هادی نیوز: اندیشکده آمریکایی «شورای سیاست خارجی آمریکا» در تازه ترین تحلیل به قلم«جاناتان شانزر» و «مکس پک» به «نبرد نیابتی تهران-ریاض در منطقه» پرداخت. قبل از آغاز این گزارش باید به پاره‌ای تحولات طرفین در چند روز اخیر پرداخت.

عربستان سعودی پنجشنبه گذشته مدعی شد که این کشور مانع سفر حجاج ایرانی نبوده و نیست و این دولت ایران است که مانع سفر حجاج خود می‌شود.

به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان وزارت حج عربستان می‌گوید که هیأت مذاکره کنند ایرانی حاضر نشده است که صورت جلسه مذاکرات انجام شده را امضا کنند.

شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز جمعه گذشته جلسه بحث عمومی تحت عنوان "انگاره ها و ایدئولوژی های تروریسم" را به ابتکار مصر که رئیس دوره‌ای شورای امنیت در ماه مه میلادی است، برگزار کرد. سفیر عربستان سعودی نیز یکی از سخنرانان این جلسه بود و در سخنرانی خود پیرامون موضوع، اتهامات بی پایه و اساسی را به ایران وارد کرد که در پایان سخنرانی وی، واکنش رایزن نمایندگی کشورمان در جلسه را به همراه داشت.

رایزن سیاسی نمایندگی کشورمان در پاسخ به اظهارات سفیر سعودی گفت:«جای بسی شگفتی است که عربستان ایران را متهم به فرقه گرایی کند و علیه فرقه گرایی داد سخن سر دهد چرا که همگان می‌دانند تفکر تکفیری از کجا سرچشمه می گیرد؛ در پی چیست و توسط چه کسانی به عمل گذاشته می‌شود. سخنان تحریک کننده مقامات سعودی و امامان جماعت سعودی در ترویج و اشاعه فرقه گرایی کاملا روشن و بی نیاز از توضیح است.»

و اما اندیشکده آمریکایی در بخش اول این گزارش می‌نویسد: در زیر جوش و خروش‌های خاورمیانه عمیق‌ترین خط شکاف بین دو رقیب دیرینه یعنی ایران و عربستان سعودی دیده می‌شود. رقابت نوین امروزی آن‌ها ریشه در قرن‌ها خصومت قومیتی دارد که اینک از آن به عنوان «جنگ سرد نوین خاورمیانه» یاد می‌شود. با حمله آمریکا به عراق در سال 2003 وضعیت ژئو پلتیک منطقه شکلی جدید گرفت و با به اصطلاح بهار عربی و نبردهای داخلی در یمن و سوریه این امر شدت یافت و این ناآرامی‌ها نیز بسط یافت به طوری‌که ایران و عربستان اینک هرکدام از متحدان خود در منطقه حمایت می‌کنند و درگیری‌های داخلی در این گیرودار مبدل به رقابت دو سر باخت کینه توزانه در نبردهای نیابتی خطرناک شده است. خصومت فعلی این دو کشور با خلا قدرت ایجاد شده از سوی باراک اوباما رییس جمهور آمریکا در منطقه شدیدتر نیز شده است. در سال های اخیر سیاست کاخ سفید عدم ورود به درگیری‌های پرهزینه و دردناک منطقه که امید کمی به اصلاحت یا تغییر معنی دار بود، شده است. این راهبرد را حتی می‌توان در دو دل بودن واشنگتن در مسئله سوریه و سقوط مواضع آمریکا در مذاکره هسته‌ای سال گذشته با ایران دید و نتیجه پایانی آن غم و غصه فراوان عربستان و دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است که البته این منشعب از قدرت نرم و سخت غیر قابل انکار ایران بوده است.

نویسندگان این گزارش در ادامه با تاکید بر ظهور ایران در سطح منطقه و اشاره به ارزیابی یکی از دیپلمات‌های سابق با تجربه ایران که گفته بود دامنه نفوذ ایران در منطقه از مدیترانه تا شبه جزیره هند و از قزاقستان تا یمن امتداد یافته است، نوشتند: از سال گذشته به این سو رقابت منطقه‌ای ناشی از ظهور ایران بوده و پیش بینی می‌شود دارای ابعاد جدید و خطرناک باشد. آنچه که پیشتر نبرد نیابتی بود، اینک مبدل به درگیری مستقیم نیروهای ایران و عربستان در عرصه‌های مختلف شده و دو طرف متحمل خساراتی شده‌اند و عمق دخالت آن‌ها در منطقه منجر به اتهام زنی‌های البته درستی مبنی بر اشغال یمن از سوی عربستان و نیز اشغال سوریه از سوی ایران (ادعای نویسنده) شده است.

نویسندگان در بخشی دیگر از یادداشت با اشاره به دیدگاه ریاض نسبت به حوثی‌های یمن که آن‌ها را گروه شیعه ضد دولت یمن که رشدش در اواخر سال 2014 با اشغال صنعا پایتخت یمن و تشکیل ائتلاف به رهبری عربستان علیه حوثی‌ها شکل گرفته و نبرد نیابتی ایران که همگی را نشانی از ضعف ریاض برشمردند، می‌نویسند: ایران نیز همزمان خود را موقعیت مشابه در دفاع از متحد شیعه اش می‌بیند. از‌ آغاز درگیری‌های داخلی سوریه در مارس 2013 ، ایران از متحد دیرینه‌اش حکومت «بشار اسد» در سوریه حمایت کرده است.

فارس