روزنامه نیویورکتایمز 1 نوامبر 2014 (۱۰ آبان) در مقالهای به گفتوگوهای هستهای ایران و گروه 1+5 پرداخت و نوشت: درست هنگامی که گفتوگوکنندگان هستهای آمریکا میگویند نشانههایی از حرکت ایران به سوی توافق هستهای با آمریکا میبینند، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز جمعه اعلام کرد که ایران پاسخ به پرسشهای آژانس در مورد تلاشهای مشکوک گذشته خود در طراحی اجزای بمب هستهای را متوقف کرده که این مسئله موجب نگرانی شده است. یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی هستهای گفت که ایران به تعهدات خود برای ارائه اطلاعات بیشتر در مورد آنچه ابعاد نظامی احتمالی خوانده میشود، عمل نکرده و از اجرای این تعهدات سر باز زده است.
در ادامه مقاله آمده است: یوکیا آمانو گفته است در حالی که از حسن روحانی، رئیسجمهور ایران، تضمینهایی دریافت کرده که نشان میدهد وی تمایل دارد در مورد ابهامهای موجود در مورد اسناد مربوط به اقدامات ایران روی انواعی از فناوریهای مربوط به انفجار هستهای، شفافسازی کند، به نظر میرسد ایران در این مورد تمایلی برای همکاری ندارد. آقای آمانو گفت: آنچه امروز ضروری است، اقدام عملی است. در واقع، اشاره وی به فهرستی از پرسشهایی است که مقامات ایرانی سالهاست از پاسخ به آنها طفره رفتهاند. ایران استدلال میکند آنچه بهعنوان اسناد اقدامات ایران برای ساخت بمب هستهای ارائه میشود، ساختگی است و تا به امروز پاسخهای کافی مناسب ارائه کرده است.
در پایان مقاله آمده است: اظهارات آقای آمانو به پرسشی کلیدی اشاره میکند. مقامات آمریکایی گفتوگوکننده با ایران اعلام کردهاند که در توافق نهایی آیا ایران ملزم خواهد شد که بهطور علنی فعالیتهای گذشته خود را بپذیرد یا صرفاً سازوکاری برای نظارت بر فعالیتهای خود در آینده ارائه میکند؟ مقامات آمریکایی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی سالها پافشاری کردهاند که ایران باید اجازه دسترسی به دانشمندان و مراکز توسعه و تحقیق را بدهد. پیشتر گزارشهای جاسوسی آمریکا اعلام کرده بود که ایران تا پایان 2003 بهسرعت به سوی ساخت تسلیحات هستهای حرکت میکند. اظهارات آقای آمانو در حالی مطرح میشود که جان کری، وزیر خارجه آمریکا، روز جمعه گفت که با وجود رفع بسیاری از اختلافها در گفتوگوهای هستهای، همچنان مسائلی باقی مانده است. آقای آمانو در سخنرانی خود گفت که بسیاری از تأسیسات تحت بازرسی ایران، زمانی پنهان بودهاند.
تحلیل:همانطور که در متن فوق هم آمده، ایران ادعاهای مربوط به ورود به مراحل ساخت بمب هستهای را تنها اتهام میداند و زمانی که برای اتهام، سند و مدرکی وجود ندارد، پاسخگویی بیمعنا است. افزون بر اینکه چنین ادعاهایی میتواند بدون حصر و حد ادامه پیدا کند کمااینکه آژانس پس از حل و فصل شدن مسائل هر مرحلهای که قرار بود آخرین مرحله باشد، دوباره از مسائل جدید سخن گفته است. کشدار ساختن مباحث و مسائل برای تظاهر به حل نشدن آنها، سیاستی کاملاً مغایر با وظایف آژانس است و اعتبار آژانس را زیر سؤال میبرد و به موقعیت بینالمللی آن ضربه میزند چنانچه در حال حاضر آژانس در حد ابزار سیاسی چند کشور زورگو تنزل پیدا کرده است. تا زمانی که وضعیت آژانس چنین است و جایگاه اصلیاش را بازنیافته، لزومی ندارد که به ادعاهای آن پاسخ داده شود.
دیدگاه ها