر كجاي جهان عليه مستكبرين هست ما هستيم».

يکي از دغدغه‌هاي کليدي حضرت امام(ره) که به ویژه در اواخر عمر ايشان ظهور و بروز يافت، مسأله تشکيل بسيج جهان اسلام بود. حضرت امام(ره) با شناخت وضعيت نابسامان جهان و در حالي که نظام قطبي‌شده عالم به ضرر محرومان و مستضعفان عالم ترتيب داده شده بود، مخاطب خود را همين توده‌ها قرار داد و رهايي آنان از چنگال استکبار جهاني و ظالمان و زياده‌خواهان را رسالتي براي نهضت اسلامي ملت ايران دانست. اوج اين وضعيت طبقاتي و آپارتايد جهاني را مي‌توان در دنياي اسلام مشاهده نمود، به نحوي که مسلمانان عالم در معرض بيشترين محروميت‌ها و فشارها از سوي امپرياليسم و صهيونيسم جهاني قرار داشتند. و در اين شرايط بود که نياز جهان اسلام به آغاز خيزشي براي تغيير اين وضعيت ظالمانه و تنظيم عادلانه روابط قدرت و ثروت در عالم بيش از پيش احساس مي‌شد و اين موضوعي نبود که بزرگمردي چون حضرت روح‌الله(ره) بتواند نسبت به آن بي‌تفاوت باشد.

در اين مسير بود که تشکيل بسيج مستضعفين در داخل کشور، جرقه‌اي شد تا شکل‌گيري بسيج جهان اسلام به عنوان ايده‌اي ناب در منظومه فکر حضرت امام(ره) نضج گيرد که در بيانات مختلف خود به ضروت شکل‌گيري آن تأکيد ورزند و به تبيين ابعاد آن بپردازند و با صراحت اعلام دارند: «بايد هسته‏هاي مقاومت را در تمامي جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ايستاد» (صحيفه امام، ج‏21، ص: 195، 2/9/67).

امام خميني(ره) در همان ابتداي شکل‌گيري بسيج مستضعفين از بسيج ملت‌‌ها و مستضعفان عالم براي مقابله با استکبار جهاني سخنان به ميان مي‌آورند و افق خود را در تشکيل اين مجموعه ترسيم مي‌کنند و خطاب به ملت‌هاي مظلوم عالم مي‌فرمايند: «اي مستضعفان جهان! بپا خيزيد و خود را از چنگال ستمگران جنايتكار نجات دهيد. و‌اي مسلمانان غيرتمند اقطار عالم! از خواب غفلت برخيزيد و اسلام و كشورهاي اسلامي را از دست استعمارگران و وابستگان به آنان رهايي بخشيد.‌اي ملت شريف ايران! به نهضت اسلامي خود ادامه دهيد، و به اجانب- هر كه باشد- اجازه ندهيد كه در سرنوشت شما دخالت كنند، و به غارتگري‌ها براي هميشه خاتمه دهيد، و با قاطعيت از آمريكا و هر دولت ديگر كه به حمايت خيانتكار به اسلام و ملت- محمدرضا پهلوي- برخاسته بخواهيد كه اين جاني و اموال مسروقه ملت را به ما برگردانند و تا پيروزي از پاي ننشينيد» (صحيفه امام، ج‏12، ص: 160، 1/12/58).

ايشان در ادامه همان کلام‌شان از مجموعه بسيج به عنوان الگويي براي تمام مستضعفين جهان و ملت‌هاي مسلمان عالم ياد مي‌کنند و مي‌فرمايند: «من اميدوارم كه اين بسيج عمومي اسلامي، الگو براي تمام مستضعفين جهان و ملت‌هاي مسلمان عالم باشد، و قرن پانزدهم قرن شكستن بت‌هاي بزرگ و جايگزيني اسلام و توحيد به جاي شرك و زندقه و عدل و داد به جاي ستمگري و بيدادگري و قرن انسان‌هاي متعهد به جاي آدمخواران بي‏فرهنگ باشد» (صحيفه امام، ج‏12، ص: 160، 1/12/58).

ايشان براي ملت ايران در بيداري ملت‌ها رسالتي بنيادين قائل بود و چنين فرياد بر مي‌آورد که: «جهانخواران و سرمايه‌داران و وابستگان آنان توقع دارند كه ما شكسته شدن نونهالان و به چاه افتادن مظلومان را نظاره كنيم و هشدار ندهيم. و حال آنكه اين وظيفه اوليه ما و انقلاب اسلامي ماست كه در سراسر جهان صلا زنيم كه ‌اي خواب رفتگان! ‌اي غفلت‏زدگان! بيدار شويد و به اطراف خود نگاه كنيد كه در كنار لانه‏هاي گرگ منزل گرفته‏ايد. برخيزيد كه اينجا جاي خواب نيست! و نيز فرياد كشيم سريعاً قيام كنيد كه جهان ايمن از صياد نيست! آمريكا و شوروي در كمين نشسته‏اند، و تا نابودي كاملتان از شما دست بر نخواهند داشت» (صحيفه امام، ج‏21، ص: 89، 29/4/67).

ايشان همچنين بر اين باور بود که جمهوري اسلامي بايد تلاش همه‌جانبه‌اي را براي احياي هويت اسلامي مسلمانان جهان آغاز نمايد؛ بنابراین در پيام قطعنامه مي‌نويسند: «من به صراحت اعلام مي‏كنم كه جمهوري اسلامي ايران با تمام وجود براي احياي هويت اسلامي مسلمانان در سراسر جهان سرمايه‌گذاري مي‏كند. و دليلي هم ندارد كه مسلمانان جهان را به پيروي از اصول تصاحب قدرت در جهان دعوت نكند و جلوي جاه‌طلبي و فزون‌طلبي صاحبان قدرت و پول و فريب را نگيرد» (صحيفه امام، ج‏21، ص: 91، 29/4/67).

حضرت امام(ره) برنامه‌ريزي براي بسيج توده‌هاي مظلوم و مستضعف عالم را از يکي از واجباتي دانست که مسئولان کشور و همه آگاهان بايد دغدغه آن را داشته باشند و در همين راستا تأکيد دارند: «اميد است با تحصيل اخلاص در همه امور، چه تعليم و تعلم و تقويت فرهنگ اسلامي و آموزش كافي فنون مختلف نظامي، و چه در راه بسيج توده‏هاي مظلوم و مستضعف جهان بر ضد استكبار جهانخوار تا قطع طمع آنان نه تنها از كشورهاي اسلامي كه از همه ممالك تحت ستم جهان و چه در راه تقويت هرچه بيشتر بسيج براي حراست از اسلام بزرگ و ايران عزيز و با صبر و شكيبايي در اين مقاصد بزرگ، اين خدمت گرانقدر را رنگ الهي داده و از عبادات بزرگ قرار دهند» (صحيفه امام، ج‏19، ص: 105، 30/8/63).

ايشان همچنين با صراحت از ضرورت راه‌اندازي بسيج بزرگ سربازان اسلام چنين ياد مي‌کنند: «جنگ ما جنگ عقيده است، و جغرافيا و مرز نمي‏شناسد. و ما بايد در جنگ اعتقادي‏مان بسيج بزرگ سربازان اسلام را در جهان به راه‌اندازيم» (صحيفه امام، ج‏21، ص: 87، 29/4/67).

و در ادامه يادآوري مي‌کنند: «راستي اگر بسيج جهاني مسلمين تشكيل شده بود، كسي جرأت اين همه جسارت و شرارت را با فرزندان معنوي رسول اللَّه- صلي‌اللَّه عليه و آله و سلم- داشت؟» (صحيفه امام، ج‏21، ص: 89، 29/4/67).

بنيانگذار جمهوري اسلامي لزوم بسيج مسلمين جهان براي اعلاي كلمه اسلام دانسته و خاطر نشان مي‌دارند: «از خداوند متعال مي‏خواهم كه مسلمانان جهان را براي به پاداشتن سنت انبياي عظام بيدار فرمايد و در راه حصول هدف انبيا كه فرزندان و عزيزان خود را فداي آن مي‏نمودند بسيج نمايد تا با همت همگان پرچم توحيد در فضاي سراسر جهان به اهتزاز درآيد، و دست قدرت‌هاي چپاول‌گر از بلاد مسلمين و مستضعفين كوتاه گردد» (صحيفه امام، ج‏15، ص: 277، 17/7/60).

اين نگرش و هدفگذاري حضرت امام(ره) بدان دليل است که ايشان معتقدند مکتب اسلام توانايي و ظرفيت لازم براي بسيج مستضعفين عالم را داراست. و اين حقيقتي است که حتي دشمنان اسلام نيز بدان آگاهند و از آن در هراس! به واقع «اينها مي‏بينند كه در تمام دنيا، در حتي سياه‌هاي خود آمريكا، زمزمه‏هاي فناي آنها دارد بلند مي‏شود. اينها ديدند كه اسلام قدرتي دارد كه خودش به پيش مي‏رود و خودش مردم را و جناح‌هاي متدين را و جناح‌هاي مظلومين را بسيج مي‏كند- و ان‌شاء‌اللَّه، با اين قيامِ همگاني مستضعفين جهان فاتحه ابرقدرت‌ها خوانده خواهد شد. اينها از اين مي‏ترسند. اينها به ايران كار ندارند، به ملت ايران كار ندارند؛ اينها به اسلام كار دارند (صحيفه امام، ج‏15، ص: 315، 26/7/60).

ایشان همچنین با تدبر در وعده‌هاي الهي اينچنين اميدوارانه فرياد بر مي‌آورند که «با اطمينان مي‏گويم: اسلام ابرقدرت‌ها را به خاك مذلت مي‏نشاند، اسلام موانع بزرگ داخل و خارج محدوده خود را يكي پس از ديگري برطرف و سنگرهاي كليدي جهان را فتح خواهد كرد» (صحيفه امام، ج‏20، ص: 325، 6/5/66).

تبدیل بسیج به الگوی بسيج جهان اسلام

حضرت امامخميني(ره) براي آنکه مسير شکل‌گيري بسيج جهاني فراهم آيد معتقد است که تجربه ارزشمند انقلاب اسلامي بايد براي آموزش مبارزان راه حق در سراسر عالم صادر گردد؛ بنابراین با اين دقت نظر مي‌فرمايند:

«تجربه انقلاب اسلامي در ايران، با خونبهاي هزاران شهيد و مجروح و خراب شدن منزل‌ها و به آتش كشيده شدن خرمن‌هاي كشاورزان و كشته شدن تعداد بسياري در بمبگذاري‌ها و اسير شدن فرزندان انقلاب و اسلام به دست دژخيمان بعث عراق و هزاران‌ گونه تهديد و فشار اقتصادي و جاني به دست آمده است. ملت ايران تجربه پيروزي بر كفر جهاني را در خراب شدن منازل خود بر سر كودكان در خواب به دست آورده و با فداكاري‌ها و مجاهدات، انقلاب و كشور خود را بيمه نموده است. و ما به تمام جهان تجربه‌هايمان را صادر مي‏كنيم و نتيجه مبارزه و دفاع با ستمگران را بدون كوچك‌ترين چشم‌داشتي، به مبارزان راه حق انتقال مي‏دهيم و مسلماً محصول صدور اين تجربه‏ها، جز شكوفه‏هاي پيروزي و استقلال و پياده شدن احكام اسلام براي ملت‌هاي دربند نيست» (صحيفه امام، ج‏20، ص: 325، 6/5/66).

حضرت امام(ره) با شناختي که از جهان اسلام داشتند، بارها اعلام ‌داشتند که جوانان جهان اسلام آماده شهادتند؛ بنابراین در مسير تحقق بسيج جهاني مانعي به نام عدم استقبال ملت‌ها وجود ندارد؛ بنابراین در سخناني تأکيد داشتند: «من مجدداً تأكيد مي‏كنم كه دنيا امروز تشنه حقايق و احكام نوراني اسلام است و حجت الهي بر همه علما و روحانيون تمام گرديده است؛ چراكه وقتي جوانان كشورهاي‏اسلامي براي دفاع از مقدسات ديني خود تا سر حد شهادت پيش رفته‏اند و براي بيرون كردن متجاوزان، خود را به درياي حوادث و بلا زده‏اند و زندان‌ها و شكنجه‏ها را به جان خريده‏اند و همچون مسلمانان شجاع و مبارز و عزيزان حزب‌اللَّه لبنان و ساير كشورها مقاومت كرده‏اند و به جهاد عليه متجاوزان برخاسته‏اند، چه حجتي بالاتر از اين و چه بهانه‏اي براي سكوت و مماشات و در خانه نشستن و تقيه كردن‌هاي بي‌مورد مانده است؟» (صحيفه امام، ج‏20، ص: 337، 6/5/66).

يکي از مهم‌ترين اولويت‌هاي تشكيل هسته‏هاي مقاومت حزب‌اللَّه در سراسر جهان، تلاش براي آزادي قدس شريف بود که حضرت امام(ره) بارها و بارها بر آن تأکيد داشتند. به عنوان نمونه در پيام‌شان به مناسبت حج مي‌فرمايند: «مسئولين محترم كشور ايران و مردم ما و ملت‌هاي اسلامي از مبارزه با اين شجره خبيثه و ريشه‌كن كردن آن، دست نخواهند كشيد و به ياري خداوند تعالي از قطرات پراكنده پيروان اسلام و توان معنوي امت محمد- صلي اللَّه عليه و آله وسلم- و امكانات كشورهاي اسلامي بايد استفاده كرد و با تشكيل هسته‏هاي مقاومت حزب‌اللَّه در سراسر جهان اسرائيل را از گذشته جنايت بار خود پشيمان و سرزمين‌هاي غصب‌شده مسلمانان را از چنگال آنان خارج كرد» (صحيفه امام، ج‏20، ص: 320، 6/5/66).

نکته مهم دیگر رهنمود و وعده الهي است که از زبان حق آن نائب بر حق امام عصر(عج) براي نسل امروز ما به يادگار مانده است که مي‌تواند راهگشايي براي نسلي جهادي باشد. ايشان مي‌فرمايند: «ما بايد خود را آماده كنيم تا در برابر جبهه متحد شرق و غرب، جبهه قدرتمند اسلامي- انساني با همان نام و نشان اسلام و انقلاب ما تشكيل شود؛ و آقايي و سروري محرومين و پابرهنگان جهان جشن گرفته شود. مطمئن باشيد قدرت‌هاي شرق و غرب همان مظاهر بي‏محتواي دنياي مادي‏اند كه در برابر خلود و جاودانگي دنياي ارزش‌هاي معنوي قابل ذكر نمي‏باشند» (صحيفه امام، ج‏21، ص: 91، 29/4/67).

بسیج؛ یک الگوی فراملی و جهانی

کارکردها و تأثیرات معجزه‌گون و شگفت‌انگیز بسیج مستضعفین در عرصه‌‌های دفاع از انقلاب اسلامی و ملت ایران این نهاد را به مثابه الگویی فراملی در آورده است.

تجربه گران‌ب‌های بسیج در ایران اسلامی با شاخص‌ها و مؤلفه‌‌های بنیادین اعتقادی و انقلابی خود در مصاف با فتنه‌ها و تهدید‌های نظام سلطه و استکبار به ویژه در هشت سال دفاع مقدس و پس از آن در رویارویی با فتنه‌‌های خطرناک و براندازانه و نقش‌آفرینی در عرصه‌‌های سازندگی، علمی و... مزیت‌ها و دستاورد‌های راهبردی عاید ملت ایران کرده است که امروز در فراسوی جغرافیای جمهوری اسلامی نقش‌آفرین ظاهر شده است.

نگاه مبنایی و راهبردی به مقوله بسیج، این نیروی سرنوشت‌ساز را در مرز‌های ایران خلاصه نکرد و برای تشکیل بسیج جهان اسلام در دیگر کشور‌های اسلامی به صورت نافذ و کارآمد ظهور یافت، به گونه‌ای که هم اینک بسیج منحصر به ایران اسلامی نیست و هسته‌های مقاومت در تمامی جهان برابر بلوک ظلم و بی‌عدالتی قد علم کرده‌اند.

شکل‌گیری هسته‌‌های مقاومت براساس تفکر، اندیشه و فرهنگ بسیجی در کشور‌های اسلامی به ویژه در منطقه راهبردی غرب آسیا و شمال آفریقا نویدبخش تحقق راهبرد امام خمینی(ره) در «تشکیل بسیج جهانی اسلامی» است؛ زیرا تفکر مقاومت و فرهنگ بسیجی و نسخه بسیج ملت ایران امروز در صحنه‌‌های مقاومت ضد صهیونیستی کارآمدی خود را نشان داده است، به گونه‌ای که هیمنه رژیم اشغالگر صهیونیستی را فرو ریخته و به سایر ملت‌ها آموخته است که چگونه با تکیه بر قدرت، ایمان و نیروی بسیجی، طی 33 روز نبرد همه‌جانبه در لبنان و 51 روز جنگ تمام‌عیار در فلسطین می‌توان ارتش تا بن‌دندان مسلح و رژیمی تحت حمایت ابرقدرت‌‌های جهانی را به زانو درآورد.

الگوی بسیج ایران، امروز به یک الگوی فراملی و جهانی تبدیل شده است و بزرگ‌ترین مانع در برابر توطئه‌ها و تهدید‌های بزرگ آمریکا و متحدان غربی و عربی آن در منطقه به شمار می‌رود، واقعیات میدانی در عرصه‌ تحولات عراق و سوریه و دفاع جانانه و مقاومت تاریخی دولت و ملت این دو کشور برابر فتنه صهیونیستی داعش و تروریست‌‌های تکفیری، بیانگر این حقیقت است؛ حقیقتی که در آن شکل‌گیری یک اراده واحد و مشترک علیه رژیم جعلی و اشغالگر صهیونیستی و حامیان آن و برافراشتن پرچم وحدت جهان اسلام برای پی‌ریزی تمدن نوین اسلامی، آشکارتر از همیشه به چشم می‌آید.

استکبارستیزی؛ مهم‌ترین رسالت جهانی بسیج

باید اذعان نمود ضدیت با استکبار به عنوان مهم‌ترین ضرورت تشکیل بسیج مورد نظر است؛ بنابراین امام امت در فرمان تاریخی خود چنین فرمودند: «غفلت نباید بکنید، غفلت نکردن به این است که همه قوا را و هر چه فریاد دارید بر سر آمریکا بکشید، هرچه تظاهرات بر ضد آمریکا بکنید قوای خودتان را مجهز بکنید».

وجود آرمان‌هایی از قبیل ضدیت و تنفر از استکبار و وجود دغدغه برای آینده جهان اسلام و مسأله مهمی به نام فلسطین و نیز الگوگیری بسیاری از کشور‌های آزادی‌خواه مانند لبنان، فلسطین و نیز کشور‌های صاحب بیداری اسلامی و حتی برخی کشور‌های اروپایی و آمریکایی که با شعار ظلم‌ستیزی، عدالت‌خواهی و استکبارستیزی در عمل بسیج را تشکیل دادند، می‌تواند بیانگر رسالت جهانی بسیج در عرصه‌‌های مهم سیاسی و استکبارستیزی باشد.

امروز هرکدام از کشور‌های منطقه که دچار مصیبت‌‌های ظالمانه مستکبران شده‌اند به تشکل و راهبرد‌های بسیج روی آورده‌اند. نقطه امید مردم در عراق، سوریه، لبنان و فلسطین، نیرو‌های بسیجی و خلاقیت آنان است و این نشان می‌دهد که بسیج جهان اسلام در حال شکل‌گیری است.

نتيجه‌گیری

با توجه به نکات مطرح‌شده به خوبی روشن می‌شود که بسیج ظرفیت‌‌های بزرگ و مهمی برای گشودن راه‌‌های دستیابی به اقتدار جهان اسلام و امت اسلامی دارد و بدیهی است که تصاحب قدرت جهانی اسلامی نیز با بسیج همه‌جانبه و فراگیر در جهان میسر می‌شود؛ زیرا امروز بسیج الهام‌بخش جهان اسلام شده است و آزادی‌خواهان جهان و مردم درکشور‌های مختلف اسلامی به بسیج روی آورده‌اند و همه به‌ دنبال جذب این تجربه‌ها هستند تا بتوانند با ستمگران و زورگویان جهان مبارزه کرده و مقاومتشان را پایدار کنند.

همانگونه که امام خامنه‌ای در دیدار مجمع عالی بسیج مستضعفین در تاریخ ۱۳۹۳/۰۹/۰۶ تأکید فرمودند:

«این تفکر بسیجی که پایه‌گذار آن امام بزرگوار(ره) بود اکنون صادر شده و همچون عطر گل‌‌های بهاری است که کسی نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. نسیم روح‌افزا و روانبخش تفکر بسیجی را اکنون در عراق، سوریه، لبنان، و غزه شاهد هستیم و به لطف خداوند در آینده نه چندان دور، در قدس شریف و برای نجات مسجدالاقصی هم شاهد آن خواهیم بود».

منبع : هدایت 154