نقشه درگیری در سوریه طی ماه اخیر به طورقابل مقایسه ای تغییر کرده است.تایک ماه پیش داعش همچنان به پیشروی و گسترش مناطق تحت کنترل خود ادامه می داد تا اندازه ای که توانسته بودنیمی از سوریه – البته نیمه کم اهمیت تر از نظرجمعیت آن-و یک سوم عراق را تحت کنترل خود درآورد. همچنین پیروزی غیرمنتظره و کم سابقه معارضین سوری ودیگر گروه های تروریستی مانند ارتش آزاد،احرار الشام و جبهه النصره؛در جریان فتح «ادلب» و «جسر الشغور» امیدهای ائتلاف «ترکیه» و «عربستان» را برای سرنگونی دولت اسد مضاعف کرده بود؛در نتیجه این افزایش اعتماد به نفس، فاز عملیاتی و اجرایی برای تجزیه سوریه و تشکیل دولت در شمال این کشور به شکل جدی کلید خورد.تروریست ها درصدد بودند درنواحی شمالی سوریه وهم مرز با ترکیه یک منطقه امن برای خود بسازند و حتی یک حکومت موقت داخل سوریه در همین منطقه تشکیل دهند که این مسئله می توانست وضعیت را برای اپوزیسیونی که تنها در خارج از مرزهای سوریه است و هیچ گونه تحرکی در درون خاک سوریه ندارد، بهبود بخشد؛اما سیرپیروزی های ارتش سوریه در حلب وشکست محاصره این شهرکه با افزایش تحرکات نیروهای مقاومت درزمین و حملات هوایی روسیه انجام گرفت، فضایی را فراهم ساخته که در صورت شکست کامل تروریست ها در این منطقه معادلات سوریه به نحو چشمگیری دگرگون خواهد شد.

اهمیت حلب

اهمیت آزادسازی شهرحلب آنقدر زیاد است که روزنامه الحیات جنگ بر سر حلب را جنگ مرگ و زندگی خوانده است ودرمقابل خطر تصرف کامل حلب به دست تروریست ها تاحدی است که طبق توصیف سفیر سوریه در سازمان ملل به معنای کشیده شدن درگیری به دیگر کشورهاست.حلب در طول سالهای حکومت خاندان اسد به عنوان قلب تجاری سوریه و بزرگترین شهر این کشور تلقی می شد. موقعیت جغرافیایی حلب و قرار گرفتن در مسیر ترانزیت شمال به جنوب این کشور بر نقش راهبردی این شهر افزوده است. مسیر درعا-دمشق-حمص-حماه-ادلب-حلب مهمترین جاده موجود در سوریه بوده که شمال به جنوب این کشور را به یکدیگر متصل می نماید. این مسیر ترانزیتی علی رغم محدود بودن مساحتش نسبت به وسعت سوریه، به دلیل قرار گرفتن در منطقه خوش آب و هوای مدیترانه قریب به ۷۵ درصد جمعیت سوریه را در خود اسکان داده است. نفوذ اسد در مناطق ساحلی لاذقیه و طرطوس سبب خواهد شد که با آزادسازی حلب، عملا مناطق کلیدی سوریه در دست نیروهای دولتی قرار گیرد.علاوه بر اهمیت اقتصادی، تجاری و امنیتی شهر حلب، نزدیکی آن به ترکیه فضا را برای حمایت دوچندان دولت حاکم بر ترکیه از تروریست ها فراهم ساخته که بیرون راندن تروریست ها از این شهر عملا به منزله کاهش نفوذ آنکارا محسوب می شود.افزون بر این،ورود به حلب به منزله دروازه آزادسازی ادلب به عنوان آخرین پایگاه مهم تروریست ها در غرب سوریه خواهد بود.

نتایج آزادسازی کامل حلب

تسلط کامل بر این شهر استراتژیک که ارتش سوریه پس از ۳سال در آن حضوریافته است،از جهات مختلف حائز اهمیت است. اولا پس از آنکه با افزایش تحرکات نیروهای مقاومت درزمین و حملات هوایی روسیه، توازن قوا به سمت ارتش سوریه، سنگینی کرد، این پیروزی می تواند به عنوان اولین پیشروی بزرگ نیروهای ارتش سوریه از زمان شکل گیری بحران باشد و روحیه نیروهای طرفدار نظام سوریه را به نحو چشمگیری بالا ببرد و از سوی دیگر، ضرب شستی برای نیروهای تروریست و تکفیری باشد. هر چند داعش در بخش های شرقی رود فرات و استان حلب حضور دارد، پاکسازی بخش های غربی حلب، صحنه درگیری میان داعش و ارتش سوریه را در این منطقه شعله ورتر خواهد کرد و در صورت پیروزی ارتش، مناطق مرزی با ترکیه در شمال کشور در دست ارتش قرار خواهد گرفت.اولین نتیجه کنترل مرزهای ترکیه و سوریه در بخش حلب، ایجاد مانع بر سر راه کمک های نظامی و تسلیحاتی ترکیه به شورشیان و تروریست ها خواهد بود و مسیر اصلی تجهیز و تردد نیروهای داعش از سمت ترکیه نیز بسته خواهد شد.البته معادلات مربوط به آزادسازی حلب، تنها به این نتایج ختم نخواهد شد و با پیشروی ارتش در استان حلب به سمت شمال و سپس شمال غرب سوریه، ادلب نیز که توسط نیروهای جبهه جیش الفتح در کنترل است، درمحدوده گسترده تر در محاصره قرار خواهد گرفت.

از یکسو نزدیکی ادلب به لاذقیه و طرطوس، حملات هوایی و پشتیبانی از ارتش را میسرتر می کند و از سوی دیگر، پیشروی ارتش و نیروهای حزب ا… از سمت شمال و شرق ادلب نیز، تروریست ها را در تنگنا قرار خواهد داد. از سوی دیگر، با پایان یافتن دور اول مذاکرات وین طرف های درگیر بحران بلافاصله تلاش های خود را برای تأثیر گذاری بر تحولات میدانی جهت افزایش قدرت چانه زنی خود در دور بعدی این نشست متمرکز کرده اند. همه طرف های درگیر در سوریه می دانند آن چه می تواند دست برتر در مذاکرات سیاسی باشد، نه بخشنامه و طرح و تفاهم و… بلکه اتفاقات روی زمین است.از این رو بود که «ریچارد هاس» رئیس شورای روابط خارجی آمریکا در صفحه توئیتر خود نوشت: «تصمیم آمریکا برای اعزام نیروی ویژه به سوریه باید منجر به تقویت قدرت آمریکا در گفت وگوهای وین درباره آینده سیاسی سوریه شود.» عربستان وترکیه نیزبا افزایش کمک های مالی و نظامی خود به تروریست ها ،موشک های تاو در اختیار آنها قراردادند.روز گذشته اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا هم اعراب را برای نبرد میدانی تحریک کرد و از تغییر استراتژی نبردها از حملات هوایی به حملات زمینی سخن به میان آورد.تلاش نیروهای مقاومت وارتش سوریه هم برای افزایش قدرت چانه زنی در مذاکراتی است که این هفته دور دوم آن برگزار خواهد شد. اگر ارتش سوریه بتواند حلب را به طورکامل آزاد کند؛ آن گاه راه حل سیاسی که برای حل بحران سوریه پیشنهاد می شود بسیار متفاوت خواهد بود، زیرا با تصرف حلب وزن دمشق در نشست وین بیشتر می شود.

 حامد رحیم پور

رصد