دنیای ارتباطات امروز با همه‌گیر شدن امکانات فضای مجازی مفهوم مکان را کم‌رنگ کرده است و اینترنت، برتری تأثیرگذاری خود را در جامعه نشان داده است، به طوری که گروهی در آن سوی دنیا به راحتی می‌توانند برای فرهنگ افرادی که در تسلط مکانیشان نیستند برنامه‌ریزی کنند و در نهایت با هدایت و کنترل از راه دور و بدون تبلیغات مستقیم در فکر و فرهنگ دیگران نفوذ کنند. به جرأت می‌توان گفت، مرکز ثقل این تأثیر روی نسل جوان در حال رشد است که هم می‌تواند فرصت باشد هم تهدید؛ این پدیده‌ ممکن است تحول مثبت ایجاد کند یا مسموم‌ترین و آسیب‌زا‌ترین فضای فرهنگی و تربیتی را نیز در درون خود داشته باشد.

دلایل موافقان فیلترینگ

1.     بر اساس بند یک اصل سوم قانون اساسی از وظایف قانونی دولت است که محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا و مبارزه با همه مظاهر فساد و تباهی ایجاد کند. دولت در اجرای قانون اساسی و وظایف قانونی در شورای عالی فضای مجازی با هدف ایجاد، موظف است که اینترنت را کنترل کند.

2.     فیلترینگ تدبیر پیشگیرانه‌ای است که جلوی بسیاری از بیماری‌های اجتماعی را می‌گیرد. افراد بایستی شیوه درست و فرهنگ صحیح را یاد بگیرند و بعد از آن چاقوی دولبه تیز و برنده اینترنت آزاد و فیلتر نشده را در اختیارشان قرار داد و تا آن روز آیا بهتر نیست که از سایت‌های اجتماعی به صورت کنترل شده بهره‌گیری کنند؟

3.     بیش از ۱۲میلیون نوجوان به دلیل استفاده راحت از اینترنت و اپلیکیشن‌های رایگان جذاب در معرض آسیب‌های جدی ناشی از این هرج و مرج فرهنگی - اخلاقی در اینترنت قرار گرفته‌اند.

4.          آثار تخریبی فردی، خانوادگی و اجتماعی سایت‌های ضد اخلاق در فضای مجازی دامنه بسیار وسیعی دارد.

5.     استفاده علمی از اینترنت در فضاهای آموزشی و دانشگاهی و تحقیقاتی اصولاً نیازی به "فیلترینگ" ندارد، اما صادقانه باید قضاوت کرد که چند درصد از کاربران صرفاً استفاده علمی و درست از اینترنت بدون فیلترینگ دارند؟

6.     وقتی اینترنت بدون برنامه در اختیار افراد قرار می‌گیرد حریم خانواده‌ها با تهدید روبه‌رو شده و مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کند و حتی استفاده ناصحیح از بازی‌های اینترنتی یا فضای چت‌روم مشکلات روانی مختلفی مانند افسردگی، پرخاشگری و کاهش ارتباطات خانوادگی را به وجود آورد.

7.     در جامعه اسلامی ایران که ارزش‌های خاص اجتماعی همراه با یک نظام ارزشی، اعتقادی و دینی وجود دارد نمی‌توانیم خوراک تولیدی دیگران را در هر شبکه مجازی بپذیریم و ناچار به نگه‌داری از خود در مقابل هجمه‌های آنها برای حفظ ارزش‌های دینی فرهنگی هستیم.

8.          یکی از آسیب‌های فضای مجازی فردگرایی نسبی و کاهش روحیه‌ی مسئولیت‌پذیری افراد در جامعه است.

9.     فیلترینگ اینترنت امروزه به یک پدیده رایج و لازم در بسیاری از جوامع تبدیل شده است. از کشورهایی مثل آمریکا، کانادا، آلمان، انگلیس و حتی اسرائیل گرفته تا کشورهای عربی منطقه خلیج فارس همه از فیلترینگ استفاده می‌کنند؛ بنابراین فیلترینگ اینترنت، در همه کشورهایی که داعیه دموکراسی و حقوق بشر را هم دارند وجود دارد.

دلایل مخالفان فیلترینگ

1.          باید "مانند غربی‌ها" فضای مجازی را یک‌سره رها کرد و آنقدر هزینه داد تا آرام‌آرام به سوی سلامت روانی جامعه رفت.

2.     وقتی دایره فیلترینگ تنگ و تنگتر می‌شود و زمانی که کاربران برای دسترسی و استفاده از Emailخود هم که از جمله بدیهی‌ترین نیازها محسوب می‌شود با مشکل روبه‌رو می‌شوند چاره‌ای جز استفاده از روش‌های دور زدن فیلترینگ نمی‌یابند.

3.          رایج شدن استفاده از سیستم‌های فیلترشکن و ریختن قبح عرفی آن.

4.          ایجاد بازار عظیم زیرزمینی فروش فیلترشکن.

5.          پیچیده شدن ردیابی جرائم اینترنتی از پیامدهای فیلترینگ بی‌رویه و غیر منطقی سایت‌های اینترنتی.

6.     نگرانی‌های امنیتی بدین صورت که بخشی از کارمندان ادارات و ارگان‌های دولتی، بانک‌ها، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های حساس نیز از ابزار دورزدن فیلترینگ بر روی سیستم‌های ادارات و حتی موبایل خود استفاده می‌کنند. فیلترشکن‌هایی که به ظاهر فقط فیلترینگ را دور می‌زنند، اما در واقع این قابلیت را دارند که کلمات عبور کاربر، اطلاعات محرمانه، اطلاعات تماس، پیامک‌ها و بسیاری اطلاعات دیگر را نیز به سرقت ببرند!

7.     برخی از معاندان شناخته‌شده نظام در خارج از کشور اقدام به تولید و انتشار رایگان نرم‌افزارهای فیلترشکن می‌کنند و متأسفانه طیف وسیعی از کاربران ایرانی نیز صرفاً برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و یا انجام کارهای روزمره خود از این فیلترشکن‌ها بر روی سیستم‌های خود و حتی تلفن همراه خود استفاده می‌کنند.

جمع‌بندی

ورود اینترنت در برخی جوامع به دلیل تدوین برنامه مناسب تبدیل به وسیله‌ی آموزش از راه دور برای نوجوانان و جوانان شده است، ولی در ایران در اکثر موارد کاربران هیچ برنامه یا هدف خاصی را دنبال نمی‌کنند و حتی استفاده ناصحیح از بازی‌های اینترنتی یا فضای چت‌روم مشکلات روانی مختلفی مانند افسردگی، پرخاشگری و کاهش ارتباطات خانوادگی را به وجود آورده است.

بدیهی است اینترنت بدون برنامه، تهدیدی جدی برای خانواده‌ها و یکایک افراد جامعه محسوب می‌شود و شورای عالی فضای مجازی وظیفه دارد از حیث سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و محتوایی با اشراف کامل و به روز نسبت به فضای مجازی در سطح داخلی و جهانی مواجهه فعال و خردمندانه داشته باشد و برنامه‌های لازم را در این زمینه بر اساس نظام ارزشی جامعه تدوین و تصویب نماید.

آنچه که باعث شده فیلترینگ با مخالفت بعضی از افراد و گروه‌ها مواجه شود تشدید بی‌رویه و غیر منطقی سیستم فیلترینگ در برخی موارد است. بدیهی است اگر متولیان پالایش اینترنت کشور وضعیت اینترنت را به گونه‌ای در آورند که اقشار مختلف جامعه بتوانند نیازهای روزمره کاری خود را بدون نیاز به فیلترشکن‌ها برطرف سازند بازار فیلترشکن‌ها از سکه خواهد افتاد و راه‌های سوء‌استفاده از اطلاعات کاربران کاهش خواهد یافت.