ساعاتی از شروع انتخابات سراسری و محلی پاکستان در روز چهار شنبه ۲۵ ژوئیه نگذشته بود که یک انفجار انتحاری در نزدیکی مرکز اخذ رأی در شهر کویته جان دست کم ۴۰ تن را گرفت. این جدای از درگیری بین طرفداران احزاب مختلف در منطقه صوابی از توابع ایالت خیبرپختونخواه بود که باعث کشته شدن یک نفر و زخمی شدن چهار نفر شده بود. این حمله و درگیری اتفاقاتی نبودند که انتظار آنها نمیرفت، چون قبل از این روز و در جریان رقابتهای انتخاباتی، چندین حمله و درگیری جان نزدیک به ۲۰۰ تن را گرفته بود که سه تن از نامزدهای انتخاباتی هم در میان کشتهشدگان بودند. وزارت دفاع پاکستان به دلیل همین درگیریها بود که نیروهای نظامی بازنشسته را در دو سال اخیر فراخوانده بود تا در کنار ۴۵۰ هزار نیروی پلیس امنیت ۸۵ هزار مرکز رأی را در ۵۳ حوزه انتخاباتی تأمین کنند، اما به نظر میرسد که این تدبیر راه به جایی نبرده است.
شاید فرماندهان ارتش فکر میکردند با این تدبیر میتوانند امنیت انتخابات روز چهار شنبه را تأمین کنند، اما حالا با این میزان بالا از کشته و مجروح نهتنها به هدف خود نرسیدهاند بلکه زبان اعتراض برخی احزاب به خصوص حزب مسلم لیگ شاخه نواز شریف را بلندتر هم کردهاند. این حزب در جریان مبارزات انتخاباتی ارتش را متهم میکرد که زد و بندی با حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان، کاپیتان سابق تیم ملی کریکت پاکستان، کرده تا مانع پیروزیاش در این انتخابات شود. این حزب حتی طرح پرونده فساد مالی رهبر خود، نواز شریف، در دو سال قبل و محکومیت او و دخترش به زندان را به دلیل تحریک ارتش میداند که مخالف سیاست نواز شریف برای عادیسازی روابط با هند بوده و با همین هدف هم در ۲۰۱۴ به مراسم تحلیف نارندرا مودی، نخستوزیر هند، به دهلی نو رفته بود و بعد هم مودی به لاهور آمد تا در مراسم ازدواج نوه نواز شریف شرکت کند. در مقابل، هم ارتش و هم عمران خان هرگونه اتهام همکاری را رد کردهاند و حتی عمران خان در روز آخرین سخنرانی انتخاباتی خود اعلام کرد اجازه نمیدهد از خاک پاکستان علیه دیگر کشورها استفاده شود. شاید او خواسته با این حرف خود را صف ارتش خارج کند تا از اتهام تبانی با آن فاصله گرفته باشد، اما تعریف و تمجید او از ژنرال قمر جاوید باجوا، فرمانده ارتش پاکستان، به عنوان «جدیترین فرد حامی دموکراسی» پاکستان چنین فاصلهای را منتفی میکند.
چه دخالت ارتش ساخته و پرداخته حزب مسلم لیگ شاخه نواز شریف باشد و چه واقعیت انتخابات روز چهارشنبه، رو در رویی این حزب با حزب تحریک انصاف مبدل به اصلیترین موضوع این انتخابات به خصوص در ایالت پنجاب شده که حتی میتواند سرنوشت انتخابات را رقم زند. این ایالت با ۱۴۱ کرسی از مجموع ۲۷۲ کرسی رأی مستقیم تا اندازه زیادی سرنوشت پست نخستوزیری و دولت آینده پاکستان را تعیین میکند و نواز شریف هم در انتخابات پنج سال با تکیه به آرای این ایالت بود که توانست با ۱۸۲ کرسی اکثریت کرسیهای پارلمان را به دست بیاورد. حالا گفته میشود که این حزب دیگر مقام و موقعیت پنج سال قبل را در این ایالت ندارد، چون بسیاری از نامزدهای انتخاباتی سابق این حزب یا به حزب رقیب تحریک پیوستهاند و یا این که به صورت مستقل در انتخابات شرکت کردهاند. در مقابل، حزب تحریک توانسته پایگاه سابق خود را در خیبرپختونخواه حفظ کند و اگر بخشی از کرسیهای مسلم لیگ شاخه نواز در ایالت پنجاب را هم به دست بیاورد، شاید این حزب بتواند رهبرخود، عمران خان، را به مقام نخستوزیری پاکستان برساند. در این میان، حزب مردم با رهبری بلاول بوتو زرداری ۲۹ ساله به دنبال دور جدیدی از حیات سیاسی است چرا که این رهبر جوان برای نخستین باری است که وارد رقابتهای انتخاباتی شده و شاید بتواند با بهرهبرداری از برچسب سیاسی خانوادگیاش آن دوران سیاسی باشکوه سابق را به حزبش بازگرداند، هرچند که بیتجربگی، کمبود نیروهای سیاسی و تعدد و توان رقبای سیاسی فضای تنگی را برای نخستین تجربه سیاسی جدی او ایجاد کرده است. جدای از تأثیر نه چندان جدی دیگر احزاب سیاسی، انتظار میرود که انتخابات روز چهار شنبه برعکس پنج سال قبل به یک پیروزی چشمگیر برای هر کدام از سه حزب اصلی مسلم لیگ شاخه نواز شریف، تحریک انصاف و مردم ختم نشود و دولت آینده پاکستان تنها میتواند دولت ائتلافی باشد. این نتیجه به معنای دورهای از بیثباتی سیاسی است که احزاب را رو در روی یکدیگر قرار میدهد و البته ارتش در چنان اوضاع و احوالی دست برتر را برای کنترل شرایط خواهد داشت.
منبع: روزنامه جوان
دیدگاه ها