آمریکا معافیت اعمال شده بر تحریم خرید انرژی توسط عراق از ایران را تمدید کرد. همچنین بعد از سفر رییس جمهور به عراق، آمریکاییها بارها به اعمال تحریم بر هر همکاری اقتصادی بین ایران و عراق تهدید کردهاند. اما ایا امریکاییها اساسا امکان قطع همکاریهای ایران- عراق را با ابزار تحریم دارند؟ پاسخ یک " نه" بلند است.
امریکا برای قطع روابط ایران -عراق با تحریم دو راه دارد:
١) تحریم کلی عراق شامل نهادهای حیاتی و رسمی عراق (شبیه رفتار با ایران) که عملاً به منزله خروج داوطلبانه آمریکا از عراق و فراموش کردن همه هزینههای انجام شده در آن است و عقلاً نمیتواند گزینه روی میز آمریکاییها باشد. (مسئله ورود و خروج عراق در لیست محدودیت صدور ویزای در ابتدای ریاست جمهوری ترامپ در این زمینه قابل بررسی مجدد است)
٢) تحریم بخشی از اقتصاد عراق و سفید - سیاه کردن تحریمی اقتصاد عراق بسته به همکاری یا عدم همکاری با ایران با تمرکز بر افراد و شرکتها (که جنس تهدیدهای چند روز آمریکا هم از این جنس است)
در این زمینه ساختار اقتصاد عراق به دو دلیل شانس کمی را برای تحریم بخشی موثر به آمریکا میدهد:
اول آنکه ساخت عشیرهای و پوشش لایهای مبادلات، مانع از شناخت ذینفعان نهایی تراکنشهای مالی است. این مشکلی است که آمریکا درباره تاثیر تحریمهایش در شرکتهای غیر بین المللی چین هم عمیقا با آن درگیر است.
دوم آن که اقتصاد عراق شدیداً غیر بانکی است. ضریب نفوذ حساب بانکی در جامعه عراق ١٠ درصد بوده (٢٠١٦) و نیمی از کل ترازنامه بانک مرکزی عراق اسکناس و مسکوک است. (٢٠١٧) این حقایق با توجه به آن که نقطه اثر تحریمهای آمریکا اساسا بانک است، اثر گذاری تحریمهای آمریکا را در داخل اقتصاد عراق بسیار ضعیف میکند.
در واقع تحریمهای آمریکا روابط اقتصادی ایران عراق را حداکثر کمی آزار میدهد و هرگز (در صورت خواست مقامات طرفین) نمیتواند اشکالی در روابط ایجاد کند.
کلاً آمریکا درباره تحدید روابط اقتصادی ایران در خاورمیانه دچار یک پارادوکس است. اگر آمریکا بخواهد در محیط امنیتی خاورمیانه حضور داشته باشد ناچار از خرج کردن دلار (مستقیما یا در قالب ریال سعودی- درهم امارات-...) است و با این عمل نرخ برابری ارزهای محلی کشورهای محل مداخله را بالا میبرد. از طرف دیگر ساخت اجتماعی این کشورها امکان پایش و جدایش ذینفعان این ارزهای ملی تقویت شده را به آمریکا نمیدهد. (به ایران امکان دسترسی بهتر به دلار در قالب ارزهای محلی پگ شده به دلار را میدهد.) دقیقتر بگویم هر سنت خرج کرد دلاری آمریکا در خاورمیانه شانس ایران را برای تضعیف اثر تحریمهای آمریکا بر اقتصاد خود افزایش میدهد.
جوان آنلاین
دیدگاه ها