مقدمه:

همانگونه که می‌دانید امروزه من و شما و تک تک افراد جامعه به یک ضرورت مهم و کلیدی فراخوانده شده ایم، نیازی که این روزها تحقق آن شدیداً احساس می‌شود و آن چیزی نیست مگر اقتصاد مقاومتی پایدار، همان اصطلاحی که انگشت اشاره صاحب نظران و اندیشمندان اقتصادی کشور به سوی آنست  و عجیب به نقل محافل خبری و اقتصادی تبدیل شده و دغدغه دولت و مجلس و ورد زبان مردم کوچه بازار است و بحث داغ نشریات و نشست های اقتصادی. و اما پیدایش این نوع مکتب اقتصادی جدید به یک موقعیت دشوار و حساس و بی سابقه در کشور برمی گردد. شرایطی که خواهی نخواهی لاجرم ما به آن تن در داده ایم و وضعیت کنونی اقتصادی در واقع با اعمال اصطلاحی به نام فشار از سوی دشمنان قسم خورده این مرز و بوم بر کشور عزیزمان ایران تحمیل شد. عمده ترین فشار اقتصادی بر مردم وطن دوست ایران زمین چالش تحریم بود که با توجه به عقیم ماندن نقشه های همیشه نقش بر آب اجانب در طی سالیان متمادی، پی ریزی شده و به مرحله اجرا درآمد. همانگونه که اشاره شد عداوت و دشمنی اجانب با نظام مقدس اسلامی سابقه ای دیرینه دارد و به اصطلاح طرف حساب ما زخم خورده ایست که تمام تیرهایش به سنگ خورده و به این مفتی‌ها دست بردار نیست و نخواهد بود. چرا که آنگونه که مستحضرید و امروزه از پربیننده ترین رسانه جمعی "تلویزیون" مشاهده می‌نمایید هدف نهایی و آماج تیرهای مسموم خصم زبون اعتقادات و باورهای مذهبی من و شماست. بخوبی مسلم است که دشمن در چنین شرایطی عجیب قصد ماهی گرفتن از آب گل آلود را دارد. تبلیغات مسمومی که امروزه با هدف ضعیف جلوه دادن دولت در مدیریت بعد اقتصادی کشور از سوی اجانب مطرح می‌شود دال بر این بیان است. چالش تحریم با هدف خطرناکی چون پشت کردن مردم به تولیدات داخلی و کاهش مصرف کالاهای ایراني و تشدید وابستگی مردم به مصرف تولیدات و کالاهای خارجی از سوی بیگانگان کلید خورد. آنها با زدن استارت این برنامه و القای ناتوانی دولت در اذهان عمومی مردم در خصوص اداره امور اقتصادی کشور قصد براندازی این نظام را در سرداشته و دارند،امَا زهی خیال عبث.

اعمال تحریم های یک جانبه و غیر قانونی همواره یکی از ابزارهای نظام سلطه برای وارد آوردن فشار به نظام جمهوری اسلامی ایران و لای منگنه قرار دادن آن بوده است. همانگونه که می‌دانید مسئله تحریم ایران یک مسئله سابقه دار و دیرینه است و چیزی نیست که تنها این روزها مطرح شده باشد. اگر تاریخ گذشته ایران را ورق بزنیم و آنرا مرور کنیم بخوبی در می‌یابیم که آمریکا قانون تحریم نظام جمهوری اسلامی ایران را اندکی پس از پیروزی انقلاب و پس از تسخیر لانه جاسوسی به مرحله اجرا گذاشت و در طول سی سال گذشته نیز همواره بر حجم این تحریم‌ها افزوده شده است.با بروز شرایط وخیم تحریم‌ها و فشارهای همه جانبه و ناجوانمردانه استکبار جهانی که وضع نابسامانی را برای اقتصاد کشور بوجود آورده بود مقام معظم رهبری در سال 1386 در سخنرانی اول سالشان، در صحن مطهر علی بن موسی الرضا "ع" برای اولین بار مقوله اقتصاد مقاومتی را بطور تلویحی مطرح ساختند و در سالهای اخیر نیز در دیدار هیأت دولت با ایشان، معظمٌ له این الگوی اقتصادی را تشریح و تبیین نمودند. اقتصاد مقاومتی در واقع مکتبی نوظهور و نوپاست که در مقابل اعمال رویکرد تحریم تحمیلی از سوی بیگانگان بر ایران و محدود کردن فعالیت های اقتصاد این کشور و زدن ریشه های ارتباط و تعامل اقتصادی کشور عزیزمان با دیگر کشورهای جهان ظهور کرد و مقام معظم رهبری از آن بعنوان روشی مهم در تغییر مسیر حرکت اقتصادی کشور یاد نمودند . روشی که در برابر هجمه‌های غرب همانند سدی محکم و کارآمد عمل می‌کند. این نوع اقتصاد در واقع مفهومی عملی براي جهش کشور در بعد اقتصادی و قدرت نظامی و فرهنگی و علمی و تکنولوژیک است. در این مکتب نوپا برای برداشتن گامهای بلند در راستای پیشرفت کشور، علاوه بر مقاومت و پایداری، توجه به کیفیت و قیمت و تنوع تولیدات داخلی، اصلاح مدیریت های اجرایی و عملیاتی با نگرش رسیدن به خودکفایی و اتخاذ تدابیری لازم برای خوداتکایی از ضروریات آن بشمار می‌رود. به بیان مقام معظم رهبری اقتصاد مقاومتی داشتن یک اقتصاد با حفظ روندی روبه رشد و با کمترین درصد آسیب پذیری آن است.

معنی و مفهوم اقتصاد مقاومتی:

اقتصادی مقاومتی را می‌توان دریک تعریف کلی چنین معنا کرد: تشخیص حوزه‌‌‌‌‌های فشار نظیر شرایط اجتناب ناپذیر وموقعیت دشوار کنونی تحریم وتلاش برای کنترل وخنثی کردن این فشار‌ها ودر نتیجه تبدیل چنین فشارهایی به فرصت به منظور نیل به خود کفایی وکاهش وابستگی به اجانب. بدون شک در شرایط آرمانی تبدیل بی سابقه ترین وخطر ناک ترین فشار هایی چون تحریم به  فرصت، باور و مشارکت همگانی مردم واعمال مدیریت های عقلانی ومدبرانه دولت را می‌طلبد واین مهم به نوبه خود پیش شرط موضوع اقتصاد مقاومتی است.چرا که کاهش وابستگی و گرایش جامعه به استقبال از تولیدات داخلی تارسیدن به قله‌های خودکفایی وخود اتکایی بدون مشارکت عمومی امریست بس دشوار وتقریبا ناممکن ودور از نظر. این روزها همانگونه که خود واقفید ضربه‌های اقتصادی مستمری به اشکال مختلف از سوی بیگانگان بر پیکره اقتصادی کشور عزیزمان ایران وارد می‌شود. فشارهایی که اگر مهار نشود سد راه پیشرفت جامعه خواهد بود. با توجه به اینکه شعار اقتصادی مقامتی تغییر در الگوی مصرف است در اینجا غلیظ ترین و کلیدی ترین نقش بر عهده‌ی من و شما و آحاد جامعه نهاده شده است. در این شرایط تحمیلی باید هوشیارعمل کنیم و همنوعان خود را نیز از پیامدهای نقشه شوم تحریم اجانب آماده سازیم وخطر وابستگی در مصرف تولیدات خارجی را به همه گوشزد کنیم. البته منظور ازاقتصاد نوظهور واقعی مقاومتی، یک اقتصادی بسته ومنفعل نیست، بلکه منظور رسیدن به یک اقتصادی فعال وپویاست. مسئولان و اندیشمندان باید خیلی مراقب باشند تادر راه رسیدن به اقتصاد پویا در دام اقتصاد بسته وخود محور نیفتند. این مسئله را نیز نباید فراموش کرد که مقاومت و پایداری ما در چنین شرایطی تنها به معناي تسلیم نشدن ودوام آوردن صرف در برابر اجانب نیست. با تحمل چنین وضعی شاهکار نکرده ایم. مقاومتی  که ما اعمال می‌کنیم باید ایستادگی واستقامت وخود اتکایی تک تک افراد جامعه  را با دفع موانع پیشرفت  متبلور ساخته وکوشش ما ایرانی‌ها برای رسیدن به هدفی بزرگ و آرمانی بنام خود کفایی را در چشم جهانیان به نمایش بگذارد. درواقع هدف این است که بااجرای این مکتب اقتصادی به تمام دنیا ثابت کنیم که ایران بیدی نیست که با این بادها بلرزد وروی پای خود ایستادن وخود اتکایی وخود کفایی جوهره اصلی ساختار اقتصادی کشور ماست. کار و تلاش بی‌وقفه و خستگی‌ناپذیر هر ایرانی وطن دوست جزو جوهر وجودی اوست وتمام دنیا باید بداند که ملت همیشه سرفراز این کشور ازاین مرحله سخت ودشوار نیز گذر کرده و از این امتحان نیز پیروز و سربلند بیرون خواهد آمد. پس ما ساکنان این خاک شریف باید با بها دادن و به مرحله اجرا درآوردن اقتصاد مقاومتی به دشمن قسم خورده و کوته فکر چنین حالی کنیم که این بحران‌ها وچالش‌ها برای کشوری مثل ایران قطعا موقتی بوده و در برابر سد آهنین اراده جامعه اسلامی متزلزل و شکننده است. دشمن باید برای همیشه فکر سلب مشروعیت ملت بزرگ ایران از دولت خود را از سرش بیرون کند.چرا که مردم هرگز دست از حمایت وجانبداری دولت نخواهد کشید ودر همه حال پشتیبانی قرص ومحکم برای دولت ویار ومدد کاری شایسته جهت تحقق  اهداف وآرمان های انقلابی اش خواهد بود.

شاخصه‌ها و مولفه های اقتصاد مقاومتی:

و اما شاخصه‌ها و مولفه‌ها و زیرساخت های اقتصادی مقاومتی که تداوم آنها در گرو تعاملشان با یکدیگر بوده و سبب عملیاتی شدن این نوع اقتصاد می‌شوند مشتمل اند بر:

1.         اقتصاد موازی،

2.         اقتصاد ترمیمی، اقتصاد دفاعی،

3.         اقتصاد الگو

4.         اقتصاد کار آفرینی وتحقیق وتوسعه.

اینک دراینجا به بیان هر یک از این مولفه‌ها می‌پردازیم.

اقتصاد موازی:

زمانی که سخن از تشکیل و ایجاد نهادهای مقاومتی مالی و پولی و اعتباری در کنار سازمانها و نهاد های رسمی اقتصادی کشور به میان می‌آید اذهان را متوجه یکی از مهمترین زیر ساختها یعنی اقتصاد موازی می‌نماید. در واقع این نوع اقتصاد با هدف تزریق یک مکمل پرقدرت مالی بر بدنه اقتصادی كشور پا به عرصه ظهور می‌گذارد . نمونه های بارز این نوع ارگانها که در ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی بوجود آمدند و تا کنون نیز نقش مکمل را بخوبی بازی کرده اند واز جایگاه ویژه ای نیز برخوردار اند می‌توان به کمیته امداد امام خمینی(ره) و جهاد سازندگی اشاره کرد. از موفق ترین نمونه های دیگر، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وارتش جمهوری اسلامی است. همانگونه که می‌دانید انقلاب اسلامی با توجه به نیازمبرم خود اقدام به تأسیس چنین نهادهایی نمود که دارای روحیه و عملکرد انقلابی بالایی نیز هستند. امروزه نیز با توجه به قرارگرفتن در شرایط اجتناب ناپذیری تحریم وباوجود نیاز به اقتصاد "پریم" برای تامین اهداف انقلاب می‌بایست این پروژه را ادامه داده وتکمیل کنیم. لذا ایجاد کردن وتقویت نهاد‌سازه‌های مقاومی همچون سپاه وارتش در کنار نهاد‌های رسمی اقتصادی از ضروریات اقتصاد مقاومتي است.

اقتصاد ترمیمی:

همانگونه که از مفهوم وشکل وشمایل عنوان این اقتصاد بر می‌آید به‌معنای ترمیم، آسیب زدایی ومقاوم‌سازی‌ سازمانها ونهادهای فرسوده و ناکارآمد نظام اقتصادی کشور است . دراین رویکرد جدیددولت دنبال آن است تا با باز‌تعریف سیاستهای نهاد‌های موجود، کاری کند کارستان وانتظارات مردم را برآورده نماید.

به عنوان مثال دراین نوع اقتصاد از بانک مرکزی یا وزارت بازرگانی خواسته می‌شود کانون های ضعف وبحران در نظام اقتصادی کشور را شناسایی کنند وبا توجه به شرایط جدید اقتصادی وتحریم‌ها خودرا با نیاز‌های انقلاب اسلامی باز تعریف نمایند ودر نتیجه عملکردی جهادی ارائه دهند.

در مقام تمثیل به بیان خیلی ساده می‌توان گفت این کار درست شبیه همان کاریست که پترس فدا کار با فروبردن انگشت خود در تَرَک دیوارة سد انجام داد؛ یعنی دولت باید تَرَکهای ساختاری دیوار نهاد‌های اقتصادی کشور را ترمیم کند. مسئله ترمیم ومقاوم سازی باید برحسب نیازهای مختلف ومقتضیات زمان ومکان صورت گیرد. واین امریست که هرگز دور ازذهن نبوده ونیست.

اگر تاریخ اقتصاد کشورهای توسعه یافته غرب را مرور کرده باشید می‌دانید که آنها نیز در برهه هایی از تاریخ اقتصادی خود مجبور به مقاوم سازی ساختار‌های اقتصادی خود شدند. غرب پس از دوشوک نفتی که در سالهای 1979و1983 میلادی رخ داد اقدام به جایگزینی سوخت های فسیلی با سایر سوختهای نوین نمود. بگونه ای که امروزه حتی باقیمت های بالاي یکصد دلار نیز دچار شوک نفتی نمی‌شود. آنچه مسلم است اینکه امروزه برای اجرای چنین پروژه ملی وارزشمند و وسیعی ما تنها نیاز‌مند عزم ملی وراسخ ومشاکت کلیه نهاد‌های دولتی هستیم.

اقتصاد دفاعی:

این نوع اقتصاد در مقاوم سازی استراتژی های اقتصادی کشور علیه هجمه دشمن کمک شایانی می‌نماید. دراین روش باید به دنبال ابزارها وشیوه های نوینی بود که در راستای تدوین واجرای استراتژی مقاومتی بکار می‌رود.

بحث هجمه شناسی، آفندشناسی وپدافند شناسی از مباحث مطروحه دراین پروژه است؛یعنی دراین روش چگونگی حمله مخالفان به اقتصاد کشور‌مان بررسی شده و ابزارهای آن مورد مداقه وشناسایی قرار می‌گیرد. بنا‌براین زمان به اقتصاد مقاومتی دست پیدا خواهیم کرد که پیشاپیش ابزارها وشیوه‌های هجمه دشمن راشناخته باشیم وبر اساس آنها استراتژی ومقاومت خود را علیه آنان تدوین واجرا کنیم. چرا که تا روش‌ها وابزار های نفوذ ویا دریک کلمه به اصطلاح آفند دشمن شناخته نشود مقاومتی متناسب با آن نیز طراحی وبه مرحله اجرا در نخواهد آمد.

اقتصاد الگو:

اقتصاد الگو که در واقع شکل وشمایل کاملتری از اقتصاد مقاومتی ارائه می‌دهد بمعنی تغییر در الگوی مصرف و به تَبَعِ آن روی آوردن به مصرف بهینه و گرايش به صرفه جویی و استقبال از آن است.

این تعریف بیانگر آنست که اقتصاد مقاومتی اساساً یک رویکرد کوتاه مدت سلبی واقدامی صرفا پدافندی نیست. بلکه برخلاف سه تعریف قبلی که اقتصاد مقاومتی را یک اقتصاد کوتاه مدت ویا پدافندی می‌دانستند، این رویکرد چشم‌انداز کلان به اقتصاد جمهوری اسلامی ایران دارد وشامل اقدامی است بلند‌مدت.

این تعریف که دور از دیدگاه های رهبر معظم انقلاب نیست رویکردی ایجابی ودور اندیشانه دارد.دراین رویکرد ما درپی اقتصاد ایده آلي هستیم که هم اسلامی باشد وهم ما را به رتبه اول اقتصاد منطقه برساند. اقتصادی که برای جهان اسلام الهام بخش وکارآمد بوده وزمینه ساز تشکیل تمدن بزرگ اسلامی باشد.

در الگوی اسلامی ایراني پیشرفت به عنوان یکی از مولفه های مهم الگو می‌باید متضمن مقاومت وتحقق آن باشد.

اقتصاد کار آفرینی و تحقیق و توسعه:

و اما پنجمین تعریف از اقتصاد مقاومتی مسئله کارآفرینی وفرآیند تحقیق وتوسعه است. دراین زیرساخت که نقطه عطف تمامی موارد پنجگانه ذکر شده محسوب می‌شود اصل بحث مربوط به نوآوری وتحقیق وتوسعه وهمچنین کار آفرینی داخلي است. در این بخش باید با یک برنامه ریزی صحیح واصولی، جامع ومدون کاری کرد که هم زمینه تحقیق وتوسعه فراهم آید وفرآیند تشخیص بودجه برای اجرای این مهم اصلاح وتسهیل شود وزمینه‌های کار‌کردی آن مورد توجه قرار گیرد وهم تدابیری اندیشیده شود تا نخبگان، متخصصان واستعداد‌های برتر جذب فعالیت های داخل کشور شوند تابه تکنولوژی پیشرونده وقابل توجهی که کشورهای پیشرفته روز به روز در حال نزدیک شدن و رسیدن به آن هستند برسیم. بی شک چنین امری تنها با استفاده بهینه از نیروهای کار آمد وبهره گیری از فرایند تحقیق وتوسعه وتقویت آن صورت خواهد پذیرفت.

نکته مهمی که بیان آن از اهم موارد این مقوله مي‌باشد فرهنگسازی وتصویب قوانینی مستحکم و لازم الاجرا برای اختصاص بودجه به برنامه های تحقیق وتوسعه است. این اصل باید در تمامی نهاد‌ها وسازمانهای کشور ایجاد و احیا شود تا کلیه این تشکیلات بجای آنکه به مصرف کننده فناوری تبديل شوند تولید کننده آن باشند.

در توسعه اقتصادی ایجاد بستری که منجر به بهبود مستمر شرایط شود از هرامری ضروری تراست.

همانگونه که می‌دانید یکی از علل بی‌توجهی و عدم التفات به توسعه اقتصادی وبهبود فضای کسب وکار، آلودگی کشور طی صد سال به نفت است.

در حوزه‌هايی که می‌توان با سرمایه‌گذاری اندک سود چند درصدی حاصل کرد متاسفانه به نوعی بی‌نیازی به تولید و کار‌آفرینی احساس می‌شود. استفاده از سرمایه بین نسلی در اداره کشور حاصلی جز توسعه تورم و رکود بهمراه نخواهد داشت. و هرگز نباید فراموش کرد که فضای کسب وکار جز در همدلی بین عناصر سیاست‌گذار و کار‌آفرینان مردمی توسعه نمي‌یابد.

ریاضت اقتصادی و شرحی بر رویکرد آن:

برخی از مردم در تشخیص دو مقوله اقتصاد مقاومتی و ریاضت اقتصادی کاملا دچار اشتباه شده و هردو را یکی می‌دانند وچنین تصور می‌کنند که اقتصاد ریاضتی یکی از شاخه‌های اقتصاد مقاومتی است، حال آنکه این دو اصطلاح اقتصادی کاملا متفاوت بوده و هیچ ارتباطی به یکدیگر ندارند.

برای روشن شدن موضوع به شرح مفهوم ریاضت اقتصادی می‌پردازیم.

ریاضت اقتصادی به طرحی گفته می‌شود که دولت‌ها برای کاهش هزینه‌ها ومقابله با کسری بودجه ورفع کسری آن دست به کاهش ویاحذف عرضه وارائه برخی خدمات ومزایای عمومی می‌زنند.

از معایب روش ریاضت اقتصادی آن است که مقابله با کسری بودجه توسط برخی دولت‌ها گاهی اوقات به افزایش میزان مالیات وافزایش دریافت وامها وکمکهای مالی خارجی می‌انجامد.

اینکه بر اقتصاد و شرایط بحران زده‌اش ریاضت و سختی تحمیل شود در ظاهر اصلاً کار خوشایندی بنظر نمی‌رسد. اما می‌تواند به بازیابی دراز مدت اقتصاد کمک کند. اگر چه اقتصاد ایران شاید در درازمدت بناچار به سیاستی ریاضتی روی آورد اما در هر حال اقتصاد مقاوتی و ریاضت اقتصادی دو مفهوم کاملاً جداگانه و مستقل بوده و به هیچ عنوان منجر به بروز یکدیگر نخواهند شد. همانگونه که می‌دانید اقتصاد مقاومتی بعنوان تنها مکتب نوپا و نوظهور اقتصادی، سیاستگذاری و اجرای برنامه‌های اقتصادی معطوف به پایداری در همه سطوح جامعه بافرض فشار همه جانبه نظام سلطه  است.

با مراجعه به اصول انقلاب اسلامی و مطالعه آن می‌توان به مقاومت و ایستادگی مردم ایران در برابر ظلم قدرتهای استکباری پی برد.

همانگونه که می‌دانید سابقه درخشان پایداری ملت ایران به ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی برمی‌گردد. مقابله با نظام سلطه علاوه بر تحت تأثیر قرار دادن بعد سیاسی کشور سایر حوزه‌ها و ابعادی چون بعد اقتصادی، فرهنگی، امنیتی، و غیره را نیز در برگرفت.

در این میان مسئله فراموش نشدنی و ماندگار تاریخ این کشور عزیز و دوست‌داشتنی استراتژی مقاومت ملت ودولت ایران طی سالیان متمادی گام به گام و همپای یکدیگر بود که الحق و الانصاف این تعامل و همسویی نقش اساسی در ناکامی استکبار جهانی را ایفا نمود.

سوابق تحریم ایران توسط اجانب:

در ادامه به توضیح اجمالی سوابق تحریم ایران توسط بیگانگان می‌پردازیم :

همانگونه كه مي‌دانيد دولت جمهوری اسلامی ایران در طول حیات طیبه 33 ساله خود با چهار گروه از تحریم های اقتصادی مواجه شده بود.

1- تحریم‌های جیمی کارتر در ابتدای انقلاب اسلامی مبنی بر دستور توقیف بالغ بر 12میلیارد دلار از داراییهای منقول  و غیر منقول و وجوه نقد ایران در ایالات متحده آمریکا و بانکهای این کشور و سرباز زدن و امتناع دولت آمریکا از تحویل برخی تجهیزات نظامی مانند هواپیماهای اف 16 و ناو و قطعات یدکی نظامی بود که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی توسط ایران خریداری شده بود.

2- دومین گروه از تحریم‌ها همراهی بیش از 30 کشور در کنار امریکا بر علیه ایران بود که پس از تجاوز نظامی رژیم بعث عراق به خاک ایران صورت گرفت.

ترس از گسترش نفوذ جمهوری اسلامی و اسلام سیاسی و انقلابی در رژیم‌ها و کشورهای دست نشانده منطقه و مشاهده پس لرزه های مداوم آن در پایه های نظام غربی سبب شد تا سازمان ملل متحد نیز به ابزاری جهت تحقق منافع و خواسته های نامشروع قدرتها تبدیل شود.

3- و اما سومین بخش تحریم‌ها کاندیدشدن اجباری آمریکا و رژیم صهیونیستی و به اصطلاح نقش در ظاهر هدایتگری و در باطن اخلالگری آنها با هدف سرمایه گذاری در ایران و بازسازی ویرانی‌های جنگ در مدت 15 سال مثل قانون "داماتو" و ممنوعیت هرگونه سرمایه گذاری بیش از 20 میلیون دلار در ایران بود که پس از پایان جنگ هشت ساله در پی آن بودند.

4- چهارمین دسته از تحریم‌ها که در واقع شدیدترین آنها نیز بود در راستای سیاست قدیمی«ارائه مشوق برای پیش بردن بسوی هدف و ارائه تنبیه برای رفتار بد» بود که باهمان استراتژی نخ نما شدة « چماق و هویچ»«stick strategy corrot and» و وجهة قانونی دادن به آن صورت گرفت. دخالت دادن شورای امنیت سازمان ملل در وضع تحریم‌ها علیه ملت ایران که به منظور هدفمند‌تر کردن تحریم‌های یکجانبه آمریکا انجام پذیرفت از راهکارهای وجهة قانوني بخشیدن به این استراتژی بود.

در طول این سالها جمهوری اسلامی ایران در حوزه اقتصادی با برگزیدن استراتژی مقاومت اقتصادی کوشید تا در سایه خودکفایی در تولید محصولات استراتژی و دستیابی به فن آوری های نوین، دورزدن هوشمندانه برخی از تحریم‌ها و گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی خود با کشورهای مسلمان همسایه، به بی اثر ساختن تروریسم مالی غرب بپردازد که با موفقیت‌های خوبی نیز روبرو شد.

اما با تغییر استراتژی غرب در وضع تحریم‌ها و به زعم مقامات غربی «هدفمند کردن تحریم ها» باید اذعان کرد که جنگ اقتصادی از طریق وضع تحریم های اقتصادی، به محور اصلی برخورد غرب با جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است.

نظام سلطه تا کنون در اجرای تحریم‌ها برای جلوگیری و کند سازی روند توسعه کشور که یکی از ضروریات آن تامین مالی و بخش دیگرش تکنولوژی است سعی کرده تا در این دو محور برای نظام مانع تراشی کند و آن را با مشکلات عدیده ای روبروسازد.اما تجربه33 ساله تحریم‌ها مؤید این نکته است که در هر زمان و مقطعی که سیاستگذاری صحیحی صورت گرفته و منابع بصورت بهینه به اقتصاد کشور تزریق شده است توانسته ایم اثرات تحریم‌ها را خنثی کنیم.

تفاوت های اقتصاد مقاومتی با ریاضت اقتصادی:

در ادامه برای تبیین و روشن شدن موضوع تفاوت اقتصاد مقاومتی با ریاضت اقتصادی موارد تفاوت را یکی یکی بررسی می‌نماییم.

1.کاهش مستقیم حقوق:

از مؤلفه های ریاضت اقتصادی کاهش مستقیم حقوق کارکنان است. حال آنکه افزایش درآمدها و هدفمندسازی یارانه‌ها از اهداف مهم اقتصاد مقاومتی بوده و سبب تولید در اشتغال و رونق کسب و کار و رفاه عمومی می‌گردد.

2.کاهش غیرمستقیم حقوق از طریق افزایش مالیات:

در مبحث ریاضت اقتصادی افزایش مالیات تأثیر مستقیمی بردرآمد داشته و سبب کاهش غیرمستقیم حقوق می‌گردد. اما در اقتصاد مقاومتی نه تنها مالیاتها افزایش نیافته بلکه کاهش مالیات بنگاههای تولیدی از شاخصه های اصلی این نوع اقتصاد محسوب می‌شود.

3. کاهش و حذف برخی خدمات عمومی:

با اعمال ریاضت اقتصادی بی شک برخی از خدمات عمومی ارائه شده توسط دولت کاهش پیدا کرده و یا بطور کلی حذف می‌شود، امَا اجرای اقتصاد مقاومتی منجر به افزایش بخشی از خدمات عمومی نظیر طرح پزشک خانواده و .. خواهد شد.

4.کاهش مصرف از سَرِ ناچاری و فقر و نداری:پیامد شوم ریاضت اقتصادی روی آوردن بسمت الگوی مصرف پایین و محدود است که با ایجاد اسفبار‌ترین موقعیت و شرایط زندگی یعنی فقر و تهیدستی بوجود می‌آید. اما همانگونه که می‌دانید مسئله مدیریت مصرف از ارکان اقتصاد مقاومتی است و مصرف متعادل و پرهیز از اسراف و تبذیر چه توسط دستگاههای دولتی و غیر دولتی و چه توسط آحاد مردم و خانواده‌ها بدون شک جهادی است که اجرا و تداوم آن اجر و مزد جهاد فی سبیل ا... را دارد.

5. گرایش مردم به مصرف کالاهای خارجی بدلیل بهای پایین آنها:

استقبال شدید مردم از کالاهای خارجی بویژه کالاهای چینی که با توجه به قیمت پایین آنها صورت می‌گیرد از مؤلفه های ریاضت اقتصادی می‌باشد. درحالی که در اقتصاد مقاومتی در پی آن هستیم که با سوق دادن مردم به استفاده از تولیدات داخلی، از میزان وابستگی به کالاهای خارجی بکاهیم و این مسئله ای است که همه دستگاههای دولتی باید به آن توجه داشته باشند.

6. حذف فرصتهای شغلی:

از شاخصه های ریاضت اقتصادی حذف فرصتهای شغلی است. کاهش مستقیم حقوق افراد جامعه و در نتیجه فقر و تهیدستی كه از شاخصه های ریاضت اقتصادی است و پیشتر به آنها اشاره شد از پیامدهای شوم حذف فرصتهای شغلی است.

این روزها وقتی در اخبار و محافل خبری بحث بحران مالی اروپا بمیان می‌آید، همه اذهان مردم دنیا متوجه اعمال و تشدید سیاست ریاضت اقتصادی دولتمردان برخی کشورهای اروپایی می‌شود. جنبش‌ها و اعتراضات دسته جمعی خیابانی مؤید نارضایتی مردم این کشورها در اتخاذ سیاستهای غلط اقتصادی دولت آنهاست.

حال آنکه کشوری همچون ایران که اقتصاد مقاومتی را انتخاب کرده دنبال ایجاد فرصتهای شغلی و کار آفرینی است. با وجود قرار گرفتن ایران لای منگنه شدید فشار جهاني بدون تردید کارآفرینی بهترین راهکار کاهش این فشارها است.

7.افزایش ناامنی اقتصادی، کاهش تولید و سرمایه گذاری و فرار سرمایه‌ها:

بخوبی مسلم است که ریاضت اقتصادی ،امنیت اقتصادی را در جامعه کاهش داده و سبب تشدید فقر و نداری خواهد شد. کشوری که به هر دلیل خط تولید خودرا کاهش داده و یا متوقف سازد بی شک دچار ناامنی شدید اقتصادی خواهد شد.قرار دادن سرمایه گذاران در یک موقعیت بسته اقتصادی نظیر کاهش سرمایه گذاری نیز به نوبه خود به فرار سرمایه‌ها ختم می‌شود. زمانی که هیچگونه تشویقی از سوی دولت یک کشور برای جذب سرمایه و سرمایه گذاری در پروژه‌هاي بزرگ اقتصادي صورت نگيرد مسلماً اين سرمايه گذاري با استقبال کشورهای دیگر روبرو شده و سبب سرازیر شدن سرمایه آن کشور به کشور استقبال کننده خواهد شد. این موقعیت خطرناک یعنی همان فرار سرمایه ها. این پیامد شوم ریاضت اقتصادی درست نقطه مقابل مکتب نوپای اقتصاد مقاومتی است. چرا که در اقتصاد مقاومتی برخلاف ریاضت اقتصادی، با افزایش تولید، ضریب امنیت اقتصادی افزایش یافته و جذب سرمایه‌گذاری سبب رشد سرمایه گذاری خارجی نیز خواهد شد.

8 .کاهش بودجه‌هاي عمرانی و سرمایه گذاری و در نتیجه طولانی شدن مدت زمان مورد نیاز برای بهره برداری و برگشت سرمایه‌های هزینه شده در طرحها و ناگزیری دولت در تصمیم های مقطعی:

از آنجا که مقوله ریاضت اقتصادی مدام دنبال کاهش تولید و سرمایه گذاری، عدم جذب نیروی انسانی و به تَبَعِ آن عدم اشتغال است و همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد، البته این بی اشتغالی با توجه به کسری بودجه و عدم توانایی دولت در پرداخت حقوق و مزایای مناسب به پرسنل صورت می‌گیرد، مسلماً کاهش نقدینگی دولت بناچار کاهش بودجه‌های عمرانی و سرمایه گذاری را در پی داشته و این امر به طولانی شدن مدت زمان مورد نیاز برای بهره برداری از آنها و برگشت سرمایه‌های هزینه شده در آن طرحها خواهد انجامید.

به خوبی روشن است که در چنین شرایطی دولت بالاجبار دست به تصمیم‌گیریهای مقطعی می‌زند.

اما در اقتصاد مقاومتی از منابع و امکانات حداکثر استفاده بعمل می‌آید. طرحهایی که انجام و بهره برداری آنها سالیان متمادی طول می‌کشید امروزه با اجرای پروژه اقتصاد مقاومتی با فاصله کمتر و مدت زمان قابل‌ملاحظه ای به بهره برداری می‌رسد. در واقع در این نوع اقتصاد از تصمیم های خلق الساعه و آنی خبری نیست و با یک برنامه ریزی اصولی می‌توان بسرعت راههای پیشرفت را طی کرد و طرحهای عمرانی را به اتمام رساند.

9. حرکت به سوی دولتی سازی شرکتهای ورشکسته از طریق خرید سهام سهامداران:

کشورهایی که بالاجبار با ریاضت اقتصادی دست وپنجه نرم می‌کنند و با آن درگیرند در پی آن هستند تا شرکتهای در حال ورشکستگی یا ورشکسته را از طریق خرید سهام سهامداران دولتی نمایند. مصداق این شاخصه همان حرکت عجیبی بوده که در جریان بحران اقتصادی آمریکا رخ داد.

دراقتصاد مقاومتی برعکس ریاضت اقتصادی تلاش دولت در راستای خصوصی سازی اقتصاد است. البته نباید فراموش کرد که مردمی کردن اقتصاد از الزامات و ضروریات لاینفک اقتصاد مقاومتی است. سیاستهای اصل44 درکشور می‌تواند یک تحول بنیادی در اقتصاد کشور بوجود آورد و این کار باید صورت پذیرد.

10. افزایش ناامنی اجتماعی و جنبش‌ها و اعتراضات عمومی:

 امروزه نمونه بارز پیامد ریاضت اقتصادی، جنبش‌های آحاد مردم کشورهای اروپایی در قبال سیاستهای اتخاذی دولتهای آنها است. سياستهایی که می‌توان گفت قریب به اتفاق ملت این کشورها را به شورش واداشته و در مقابل دولت عَلَم کرده است.

 اما همانگونه که می‌دانید اقتصاد مقاومتی تحریم بنزین را خنثی کرد. هدفمندسازی یارانه‌ها نیز که در جهت شکل دادن به اقتصاد ملی به مرحله عمل درآمد هم در تولید و اشتغال رونق ایجاد کرد و هم سبب رفاه عمومی شد. این عامل مایه رشد تولید کشور و رشد اقتصادی آن است. در واقع مایه اقتصاد یک کشور است. چرا که با رشد تولید، یک کشور در دنیا اقتدار واقعی و آبروی بین المللی کسب می‌کند؛ همان چیزی که امروزه ایران بطور کامل به آن دست پیداکرده است.

11. وابستگی به استقراض و وامهای ربوی از بانکهای خارجی:

حذف فرصتهای شغلی، عدم کارآفرینی، کاهش حقوق مردم و کاهش برخی خدمات عمومی توسط دولت هایی که به ریاضت اقتصادی روی خوش نشان داده  و آنرا اعمال می‌کنند یقیناً مردم آن کشورها را به وابستگی شدید استقراضی و تمایل به اخذ وامهای پرسود و بهره از بانکهای خارجی دچار می‌سازد. چرا که کاهش قدرت خرید این ملت‌ها که با توجه به کاهش حقوق و مزايايشان بوجود آمده آنها را به سمت و سوي استقراض و استفاده از وامهای خارجی سوي می‌دهد.

در مقابل آنچه فراموش شدنی نیست آنکه اقتصاد مقاومتی برای کشورمان الزامات قابل توجهی داشت که یکی از آنها کاهش وابستگی به نفت است. وابستگی شدید کشور به صادرات نفتی میراث شوم صدساله ما بود که خوشبختانه امروزه به حول وقوه الهی با اعمال پروژه اقتصاد مقامتی کشور عزیزمان ایران کم کم ازاین خطر بزرگ نیز نجات پیدا خواهد کرد.

12. بی ثباتی سیاسی و مخدوش شدن استقلال و اقتدار کشور:

همانگونه که می‌دانید بعد اقتصادی از اهم ابعاد هر کشوریست و بدون آن کمیت زندگی بشر کاملا لنگ مانده و بی آن هیچ دولت و حکومتی قادر به اداره کشور نخواهد بود. مسلماً بی ثباتی اقتصادی، بی ثباتی سیاسی نیز به همراه دارد.

اگر اقتصاد یک کشور متزلزل شود، بعد سیاسی آنرا نیز مخدوش کرده و اقتدار دولت آن کشور را از بین خواهد برد. این را هرگز نباید فراموش کرد که همه ابعاد زندگی بشر متأثر از بعد اقتصادی است و این پیامی است که از کلام بزرگان و اندیشمندان و اقتصاد دانان نیز بخوبی برمی آید.

مقاومت مدبرانه و مقتدرانه از مؤلفه های اصلی اقتصادی مقاومتی است که باید به آن توجه نمود و آنرا به مرحله اجرا درآورد. اگر می‌خواهیم روز به روز ضربة دشمن کندتر شود باید اقتصاد زندگی را مدبرانه مدیریت کرده و توجه خاصي به آن داشته باشیم. و با تبعیت از سخنان مقام معظم رهبری تغییری جدی در الگوی مصرف ایجاد نموده و از اسراف وتبذیر جلوگیری کنیم.

نتیجه:

در پایان ماحَصَل آنچه که از موارد ذکر شده و تفاوتهای اقتصاد مقاومتی با ریاضت اقتصادی بدست می‌آید مي‌‌‌توان چنین نتیجه گرفت که از علایم و نشانه هایی که از اجرای طرح ریاضت اقتصادی در کشورهای اروپایی بخصوص در یونان گزارش می‌شود، بخصوص با جنبش و حرکت و اعتراضات خیابانی مردم بخوبی روشن است که این طرح در اجرا با موفقیت چندانی روبرو نبوده و به هیچ عنوان رضایت مردم را در پی نداشته است. چرا که ریاضت اقتصادی شبیه یک اقتصاد بسته و بی‌تحول به بی ثباتی اقتصادی و سياسی می‌انجامد و فقر وتهیدستی و کاهش رفاه عمومی را در پی خواهد داشت. اما اعمال و اجرای یک اقتصاد باز، متحول و با ثباتی چون اقتصاد مقاومتی همانگونه که شاهد آن بودید در مهمترین طرح جدید اقتصادی کشور نظیر سهمیه بندی بنزین بخوبی جواب داد و امروزه اگر مصرف بنزین در کشور از صد میلیون لیتر در روز بالاتر می‌رفت یقیناً در برنامه دولت تحریم بنزین نیز دیده می‌شد. اما اقتصاد مقاومتی خوشبختانه تحریم بنزین را نیز خنثی کرد. بی‌تردید استراتژی اقتصاد مقاومتی همانگونه که در موضوع بحث به آن اشاره شد، ابعاد و لایه های فراوان و مختلفی دارد که می‌تواند اقتصاد کشور را از نظر قوانین و مقررات، فضای مساعد کسب و کار و سایر شرایطی که رقابت پذیری ایران را در صحنه های جهانی و بین المللی، همچنین در برابر شوک های اقتصادی فراهم می‌کند را حفاظت نماید. در واقع اقتصاد مقاومتی با مسدود کردن و بستن راههای آسیب پذیر اقتصاد، با تهاجمی کردن اقتصاد بجای تدافعی نمودن آن، با طراحی یک هسته مقاوم جامع پژوهشی، با تنظیم یک نقشه جامع علمی، با بستن راههای رسوخ و نفوذ حساب های کاذب پولی و مالی در اقتصاد، می‌تواند مقاومت واقعی در اقتصاد را بوجود آورد.

در مدل اقتصاد مقاومتی به تحریم‌ها به عنوان فرصت هایی نگریسته می‌شود که از این فرصت‌ها می‌توان برای کارا نمودن و اصلاح نقاط ضعف سیستمهای اقتصادی کشور بهره جست.

در انتهای این مقوله مزایای استفاده از اقتصاد مقاومتی پایدار را می‌توان چنین برشمرد.

1-        رهایی از اقتصاد نفتی

2-        جهش در خودکفایی

3-        تقویت بنیان تولیدات داخلی

4-        تقویت بنیان تولید علم و فناوری

5-        تقویت دیپلماسی اقتصادی و تجاری

6-        تقویت تعامل بین پنج حلقه تحقیق، آموزش، ترویج، اجرا و بهره‌برداری

7-        جلوگیری ازغلبه بخش مجازی اقتصاد «بازار پولی ومالی» بر بخش حقیقی

8-        پرهیز از واردات لجام‌گسیخته بعنوان دشمن اقتصاد مقاومتی.