چندی پیش خبر تحویل موشک های اس300 توسط روسیه به سوریه در رسانه ها مطرح شد. بشار اسد رییس جمهور سوریه در مصاحبه تلویزیونی با شبکه المنار این خبر را تایید کرد، اما برخی مقامات روسی اعلام کردند هنوز این کار انجام نشده است؛ هر چند بر وجود چنین معامله ای تاکید کردند. برخی ناظران نیز در اهداف حقیقی مسکو و این که آیا موشک های تحویلی اس300 است یا نه، تردید کرده اند.

صرف نظر از احتمالات فوق مساله مهم آن است که حتی خبر ورود موشک های پیشرفته اس300 به خاورمیانه، معادلات منطقه را دچار تغییرات زیادی خواهد کرد. برد رادار این موشک، ۲۰۰ کیلومتر است و در صورتی که این سامانه در سوریه عملیاتی شود، به این معناست که کل آسمان رژیم صهیونیستی به منطقه ممنوع پرواز تبدیل خواهد شد. از طرفی بر اساس این که پدافند اس۳۰۰ در کدام منطقه جنوب غربی یا غرب سوریه مستقر شود، رادار این موشک آسمان کل شمال اسراییل تا حوالی تل آویو و نیز کل آسمان جنوب لبنان را پوشش خواهد داد. به عبارتی حزب الله لبنان نیز از مزایای پدافندی این سامانه بهره خواهد برد.

موشک اس۳۰۰ مدل پیشرفته موشک های ضد هوایی سام است و با اصلاحاتی که در آن صورت گرفته از سال ۱۹۷۹ با نام جدید وارد صنایع دفاعی روسیه شده است. در حال حاضر ۸۰ واحد موشکی اس۳۰۰ از آسمان مسکو حفاظت می کند. پدافند هوایی اس۳۰۰ متشکل از یک سیستم رادار، یک سیستم کنترل شلیک، پرتاب کننده و نیز یک رادار کنترل پرواز در سطح پایین است. این پدافند روی یک تریلر تانک مانند سوار و به راحتی و با سرعت در مناطق مختلف جابه جا می شود. موشک اس۳۰۰ استهلاک و نگهداری خاصی ندارد و سامانه آن بعد از ۵ دقیقه آماده عملیات است. اس۳۰۰ توانایی رهگیری هواپیما، موشک های بالستیک، موشک های کروز و موشک های تاکتیکی با برد پایین را داراست و با رادار پیچیده ای که دارد می تواند اهدافی در فاصله ۳ تا ۱۵۰ کیلومتر را با ضریب دقت ۸۰ تا ۹۸ درصد رهگیری کند. در حالی که موشک آمریکایی پاتریوت با ضریب دقت ۴۰ تا ۶۰ درصد فقط اهدافی در فاصله ۵ تا ۱۰۰ کیلومتر را هدف قرار می دهد، یعنی اس۳۰۰ هم اهدافی با ارتفاع بالاتر و هم پایین تر را رهگیری می کند.

اس۳۰۰ بر خلاف رقیب آمریکایی خود (پاتریوت) سوابق عملیاتی زیادی ندارد و در جنگ های مهم به کارگیری نشده است. در سال ۲۰۰۵ در جریان مانور نظامی فرانسه و آلمان و چند کشور اروپای شرقی یک موشک اس۳۰۰ اسلواکی شلیک و برای اولین بار ناتو شاهد عملکرد یک اس۳۰۰ شد. ناظرانی که در مانور شرکت داشتند اعلام کردند در صورتی که از این پدافند خوب استفاده شود توانایی کافی برای رهگیری هر هدفی را دارد. این در حالی است که پاتریوت در جنگ خلیج فارس علیه موشک های اسکاد عراقی به کار رفت و موفقیت چندانی نداشت، لذا سازندگان آن سعی کردند نقاط ضعف آن برطرف کنند.

 شاید یکی از دلایل عدم سوابق عملیاتی اس۳۰۰ آن است که این موشک ناخواسته شهرت زیادی کسب کرده است، به گونه ای که وقتی در منطقه ای مستقر می شود عملا آسمان آن منطقه تا شعاع ۲۰۰ کیلومتری حفاظت شده تلقی می شود و دیگر هیچ جنگنده ای جرات پرواز در اطراف آن را ندارد. به همین دلیل است که نخست وزیر رژیم صهیونیستی در آستانه انتشار فروش این موشک به سوریه هشدار داد ما اجازه نخواهیم داد سلاح هایی به سوریه فروخته شود که قاعده بازی را در خاورمیانه تغییر دهد. منظور نتانیاهو آن است که با تحویل اس ۳۰۰ به سوریه، اسراییل برتری هوایی مطلق خود را در خاورمیانه از دست داده و راهبرد دفاعی و امنیتی اسراییل مستلزم بازنگری خواهد بود. موشه یائولون وزیر دفاع نیز اعلام کرد که اگر این موشک ها تحویل داده شود ما می دانیم با آن چه کنیم. وی تاکید کرد اسراییل تلاش می کند تا قبل از اینکه این موشک ها به سوریه برسند تکلیف آن را روشن کند. در همین راستا اسراییل نگران تحویل این موشک ها به ایران هم هست، هر چند روسیه به رغم پیش پرداخت توسط ایران، به دلیل تحریم های بین المللی از ارائه این سلاح به ایران خودداری کرده است.

همزمانی تحویل اس300 به سوریه با تشدید بحران در این کشور و نیز چندین حمله هوایی اسراییل به سوریه مفهوم خاصی دارد. بشار اسد در مصاحبه خود تهدید کرد هر حمله اسراییل را با شدت تلافی خواهد کرد. مشارکت حزب الله در جنگ سوریه علیه تروریست ها همزمان با تحویل اس۳۰۰ به سوریه هم بدان معناست که معادلات جدیدی در منطقه شکل گرفته و جبهه مقاومت در حال تقویت زیرساخت های دفاعی خود است و این امر به هیچ وجه به نفع اسراییل نیست.

طی ۶۰ سال گذشته اسراییل با اتکا به برتری نظامی و نیروی هوایی کارآمد، امنیت ملی خود را تامین کرده است. نیروی هوایی اسراییل با حملات پیشدستانه از شکل گرفتن هر معادله ای که به ضرر این رژیم باشد در اطراف مرزهای این رژیم جلوگیری کرده و هر تهدیدی علیه تل آویو را خنثی کرده است. حضور موشک های اس ۳۰۰ عملا به این برتری راهبردی پایان خواهد داد.  

به طور طبیعی اسراییل با همه توان اطلاعاتی و امنیتی و نظامی خود سعی می کند محموله های اس۳۰۰ را در سوریه کشف و نابود کند. معلوم نیست اسراییل در چنین ماموریتی موفق شود، اما نکته قابل توجه آن است که انهدام این موشک ها در راه یا خاک سوریه، به نوعی روسیه را نیز به چالش خواهد کشید و اگر روسیه واکنشی نشان دهد، پای آمریکا هم به این ماجرا باز شده و شاهد تحولات و معادلات تازه ای خواهیم بود.