از ابتدای شروع بحران در سوریه، جمهوری اسلامی ایران تمامی تلاش‌ خود را برای برقراری آرامش در این کشور به کار گرفته تا علاوه بر شکل‌گیری گفت‌وگوی فراگیر ملی، سازوکار مناسبی برای عبور از این بحران ایجاد شود آنهم در راستای منافع همه مردم سوریه.
در واقع، سیاستمداران کشورمان اعتقاد راسخ دارند تنها راهکار سیاسی برای این بحران، حل آن از طریق گفت‌و گوهای جدی و فراگیر ملی بین نیروهای دارای پایگاه مردمی و همه طرف‌های مؤثر است. از همین رو بود که ‌آنها مقدمات برگزاری اولین نشست گفت‌وگوی ملی سوریه با شعار «خشونت نه: مردمسالاری آری» فراهم کردند؛ نشستی که دیروز با حضور نمایندگان احزاب، گروه‌ها، اقوام، منتقدین، احزاب سیاسی مخالف و نماینده‌ای از حکومت سوریه در تهران برگزار شد.
در این نشست همچنین از 70 شخصیت سوری سیاسی و غیر سیاسی از داخل و خارج که برخی از آنها مستقل، برخی طرفدار دولت و برخی از معارضان هستند، دعوت به عمل آمده است.
ضرورت چنین میانجی‌گری‌هایی زمانی نمایان‌تر می‌شود که دیده می‌شود پس از 20 ماه مداخله خارجی و اقدامات گروه‌های مسلح بی‌مسئولیت، آتش نزاع در سوریه هر روز شعله‌ور تر می‌شود و ماحصل آن چیزی جز خسارت‌های انسانی و مالی به مردم این کشور نبوده است.
واقعیت ماجرا این است که بدون اراده مردم سوریه و گروه‌های موثر سیاسی، نمایندگان آحاد مردم سوریه شامل مسلمان، مسیحی، دروزی و کرد برای بازگشت آرامش و ثبات به سوریه، نمی‌توان انتظار داشت، روند اصلاحات سیاسی در جهت منافع کلان مردم این کشور پیشرفتی داشته باشد چرا که تداوم اقدامات تروریستی و گروگانگیری شهروندان عادی و استفاده از سپر انسانی و افزایش روزافزون فعالیت گروه‌های افراطی مسلح در سوریه با حمایت برخی طرف‌های خارجی نشان از اهداف فراسوریه‌ای دارد.
از این رو، با توجه به پیامدهای دخالت‌های خارجی در بحران سوریه، بهترین راه‌ حل آن است که این ماجرا بر مبنای محور سوری – سوری و به طور مسالمت‌ آمیز حل و فصل شود نه اینکه نسخه‌ای از خارج برای آن پیچیده شود.
اما در این میان، یک نکته را نباید نادیده گرفت. هر چند تاکید همه گروه‌های حامی حل بحران سوریه، یافتن راه‌حلی با حضور همه گروه‌ها و احزاب سوری است، اما معارضان خارج نشین از این قاعده مستثنی هستند. در واقع،‌ این گروه‌ها به واسطه اینکه دهه‌هاست در این کشور نبوده‌اند، بدیهی است درک درستی از مشکلات و آلام مردم سوریه ندارند و اگر در این برهه داعیه‌دار حل این بحران شده‌اند، صرفا به خاطر منافعی است که می‌کوشند از این آب گل‌آلود نصیب خود و حامیان عربی و غربی خود کنند.
نشست دوحه قطر به روشنی نمود این ماجرا بود. در این نشست آمریکا و اعراب تلاش کردند تا وحدت و یکپارچگی را به اردوگاه مخالفان بشار اسد باز گردانند. یکی از اصلی ترین طرح‌هایی که در این نشست مورد بررسی قرار گرفت، بازنگری در سازوکارهای به اصطلاح شورای ملی سوریه بود. آمریکایی‌ها که از وضعیت کنونی سوریه به شدت ناراضی هستند، تلاش کردند تا با ایجاد تغییرات جدید در این شورا اتحاد و شیوه جدیدی را در میان معارضان در سوریه پدید آورند.
این موضوع به وضوح نشان می‌دهد، گروه‌های تروریست سوری با چالش‌های متعددی در راه مقابله با دولت سوریه مواجه شده‌اند و همین امر موجب شده تا آمریکایی‌ها این گروه‌ها را فراخوان و تاکتیک‌های تازه‌ای را به آنها القاء کنند. البته آمریکایی‌ها در این مسیر تنها نبودند و این طرح با همراهی کشورهایی نظیر قطر و عربستان به انجام رسید.
علاوه بر تلاش برای بر طرف کردن شکاف میان مخالفان دولت سوریه، تشکیل یک دولت در تبعید نیز از جمله مباحثی بود که مورد نظر گروه‌های معارض دولت سوریه بود. اما گسستگی میان این گروه‌ها به حدی است که نشست دوحه نیز نتوانست به وحدت میان گروه‌های معارض علیه سوریه کمک کند چرا که شکاف‌ها در اردوگاه این گروه‌ها به حدی عمیق است که گاهی اخباری مبنی بر درگیری‌های نظامی میان آنها منتشر می‌شود. جالب اینکه حتی این اختلافات به مسائل مالی نیز کشیده شده است.
از برآیند این اتفاقات به روشنی می‌توان دریافت معارضان داخلی سوریه به بحث حل بحران از طریق همکاری دیگر گروه‌های داخلی نگاه منفی و برخورد بازدارنده ندارند، در حالی که معارضان خارج نشین صرفا به دنبال سرنگون کردن حکومت بشار اسد و در دست گرفتن قدرت با کمک حامیان خارجی خود هستند.
 
 

منبع: خبرگزاری فارس 29/8/91