اول ذی الحجه سالروز ازدواج امیرالمومنین علی (ع) با حضرت زهرا (س) میباشد همین امر سبب شده در تقویم جمهوری اسلامی ایران این روز را روز ازدواج نامگذاری کنند. به همین بهانه نوشتار پیش رو مختصری درباره این سنت الهی پرداخته است.
1- فوائد ازدواج:
دین مبین اسلام به عنوان آخرین دین الهی برای موضوع ازدواج اهمیت زیادی قائل شده است. قرآن کریم در چندین آیه مسلمین را دعوت به این امر مقدس مینماید:
- ازدواج عامل آرامش: خداوند در سوره روم آیه 21 میفرماید: «از نشانههای خداوند این است که از جنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنها آرامش بیابید و در میان شما مودت و رحمت آفرید در این میان نشانههایی است برای افرادی که تفکر میکنند».
در آیه فوق آرامش ازدواج هم از نظر جسمی و روحی است و هم از نظر فردی و اجتماعی، زیرا با ترک ازدواج و عدم ارضای غریزه جنسی، تعادل حیاتی انسان به هم میخورد. از نظر اجتماعی افراد مجرد کمتر احساس مسئولیت میکنند. آمار خودکشی و جنایات هولناک در میان آنها فراوان است. انسان با ازدواج احساس مسئولیت و اعتماد به نفس بیشتری پیدا میکند.
- حفظ کرامت انسانی و حفظ حرمتها «بر شما حلال شده است در شبهای رمضان نزدیکی نمودن به همسرانتان، زیرا آنها لباس شمایند و شما هم لباس آنها هستید» (بقره187)
- دریچه ورود برکات: «مردان و زنان بی همسر را همسر دهید و همچنین غلامان وکنیزان صالح و درستکار را. اگر فقیر و تنگدست باشید خدا��ند آنان را از فضل خود بی نیاز میکند. خداوند واسع و آگاه است» (نور 32) در این آیه خداوند همه کسانی را که میتوانند مقدمات ازدواج زنان و مردان را فراهم آورند به تعاون امر میکند. برای اطمینان خاطر آنها در زمینهی رفع مشکلات مالی می فرمایندکه اگر تنگدست و فقیر باشند خداوند از فضل خود روزیشان میدهد.
2- نکات درس آموز از عقد آسمانی:
دین مبین اسلام بعد از تاکید زیاد بر ازدواج و بیان اثرات و فواید آن بر فرد و جامعه، از طریق ازدواج علی (ع) با حضرت زهرا (س) راهکار عملی شدن این سنت الهی را به مسلمانان میآموزد.
- سن ازدواج: در ازدواج علی(ع) با حضرت زهرا (س) حضرت علی (ع) جوانی 25 ساله و حضرت زهرا (س) دوشیزه ای نه ساله بودند
- سادگی مراسم: در خصوص مراسم خواستگاری علی (ع) شخصاً وارد خانه رسول اکرم (ص) شدند. در محضر پیامبر نشستند اما حیا و عظمت محضر پیامبر مانع از آن بودکه خود سخن بگویند لذا پیامبر از ایشان پرسیدند گویی برای کاری آمدهاید علی (ع) ابتدا بر تقوا و سوابق درخشان خود در اسلام تاکید نمودند وبعد فرمودند آیا صلاح می دانید فاطمه را ��ه عقد من در آورید؟ تا از این طریق به همگان تعلیم داده باشند که ملاک برتری افراد را باید در ایمان به خدا جستجو کرد نه در زیبایی، ثروت و منصب.
- اصل آزادی: اصل آزادی دختر در امر ازدواج بسیار حائز اهمیت است. بطوریکه پیامبر این درخواست را با حضرت زهرا در میان گذاشتند و بعد از کسب نظر مثبت ایشان به علی (ع) جواب مثبت دادند.
- اهمیت مال و ثروت: ایشان در آن زمان یک شمشیر، زره و شتر داشتند با مشورت رسول خدا، زره خود را فروختند تا به عنوان جزئی از مهریه حضرت در اختیار رسول خدا قرار گیرد تا لوازم منزل تهیه گردد.
- تعداد فرزندان: حاصل این ازدواج تعداد 5 فرزند بوده است.
با وجود تمامی مطالب فوق و اهمیت جایگاه ازدواج در جامعه معاصر، متاسفانه جامعه ما در امر ازدواج با مشکلات و موانعی جدی روبرو شده است این امر باعث شده سن ازدواج پسران به 29 سال و دختران 28 سال افزایش یابد. بالا بودن سن ازدواج خبر از جنبههای مختلف آسیبهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... میدهد که برخی از آنها هرگز قابل اصلاح و جبران نمیباشد.
جوامع غربی خلاء زمانی بلوغ تا سن ازدواج را با روابط آزاد جنسی که پشتوانه قانونی دارد میپوشانند. آنها با آزاد گذاشتن روابط جنسی، میل جنسی را تبدیل به نیروی مهار گسیخته شهوترانی کردند که از یک سو حاصل آن روابط نامشروع، همجنس گرایی، انحرافات جنسی، خود ارضائی، تنوع طلبی، عدم ارضاء روحی و ... میباشد این چنین گرایشهایی نتیجهی تجربههای نادرست جنسی و خیال پردازیهای شهوانی پیش از ازدواج محسوب میشود و از سوی دیگر افزایش سن ازدواج و عدم ارضاء جنسی باعث شکل گیری عقدههای روانی و انباشت آن در شخصیت فرد میشود که به دنبال آن عصبیتهای روحی، طغیانگری، احساس پوچی و حتی میل به خودکشی، تجاوز به عنف و ... افزایش مییابد. علاوه برآن جنایت، قتل، دعواهای خیابانی و خانوادگی، دزدی، اوباشگری، مزاحمت، روابط نامشروع و خشن، فرار از خانه و ... نیز با افزایش سن تأهل افزایش مییابد.
جامعه اسلامی هرگز نمیتواند راهکار نظام غرب را برگزیند اما از یک طرف نمیتوان سن ازدواج را به دوران بلوغ نزدیک کرد و از طرف دیگر شرایط فرهنگی و اجتماعی دنیای معاصر اجازه نمیدهد جامعه شرایط افزایش سن ازدواج جوان را تحمل کند در چنین شرایطی توسل به آموزههای دینی مبتنی بر توسل و خیشتنداری تنها گزینه پیش روی جوانان مسلمان است.
خویشتنداری فرمان خداوند متعال برای فردی است که توانایی ازدواج را ندارد. اما باید توجه کنیم هرگز یک راهکار عمومی برای جامعه دینی محصوب نمیشود. زیرا دین اسلام دین فطرت و طبیعت است. تاکید زیادی بر ازدواج، تسکین روح، جسم و بقاء نسل دارد. حکم خیشتنداری نه از فرد و نه از جامعه که دولت مظهر آن است رفع تکلیف نمیکند. باید توجه داشته باشیم که امیرالمؤمنین علی (ع) پس از اجراء حد درباره جوانی که از تجرد به گناه افتاده بود، دستور داد تا از بیت المال وی را تأمین کنند و تأهل را برای وی امکان پذیر سازند.
بنابراین با توجه به ضرورت تاکید بر ازدواج در سنت اسلامی و توجه به فجایع و بحرانهایی که افزایش سن ازدواج میتواند برای یک جامعه بوجود آورد. مسئولین و دولتمردان باید به این موضوع توجه داشته باشند و با بررسی دقیق و ریشه یابی این امر مهم، موانع و مشکلاتی که باعث تخرب نهاد مقدس خانواده شده است را به خوبی شناسایی کرده، در جهت رفع آن موانع اقدامات لازم را به عمل آورند.
3- موانع ازدواج در جامعه ایران:
- تغییر الگوی رفتاری: متاسفانه الگوی رفتاری معاصر به دنبال رفاه بیشتر است و آن را جزء ضروری ازدواج میداند. انتظار داشتن خانه، ماشین، شغل و حتی حساب بانکی مناسب از یک جوان از جمله موانعی مهمی است که عموماً خانوادهای دختران ایرانی برای ازدواج در پی آن هستند.
- تحول الگوی رفتاری دختران: ادامه تحصیل، تلاش در جهت یافتن شغل و ... از جمله اهدافی است که دختران جامعه ایرانی در پی دستیابی به آنها هستند. امروزه خانوادهها ازدواج را مانعی بر سر رسیدن به این اهداف میدانند
- ترس از تعهد: با توجه به بالا رفتن هزینه ازدواج خیلی از جوانان بعد از ازدواج میبایست هزینه سنگین مخارج زندگی را به دوش بگیرند بنابراین ترس از این مسئولیت پذیری باعث فرار جوانان از ازدواج شده است.
- تجربیات تلخ گذشته: برخی از افراد با مشاهده جوانان دیگر یا تجربه شخصی خودشان، مجرد بودن و مجرد ماندن را به زندگی متاهلی ترجیه میدهند و تاریخ ازدواج را به عقب میاندازند.
- برخورداری از سرگرمیهای مختلف، برداشت غلط از ازدواج، مسائل و مشکلات مالی، ترس از طلاق، لذت بردن از تجرد و تنهایی، ارضای نیازهای جنسی به صورت غیر از ازدواج دائم
علاوه بر آن بر اساس نتایج یک پژوهش در دانشگاه تهران دلایل عدم تمایل دختران به ازدواج به شرح ذیل میباشد:
ادامه تحصیل9/20، بی اعتمادی به جنس مخالف 2/10، تغییر نگرش و معیارها6/2، سخت گیری خانوادهها 3/4،
فقدان همسر دلخواه و مورد علاقه 6/49، عدم تمایل پسرها به ازدواج1/2، سختگیری تهیه جهیزیه و برگزاری مراسم ازدواج 8/6، سایر عوامل 5/3
4- پیشنهای های برطرف کردن مشکل ازدواج در ایران
- آموزش: به نظر میرسد اولین استراتژی برای پیشگیری از طلاق و افزایش ازدواج موفق آموزش است. دولتمردان باید آموزشهای قبل از ازدواج را از طریق راههای مختلف به جوانان آموزش دهند تا آنها به فهم اهمیت خانواده در جامعه انسانی دست یابند.
- ایجاد مراکز آموزشی خانوادهها: همان طوریکه برای آموزش زبان، افراد در مراکز آموزشی ثبت نام میکنند لازم است در کشور مراکزی داشته باشیم که خانوادها و جوانان به آن مراجعه کنند و در دورههای آموزشی آن شرکت داشته باشند.
- فرهنگ سازی برای ازدواج ساده
- فراهم نمودن مقدمات ضروری ازدواج ساده توسط نهادهای دولتی
- حمایت متنوع بیمه از جوانان در آستانه ازدواج
- قرار دادن متأهلین در اولویت برخی از خدمات اجتماعی و شغلی
- ساخت مسکن ارزان قیمت و واگذاری آن به زوجین جوان
دیدگاه ها