همانگونه که اطلاع دارید آقای العبادی بیش از 30 سال در اروپا و انگلیس زندگی کرده و دارای گرایشهایی غربی و آمریکایی است و به نظر میرسد در صدد تشکیل نظامی پارلمانی براساس الگوهای غربی است. هرچند وی شیعه است، تلاش میکند جناحی عمل نکند و عراق و جایگاه آن را در سطح منطقه ارتقا ببخشد. نگاه آقای العبادی به مسائل داخلی عراق یک نگاه فرا داخلی است و سعی میکند کابینهای با حضور همه احزاب تشکیل دهد.
اهل سنت:احساس جریانهای اهل سنت این است که به حاشیه رانده شدهاند و سهمی در ساختار قدرت ندارند و لذا شخص برای آنها مهم نیست. یعنی تفاوتی بین آقای العبادی نوری المالکی، عادل عبدالمهدی و حتی ابراهیم جعفری برای اهل سنت نیست. مهم این است که آنها سهم بیشتری در ساختار قدرت داشته باشند. به نظر میرسد به دلیل گرایش اهل سنت به برخی کشورهای عرب منطقه، آنها سعی میکنند سهم بالاتری داشته باشند یا حداقل تلاششان این خواهد بود که کابینه یا دولت شیعه را ناکارآمد جلوه دهند.
بعثی -تکفیریها:جریانهای تکفیری و بعثی نگاه مثبتی به العبادی ندارند. آنها نمیتوانند بپذیرند که شیعیان در رأس دولت باشند. آنها به شخص خاصی نظر ندارند؛ بنابراین کارشکنی تکفیریها در مسیر حرکت دولت ادامه دارد. نظر آنها این است که شیعیان و کردها سهم بالایی در ساختار قدرت نداشته باشند و عراق را به سال قبل از 2003 و زمان حضور صدام بازگردانند تا وضعیت عراق به دوران گذشته باز گردد و تنها اقلیت سنی ساختار قدرت را در دست گیرند؛ بنابراین راضی کردن تکفیریها، سلفیها و بعثیها بسیار مشکل است. آنها همچنان سعی میکنند اوضاع عراق را ناامن کرده تا از مسیر حرکت دولت شیعی جلوگیری کنند.
کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس؛ عربستان، اردن و کویت، نگاه مثبتی نسبت به دولت و نظام فعلی عراق ندارند. آنها احساس میکنند که اگر یک نظام دموکراتیک پارلمانی در عراق تأسیس شود، ممکن است به اعتبار جایگاه عراق در سطح منطقه، این نظام برای سایر ملتهای منطقه الگو قرار گیرد و مشکلاتی برای رژیمهای دیکتاتوری عرب همچون عربستان، کویت، اردن و امارات ایجاد کند. هدف دولتهای مرتجع آن است تا اقلیت عراق بر اکثریت حاکم باشد. همچنین کشورهای عرب منطقه نسبت به کردها و شیعیان نگاه منفی دارند و نمیخواهند که دو طیف شیعیان و کردها، حداکثر مشارکت را در ساختار سیاسی عراق داشته باشند. سعی این بازیگران بازگرداندن وضعیت عراق به قبل از سال 2003 است.
آقای العبادی در حال رایزنی برای تشکیل کابینه است و قرار است در فرصت مقرر کابینه خود را معرفی کند. به نظر میرسد اگر این کابینه معرفی شود، شرایطی ایجاد میشود که نوعی همگرایی در میان طیفهای مختلف عراقی به وجود خواهد آمد و آقای حیدر العبادی خواهد توانست شرایط موجود را به نفع عراق بهبود ببخشد، اما او با چالشهای زیادی نیز در عرصه سیاسی، روابط خارجی و امنیتی مواجه است. به نظر میرسد که رویکرد ایشان تشکیل یک کابینه وحدت ملی و مورد توافق همه طیفها است تا همگرایی را در بین طیفهای سیاسی عراق گسترش دهد.
از سویی، شکاف بین طیفهای سنی و شکاف بین طیفهای شیعه و همچنین اختلاف نظرهایی که بین طیفهای کُرد وجود دارد، تا حدودی تشکیل کابینه را با مشکل روبهرو میسازد. آقای العبادی تلاش میکند همگرایی را افزایش دهد، ولی این کارِ دشواری است. در بعد دیگری به خاطر برخی مشکلات امنیتی پیشآمده (حمله به مسجد مصعببنعمر در دیاله که منجر به کشته شدن 70 نفر نمازگزار سنی شد و اتهامزنیهایی متوجه شیعیان شده است)، شکاف بین شیعه و سنی افزایش یافته و به نظر میرسد تشکیل کابینه به آسانی صورت نخواهد گرفت.
چالشهای زیاد دیگر فرا روی آقای حیدر العبادی قرار دارد که مسأله بازسازی سیاست خارجی، ارتباط دولت آینده با کشورهای عرب منطقه، رابطه عراق با کشورهای بزرگ، مسأله امنیت عراق، توافقات امنیتی واشنگتن - بغداد، رابطه با جمهوری اسلامی ایران و ترکیه، مسأله اقلیم کردستان و وجود گسست میان اهل سنت و شیعه و سایر چالشهای که دولت نوری المالکی با آن روبهرو بود، دولت آقای حیدر العبای را هم تهدید میکند. در واقع دولت العبادی فرصت زیادی نیاز دارد تا بر تمام این مشکلات فائق آید. این امر به همکاری و همدلی همه طیفهای سیاسی نیاز دارد.
از طرفی وضعیت داخلی، منطقهای و بینالمللی و مهمتر از آن امنیت عراق و دخالت کشورهای غربی در مسائل داخلی عراق و... عواملی هستند که موجب خواهد شد که آقای حیدر العبادی در یک فرایند زمانی کوتاهمدت نتواند بر آنها فائق آید.
دیدگاه ها