هادي نيوز: فردا سالروز شهادت امام صادق(ع)، امام ششم و رئیس مذهب جعفری است. از همین رو روزنامه جام جم با حجتالاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری به گفتگو نشسته و اقدامات امام صادق(ع) در جامعه به عنوان امام و نقش و تاثیری که بر جامعه خود داشته است را مورد بررسی قرار دادهاند.
هر کدام از ائمه در هر دوره و موقعیتی، بر اساس نیازهای جامعه و مقتضیات زمانهاش، آنچه ایدهآل و الهی بوده به امت اسلامی ارائه کردهاند خواه جامعه پذیرای آن آموزهها بوده، خواه نبوده. به عنوان نمونه حضرت امیرالمومنین(ع)، لازمه جامعهاش را حکومت عدل میدانسته و آن را به جهانیان شناسانده است.
امام صادق(ع)، شکوفایی علمی و فکری جامعه را مدنظر داشتند و فرهنگ ناب اهل بیت(ع) را توسعه دادند. از دوره امام سجاد (ع) تلاشها برای رشد علمی و فکری جامعه آغاز شد و این حضرت شاگردانی از جمله ابوحمزه ثمالی را تربیت کردند و در دوره امام باقر(ع) تربیت و آموزش علوم اهمیتی ویژه یافت تا اینکه پیشوایی جامعه اسلامی به امام صادق(ع) رسید. حضرت صادق(ع) زمانی بر مسند امامت تکیه زدند که جامعه نیازمند و آماده بلوغ فکری بود و از همانجا شکوفایی علمی، فکری و فرهنگی جامعه به اوج رسید و حضرت امام صادق(ع) توانستند فرهنگ اهل بیت(ع) را به جهان معرفی کنند.
چند نکته خواندنی درباره امام صادق(ع)
این تعداد سالهایی است که امام صادق(ع) امامت جامعه اسلامی را برعهده داشتند. این سالها طولانیترین دوره امامت بین تمام ائمه بوده و از این رو امام صادق(ع) را شیخالائمه نیز مینامند.
این تعداد شاگردانی است که در مکتب امام صادق(ع) تربیت شدهاند. برخی از آنها چند دهه شاگردی کردهاند از جمله جابر بن یزید جعفی یا ابوحمزه ثمالی و برخی از آنها چند دقیقه شاگرد امام بودهاند مانند عمران بصری که عمری در مکتب امام مالکی شاگردی کرده بود و با شنیدن آوازه امام صادق(ع) با ایشان آشنا شد و بعد از هدایت امام و توبه کردن، برای دقایقی شاگرد امام بودند و در همان دقایق، امام یکی از معتبرترین روایات شیعی را برای او نقل کردند.
ابوحنیفه نیز یکی از شاگردان امام صادق (ع) بود که از استادان مبرز اهل سنت بود، بعدها راهش را جدا کرد و مکتب حنفی را راهاندازی کرد اما همواره امام صادق(ع) را عالمترین فرد میان مسلمانان میدانست.
پاسخ به نظریات بطلمیوس : امام صادق(ع) به تمام نظریات لاینحل بطلمیوس که فیلسوفان و اخترشناسان یونان باستان بود، پاسخ داده است. ایشان از شاگردان پرورش یافته در مکتب امام باقر(ع) بودند و یکی از عالمترین مردان زمانه خود. روایت شده که جابربن حیان، دانشمند و کیمیاگر و فیلسوف ایرانی که او را پدر یا بنیانگذار علم شیمی اولیه مینامند، از شاگردان امام صادق (ع) بوده است.
نظریه ولایت فقیه
حضرت امام صادق(ع) اولین ناصب ولی فقیه در تاریخ اسلام است. ایشان فقیهی را که از طرف امام معصوم به امامت انتخاب شده، ولی فقیه تعریف میکند و از شاگردان ایشان کسانی بودهاند که حکم ولایت فقیه را از امام دریافت کردهاند از جمله زراره بن اعین که از سوی امام به عنوان ولی فقیه به کوفه فرستاده شد.
اقدامات سهگانه
اگر چه جامعه اسلامی در دوره امام صادق(ع) به اوج و شکوفایی رسیده و به لحاظ بالندگی و بلوغ به مدینه مد نظر پیامبر اکرم(ص) نزدیک شده بود اما همچنان جامعه مد نظر امام نبود. اگر این جامعه به بلوغ مورد نظر امام رسیده بود، ایشان علیه حاکم وقت، منصور دوانیقی قیام میکردند.
بنابراین امام صادق(ع) سه اقدام مهم را در راس برنامههایشان قرار داده بودند:
ایجاد بلوغ فکری: در جامعهای که بلوغ فکری و اعتقادی نباشد، شهرت، مال پرستی، ملکپرستی، دنیاپرستی و ... رخ میدهد. در بلوغ فکری و اعتقادی است که شاگردانی تربیت میشوند که دلسوز جامعه هستند و به دنبال باز کردن گرهها، بیان دردهای نهفته جامعه و درمان این دردها. امام صادق(ع) به دنبال چنین بلوغی بوده و در راستای تحقق آن بسیار تداش کردند هر چند برخی مسایل و گرفتاریهای دنیوی مانع تحقق خواسته ایشان شده بود.
تربیت الهی: یکی از مهمترین اقدامات امام صادق(ع) آماده کردن امت اسلامی برای اجرای دستورات الهی در رفتار و عمل بوده است. ایشان تاحدزیادی در این امر موفق شدند و مدینه زمان ایشان با مدینه دوران امام سجاد (ع) قابل قیاس نبوده است.
شایسته سالاری: امام صادق(ع) به افراد را بر اساس تقوا و شایستگی ارزش میدادند و هرگز سن و قبیله و طایفه برای ایشان تعیین کننده نبود. از حشامبن حکم 16ساله با عزت و احترام یاد میکردند و عمران 90 ساله را به محضر پذیرفتند. جوانگرایی حضرت صادق(ع) نیز بر مبنای آشنایی قومی و قبیلهای نبود و تقوا و رشد علمی و تجربه و تخصص افراد را مد نظر داشتند.
فارس
دیدگاه ها