هادي نيوز: امام هادی علیه اسلام در هشت سالگی به امامت رسیدند اما با وجود سن کم، پاسخ گویی سؤالات علمی، فقهی و فرهنگی مردم بود. ایشان با وجود آنکه در شهر سامرا به پایتخت خلفای عباسی- که یک شهر نظامی بود در تبعید و محاصره به سر می بردند؛ از آموزش آموزه های اصیل دینی به پیروان مذهب تشیع خودداری نمی کرد. کسانی که امام بر حق شیعیان را دیده بودند از فضل و نجابت حضرت سخن بسیار گفته اند و با وجودی که ایشان در حصر به سر می برند و درآمدشان زیر نظر حکومت عباسیان بود؛ همان اندک مبلغی که دریافت می کرد را در راه خدا به نیازمندان می داد. آن حضرت چنان اقتدار و مقام بالایی داشتند که دستگاه ظالم عباسی با وجود ستم هایی که برایشان روا می داشت جرأت افشا کردن زبان به ناسزا در محضر ایشان را نداشت. خصوصیات امام هادی(ع) شامل دو دسته فضایل اکتسابی و غیر اکتسابی می شود. کسانی که مایل هستند اما بزرگوار را سرمشق و الگو خود قرار دهند باید از ویژگی های اکتسابی ایشان بیاموزند و خود راهمسان و همانند ایشان درحد توان کنند.

از ویژگی های امام آن بود که با وجود محدودیت هایی که اعمال می شد، ایشان به شیوه های گوناگون به دوستداران خود رسیدگی می کردند و امت از ایشان درس زندگی می گرفت. به عناون مثال مردم از راست گویی، سکوت و کلام به جای امام هادی(ع) مطلع شده و از آن سرمشق می گرفتند. چنانچه امام بر حق شیعیان به کامل ترین مردم از نظر خوش رویی، و صادق ترین آنها از لحاظ گفتارو با نمک ترین آنها از نزدیک، و کامل ترین آنها از دور بود. وقتی ساکت می شد شکوه وقار بر او سایه می افکند و زمانی که لب به سخن می گشود، عظمت و جلوه اش معلوم می شد. آن حضرت با وجود آنکه در محاصره و بازداشت خانگی بسر می برد، به اشکال مختلف فضای سیاسی جامعه را تشریح میکرد و با طرق مختلف مردم را نسبت به ستمی که در حق اهل بیت علیه اسلام روا می شد، مطلع می ساخت.
در مورد آن امام بر حق بیان شده که در علم دین، فقیه و از نظر علم به دین، متعهد بوده و در واقع جمع علم و عمل را داشته و به چیزی که می دانسته عمل می کرده است . تأکید بر فقیه بودن از آن جهت است که در آن عهد، نقش فقه و و فقیه در جامعه بسیار شاخص بوده و مردم همه افکار و تکالیف خویش را از فقیه می گرفتند. شایان ذکر اینکه حکمای عباسی یعنی مدعیان خلافت، از علم فقه تهی بودند و ناتوان از امامت مردم و به جای بندگی و تعبد به کارهای غیر شرع منجمله شرابخواری که خلافت عبودیت است مشغول بودند.
آن حضرت به اهل علم و محققان علمی احترام بسیار میگذاشت. چنانکه نقل شده است: یک روز امام هادی(ع) در مجلسی نشسته بود که شیعیان، علویان و مردمی از گروه ها و عقاید دیگر هم درآن مجلس حضور داشتند همان موقع یکی از شیعیان دانشمند و اهل علم وارد مجلس شد. امام هادی(ع) وقتی او را دیدند، فوراً از جای خود بلند شد و از او استقبال کرده و او را در بالای مجلس نشاندند. بعضی از مردم با دیدن این برخورد امام ناراحت و دلگیر شدند و به ایشان اعتراض کردند. امام هادی(ع) برای قانع کردن آنها چند آیه از قرآن مجید را در این باره تلاوت کردند تا راضی شان کنند. آن حضرت آیه یازدهم از سوره مبارک مجادله را قرائت کردند که متن آن: " ای کسانی که ایمان آورده اید، هنگامی که به شما گفته شود مجلس را وسعت بخشید(و به تازه وارد ها جا بدهید) وسعت بخشید خداوند(بهشت را) را برای شما وسعت می بخشد و هنگامی که گفته می شود: برخیزید، برخیزید اگر چنان کنید خداوند کسانی را که ایمان آورده اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می بخشد و خداوند به آنچه انجام می دهید آگاه است. و سپس بخشی از آیه نهم سوره زمر را تلاوت کردند که: آیا کسانی که می دانند با کسانی که نمی دانند برابر هستند؟"
بنابراین معلوم می شود همانطور که انسان مؤمن برغیر مؤمن برتری دارد؛ پس میان اهل ایمان هم دانایان بردیگران برتری دارند و شرف و شأن هر فردی به اندازه دانش و علم و آموخته های اوست که می تواند در راه بندگان خدا صرف کند. باید متذکر شد که امام هادی(ع) در شرایطی زیارت جامعه کبیره را به شیعیان آموزش میدادند که مردم به دلیل ستم حکومت عباسیان از امامان خود فاصله گرفته بودند. آن حضرت ضمن زیارت جامعه کبیره، مقام والای امامت را به جامعه آموزش می داد و سند حقانیت شیعه را به مردم یادآوری می کردند. این زیارت را شیخ طوسی درکتاب "تهذیب" و شیخ صدوق در کتاب" عیون اخبار الرضا(ع)" وقفه به نقل از امام هادی (ع) ثبت کرده اند که آن حضرت فرمودند:{هر زمانی که به آستان امامی رسیدی، در آنجا بایست و شهادتین را در جایی که غسل کرده ای و طهارت داری، بر زبان جاری کن وقتی نگاهت به قبر مطهر افتاد ابتدا سی مرتبه تکبیر بگو و چند قدم بردار و بار دیگر بایست و سی مرتبه تکبیر را بر زبان جاری کن سپس نزدیک قبر مطهر برو و این بارچهل مرتبه تکبیر بگو تا صد مرتبه کامل شود. البته باید گفته شود زیارت جامعه کبیره و مفاهیم عمیقی دارد چنانچه بسیاری از علما و دانشمندان جهان اسلام شرح هایی بر آن نوشته اند.
قابل ذکر اینکه محبوبیت و توجه قلبی و عمیق مردم به آن امام عزیز، موجب حسادت حکمای ظالم عباسی می شد و گزارش های مغرضانه مخالفان هم مزید برآن می شد؛ از اینرو، مأموران خلفای عباسی برای تفتیش به خانه امام بزرگوار می آمدند و اغلب هم ناکام می شدند چون سلاح و نامه و آثاری از قیام در منزل امام هادی(ع) نمی یافتند. اما نمی دانستند این حملات خود ابعادی از شخصیت حضرت را به امت و شیعیان و حتی مخالفان آشکار می کرد که از جمله آنها زهد و رزی و عبادت و ساده زیستی امام بود.
همانطور که میدانیم هر اندازه عزت اسلام افزایش می یابد، زبونی دشمنان و در نتیجه اهانت آنها به عقاید اسلامی هم بیشتر می شود. امام اهانت به حضرت امام هادی(ع) شاید از اینرو بود که تشیع از زمان آن امام رونق بیشتری پیدا کرد و زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیر مؤیدی بر این مطلب است که آن امام با وجود ستم های حکومت وقت و خفقان ناشی از تبعید و محاصره، مفاهیم شیعی را به خوبی برای امتش بازگو می کرد. با آنکه هر لحظه ممکن بود که عباسیان ایشان را به شهادت برسانند و بد گویان زمینه شهادت را فراهم آورند، اما امام بزرگوار به خدا توکل کرده بود و خود را به ستون الهی حفظ و سرپا نگه می داشت.
دو شعاری که برای نگین انگشتری ایشان نقل شده شاهدی است از شرایط دشوار زندگی ایشان که در حصر خانگی گذشت. در شعار نخست، امام عهد و پیمانی را با خدا بسته است که بدان وفادار است. وخود را در مقام بنده خدا نه بنده خلق می داند و پیش از آنکه به تعهدات خویش در قبال خلق و دولت مردان عمل کند، خود را متعهد می داند که به عهد خود با خدا وفا کند و در هر شرایط به مسئولیت عبودیت خویش یعنی تعلیم و تزکیه دیگران و مانند آنها بپردازد که مسئولیت امامت است. درشعار بعدی آن حضرت با تأکید بر عصمت و پناه جویی به عاصم حقیقی یعنی خداوند، سلامت خویش را درگرو مشیت و اراده الهی دانسته و بر آن تأکید می ورزد.
امام هادی(ع) با انتخاب این دو شعار و مهرکردن در زیر اوراق و نوشته ها با آن امت خویش اصولی از مهم ترین اصول زندگی را بیان می کرد تا شیعیان متوجه شوند همواره تعهدات خویش را نسبت خداوند انجام داده و اخلاق بندگی را فدای اخلاق اجتماعی و تعهداتی نکنند که به زور شمشیر از آنها سلب شده است و دیگر اینکه تکیه گاه خود را خدای یگانه قرار دهند وهمواره توکل به خدا را سر لوحه امورشان قرار دهند.
امام هادی(ع) را عسگری می گویند چون همانند فرزندش امام حسن عسگری(ع) در عسکر سامرا یعنی پادگان نظامی در بازداشت زندگی می کرد. البته برای مشخص کردن هر کدام از یکدیگر، در روایت به کینه آنان اشاره می شود. در روایت آمده که امام هادی (ع) فرموده:[خداوند دعای کسی را مستجاب میکند که خالصانه مطیع او باشد و به رسول خدا(ص) و حق اهل بیت علیه اسلام ایمان داشته باشد در این صورت اگر از خدا چیزی بخواهد محروم نخواهد شد.]
از آن حضرت درخواست یک دعای اختصاصی کرده اند و ایشان در جواب فرمودند:" این دعای است که من زیاد می خوانم و از خدا خواسته ام هرکس بعد از من در کنار قبرم آن را بخواند، خواسته اش را اجابت کند."
یـا عُدَّتیِ ألعُدَد، وَ یا رَجـائیِ وَ ألمُعتَمَدِ، وَ یا کَهفیِ وَ ألسَّنَدِ، وَ یـا واحِدُ یا أَحَدُ وَ یا قُل هُوَ أللهُ أَحَدٌ، أسألُکَ أللّهُمَّ بِحَقِّ مَن خَلَقتَهُ مِن خَلقِکَ، وَ لَم تَجعَل فِی خَلقِکَ مِثلَهُم أَحَداً، أن تُصَلّیَ عَلَیهِم وَ تَفعَل بیِ کذا و کذا (به جای کذا اجابت را ذکرکنید)
معنا: ای توشه من و ای امید و پناهگاه و تیکه گاه من، ای خدای یگانه تو را به حق یکسانی می خوانم که هیچ کس را همانند آنها قرار ندادی و از تو می خواهم برآنان درود بفرستی ......(در این جا حاجت را بیان کنید)
" امید است همه حاجت مندان به حاجت خود برسند"
منابع
۱. بحار النوار، جلد،۵.
۲. روزنامه کیهان، شماره ۲۱۳۱۵، فروردین، ۱۳۹۵.
۳. روزنامه کیهان، شماره ۶۷۹۱، فروردین، ۱۳۹۵.

طنین یاس