روزنامه نیویورکتایمز 5 نوامبر 2014 (۱۴ آبان) در مقالهای به ابعاد نقشآفرینی روسیه در توافق هستهای جامع پرداخت و نوشت: احتمال میرود به گفته مقامات و دیپلماتهای دخیل در گفتوگوها، ایران در صورت رسیدن توافق کلان با غرب، با انتقال بیشتر ذخایر عظیم اورانیوم به روسیه موافقت میکند. این موضوع پیشرفتی جدی در گفتوگوهایی است که تاکنون به بنبست رسیده بود. مطابق توافق پیشنهادی، روسها این ذخایر اورانیوم را به میلههای سوخت ویژه برای نیروگاه هستهای بوشهر (تنها راکتور تجاری ایران) تبدیل خواهند کرد. با تبدیل اورانیوم به میلههای سوختی، به کارگیری آنها برای تسلیحات هستهای بهشدت دشوار خواهد شد. این موضوع تا حد زیادی نگرانیهای غرب در مورد ذخایر اورانیوم ایران را کاهش خواهد داد؛ هرچند با این اقدام تمام مسیرهای ایران برای دستیابی به تسلیحات هستهای مسدود نخواهد شد.
در ادامه مقاله آمده است: با نزدیک شدن ضربالاجل 24 نوامبر مربوط به گفتوگوهای هستهای، طرفهای دخیل همچنان در مورد مسائل مختلف از جمله شمار سانتریفیوژها، سرعت لغو تحریمهای اقتصادی، سرنوشت راکتور آبسنگین و میزان دسترسی و اختیارعمل بازرسان بینالمللی برای بازدید از مراکز پنهانی مشکوک اختلافنظر دارند. یک مقام آمریکایی آگاه از گفتوگوها گفت: «در صورتی که توافق ایران و روسیه کارساز شود، میتواند شالوده توافقی کلان باشد.» وندی شرمن، ریاست تیم گفتوگوکننده آمریکا با اشاره به این راهحل احتمالی گفت: «ما در مسائلی که در ابتدا دستیابی به آنها چالشساز و مشکل به نظر میرسید، پیشرفت چشمگیری داشتهایم.» وی در مورد جزئیات نقشآفرینی جدید روسیه اظهارنظر نکرد و اظهار داشت گفتوگوها شبیه قارچها هستند و «در تاریکی به بهترین شکل عمل میکنند.»
در پایان مقاله آمده است: برای روسیه، مشوقهای تحقق توافق، اقتصادی و سیاسی هستند. این کشور علاوه بر کسب درآمد از غنیسازی اورانیوم ایران، انحصار خود در تأمین راکتور تجاری ایران را حفظ میکند و در آینده نیز برای ساخت سایر راکتورهای ایران موقعیت خوبی خواهد داشت. همچنین ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در مرکز گفتوگوهایی قرار خواهد گرفت که احتمالاً آینده خاورمیانه را تعیین خواهد کرد. پوتین مشتاقانه خواهان دستیابی به این جایگاه منطقهای است. اگرچه آمریکا نسبت به نقش روسیه رویکرد محتاطانه دارد؛ اما چاره و گزینه دیگری ندارد. به منظور افزایش زمان دستیابی ایران به تسلیحات هستهای، گرفتن 28 هزار پوند اورانیوم از دست ایران حیاتی است. این مقام آمریکایی گفت مانع بزرگتر در رسیدن به توافق در مورد اورانیوم ممکن است ایرانیها باشند. وی تشریح کرد «آنچه اطمینان کمتری در مورد آن وجود دارد این است که آیا ایران پیشنهادهای منطقی را در میز مذاکره خواهد پذیرفت یا به مطرح ساختن درخواستهای افراطی خود که عملاً منطبق با نیازهای هستهای این کشور نیست، درخواستهای اضافی خواهد کرد.» تجربه گذشته نشان میدهد توافق با ایران بر سر بیشتر ذخایر هستهای این کشور که برای دستیابی به آن میلیونها دلار به رغم تحریمها و خرابکاری غرب هزینه کرده، دشوار است و قطعی بهنظر نمیرسد.
تحلیل:آنچه که در این نوشتار درباره انتقال بیشتر ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به روسیه گفته شده، پیشنهادی است که در هفتههای اخیر در محافل سیاسی نزدیک به گفتوگوهای هستهای مطرح شده بود. این موضوع مانند هر موضوع دیگری شبیه به آن، تنها در حد پیشنهاد است و تنها زمانی میتواند رسمیت پیدا کند که مغایر سیاستهای کلان هستهای ایران و خطوط قرمز آن نباشد و دارای انعطافهای لازم باشد و با سایر بخشهای مباحث هستهای مانند رفع تحریمها، تعداد سانتریفیوژها، فردو و آب سنگین اراک سازگاری داشته باشد بهنحوی که در مجموع همه حقوق هستهای ایران را تأمین کند، در غیر این صورت با همه حمایتهای تبلیغاتی که از اینگونه پیشنهادها میشود و فضای روانی که به نفع آن ساخته میگردد، فاقد هرگونه ارزش برای طرح در روند گفتوگوها هستند.
دیدگاه ها