اخلاق و كرامت اخلاقي در اديان الهي به ويژه اسلام از جايگاه بسيار والايي برخوردار مي‌باشد، اين جايگاه آن‌چنان بنيادين و تعيين‌كننده است كه كه پيامبر اسلام (ص) كمال اخلاقي بشر را هدف بعثت خويش دانسته‌اند. « اني بعثت الاتمم مكارم‌الاخلاق » . مراعات مكارم اخلاق و فضائل معنوي معيار سنجش حقانيت رفتارها و شاقول وزن‌دهي به صلاحيت و شايستگي مسئولان نظام اسلامی و كانديداهاي انتخابات مي‌باشد.

طيفي از فضائل و رذايل اخلاقي خاستگاه شرعي و ديني دارند بدين معنا كه كسب برخي صفات اخلاقي پسنديده مورد تأييد و تصريح اسلام و قرآن قرار گرفته و ترك رذايل و صفات ناپسند از مؤمنان خواسته شده است . مراعات اخلاق براي عموم مردم ضرورت دارد اما براي مسئولان و كساني كه درصدد اداره سرنوشت انسانها هستند از لزوم و وجوب بيشتري برخوردار مي‌باشد. طيف ديگري از فضائل و رذايل اخلاق خاستگاه عقلي دارند و خردمندان و عقلاي جامعه بشري شماري از خصلت ها و صفات را پسنديده و شماري ديگر را ناپسند مي‌دانند مراعات چنين اخلاق و صفاتي نيز براي سياستمداران و مسئولان و فعالان سياسي و اجتماعي لازم و ضروري است .

روش‌هاي اخلاقي و ضد اخلاقي از جمله مفاهيمي است كه اين روزها در فضاي رسانه‌اي و جريان‌شناسي كشور به چشم مي‌خورد هرآنچه صفات پسنديده اخلاقي و فضايل و كمالات اخلاقي را نهادينه سازد و تبديل به رفتار سياسي و اجتماعي و گفتار كانديداها و فعالان سياسي شود اخلاقي قلمدار مي‌گردد و صفات و رفتارها و گفتارهاي نادرست و ناپسند را ضد اخلاقي تلقي مي‌كنند با اين توصيف فهرستي از بايدها و نبايدهاي اخلاقي و يا فضائل و كمالات اخلاقي در مقابل رذايل اخلاقي معطوف به انتخابات و تبليغات انتخاباتي را مي‌توان به شرح ذيل ارائه نمود:

فضائل و بايدهاي اخلاق انتخاباتي:

-         صداقت و شفافيت در تبليغ و وعده‌هاي انتخاباتي

-         معرفي ظرفيت‌ها توانمندي ها و برنامه‌هاي خود

-         ارزش‌مداري و پايبندي به شريعت اسلام در گفتار و رفتار

-         ولايت‌مداري و حركت در چارچوب مطالبات حضرت امام خامنه‌اي "مدظله العالی"

-         ترويج دستاوردهاي انقلاب و برجسته كردن نقاط قوت نظام

-         دميدن روحيه اميدواري در مردم

-         پايبندي به قانون و مقررات كشور و مراعات خطوط قرمز نظام

-         تحكيم اتحاد و انسجام اسلامي و ملي و پرهيز از بزرگنمايي اختلافات

-         طرح وعده‌ها در حد مقدرات كشور و توانمندي و اختيارات رئيس‌جمهور

-         داشتن مرزبندي با دشمن و مأيوس ساختن دشمنان

-         عزت‌طلبي و استقلال‌خواهي در فضاي سياسي

-         داشتن انصاف در قضاوت های سیاسی و جداکردن مرزخود با فتنه سال  88. 

-         معنويت گرايي و آخرت‌گرايي

-         رقابت سالم و سازنده در عرصه انتخابات

-         داشتن تواضع و فروتني در برابر نظام اسلامي و مردم.

رذايل و نبايدهاي اخلاق انتخاباتي:

- ارائه اطلاعات و اخبار كذب و جعل سوابق براي خود

- تخريب رقباي انتخاباتي و ذكر معايب شخصي آنها به منظور حذف رقيب

- پرونده‌سازي براي ديگر چهره‌هاي سياسي

- سياه ‌نمايي و برجسته كردن ضعف‌ها و مشكلات موجود كشور

- نا اميد ساختن مردم

- افشاي اسرار نظام

- بي‌قانوني و عدم پايبندي به قوانين و مقررات كشور و عبور از خط قرمزها

- ايجاد اختلاف و تفرقه و تبديل اختلافات به منازعات سياسي

- اسراف و تبذير در فرايند انتخابات به ويژه در تبليغات

- طرح وعده‌هاي غير عملي و وعده‌هاي خارج از توان و اختيارات رئيس‌جمهور

- نداشتن مرزبندي با دشمنان و تحريك طمع آنان براي اعمال فشار و نفوذ در نظام

- دغدغه‌آفريني و ايجاد تشويش و نگراني براي مردم

- نا امني و بي‌ثباتي و ترديد‌افكني

- مرعوب شدن در برابر دشمن و روحيه ذلت و سلطه‌پذيري و وابستگي

- بي‌انصافي و خروج از حد عدالت و انصاف

- اهانت به ديگران و تهمت و افتراء به رقباي انتخابات

- عصبانيت و برخوردهاي عصبي كانديداها

مراعات اخلاق سياسي در كلام امام خميني(ره)

امام خميني(ره) به نامزدهاي انتخابات توصيه كردند: از آقايان كانديداها و دوستان آنان انتظار دارم كه اخلاق اسلامي –انساني را در تبليغ براي كانديداي خود مراعات و از هرگونه انتقاد از طرف مقابل كه موجب اختلاف و هتك حرمت باشد خودداري نمايند. (صحيفه امام، ج 12، ص 12) حيثيت و آبروي مؤمن در اسلام از بالاترين و والاترين مقام برخوردار است و هتك مؤمن چه رسد به مؤمن عالم از بزرگترين گناهان است و موجب سلب عدالت است. (تبيان، دفتر اول، ص 334)

مراعات اخلاق سياسي در كلام امام خامنه‌اي "مدظله العالی"

ولي‌امر مسلمين در بيانات اخير خويش درباره انتخابات همواره كانديداها وطرفدارن آنها را به مراعات اخلاق در مراحل مختلف انتخابات سفارش كرده‌اند و بر چند نكته اساسي پافشاري و تأكيد نمودند:

1- يكي از روشهاي مؤذيانه و موريانه‌وار دشمن در اين شرايط ايجاد اختلاف از راههاي نفوذ است كه همه بايد مراقب باشند و اختلاف‌ها را به حداقل برسانند.

2- از امروز تا روز انتخابات، هر كسي كه بخواهد اختلاف ها را به ميان مردم بكشاند و از احساسات آنها در جهت اختلاف استفاده كنند قطعاً به كشور خيانت كرده است

3- شركت عظيم مردم در انتخابات مصون كننده است و حضور مردم بايد گسترده باشد

4- انتخابات مايه آبرو و افتخار كشور است و همه مراقب باشند كه اين مسئله مايه بي‌آبرويي نشود.

مخاطبان اخلاق انتخاباتي

بديهي است مخاطبان و كساني كه بايد اخلاق اسلامي را در فرايند انتخابات مراعات كنند متعدد هستند

1- نامزدها و كانديداهاي انتخابات كه در صدد جلب آراء مردم هستند مخاطب اصلي به شمار می آیند و بايد در تمامي مراحل ثبت‌نام، تبليغ و اعلام نتايج انتخابات از حدود اخلاقی خارج نشده و همواره در گفتار و رفتار و اشارات خويش اخلاق اسلامي را مراعات نمايند و به تخريب ديگران نپردازند

2- طرفداران هر يك از نامزدها در ايام انتخابات بايد اخلاق اسلامي را مراعات كرده و از شايعه‌پراكني، تخريب ديگر كانديداها، از دروغ و تهمت و نسبت‌هاي ناروا نسبت به ديگران پرهيز نمايند و آخرت خود را به دنياي ديگران نفروشند.

3- مسئولان و مديران و كاركنان اجرايي كشور در مراحل مختلف انتخابات به اصول و موازين اخلاقي پايبند باشند و از امكانات بيت‌المال و فرصت‌هاي شغلي و خلاء‌هاي قانوني له يا عليه كانديداها استفاده نكنند.

4- مطبوعات و رسانه‌هاي ديداري، نوشتاري، شنيداري و مجازي در تبليغ و اطلاع‌رساني مرزهاي اخلاقي و شئون افراد را مراعات كرده و از تحريك ناصواب بپرهيزند و همواره آرامش و اعتماد و امنيت را تزريق نمايند و از سياه‌نمايي و تخريب دوري كنند.

بديهي است كساني كه مرزها و حدود اخلاقي جامعه را مراعات نكنند صلاحيت و شايستگي لازم را براي اداره كشور ندارد از اين رو مهمترين معيار صلاحيت را مي‌توان در شايستگي های اخلاقي و تهذيب نفس و مراقبت از زبان و قلم دانست و سعه صدر و تسلط بر نفس از الزامات اخلاقي افراد مي باشد.