روزنامه یواسای تودی 25 نوامبر 2013 (4 آذر) در مقالهای به دیدگاه اعراب در مورد توافق هستهای ایران و گروه 1+5 پرداخت و نوشت: کشورهای خلیجفارس نگرانی خود را از توافقی که دیگران را به هستهای شدن وادار کند، ابراز کردهاند. در ایران فضا در مورد توافق هستهای ستایشآمیز بود. در غرب، رهبران از برداشته شدن گام بزرگ نخست ابزار خرسندی کردند؛ اما در آستانه این توافق موقت هستهای، شاهد سکوت بیشتر کشورهای عربی بودیم. تحلیلگران میگویند: در حالی که متحدان عربی ایران یعنی سوریه و عراق، خرسند بودند، سایر کشورهای عرب سنی نگران بودند. عبدالله العسکر، رئیس مجمع شورای انتصابی (یک شبهپارلمان که به حکومت در امور سیاسی مشورت میدهد) به دیلیاستار لبنان گفت: «هراس دارم که ایران چیزی را به منظور دستیابی به چیزی دیگر از قدرتهای بزرگ به لحاظ سیاستهای منطقهای رها کرده باشد؛ و من نگران داده شدن فضای بیشتر یا اختیار عمل بیشتر در منطقه به ایران هستم... »
در ادامه مقاله آمده است: در عربستان، کویت، امارات متحده عربی، بحرین، قطر، مصر یا اردن اظهارنظر رسمی صورت نگرفته است؛ این کشورهای عربی تحت حاکمیت سنیها هستند و مدتها نگران تهدید ایران به عنوان کشوری شیعه بودهاند. این کشورها وحشت دارند که این توافق موقت، به ایران نفوذ مجدد و تازهای در منطقه بدهد. آوراهام دیسکین، استاد علوم سیاسی در دانشگاه عبری، میگوید: «ایران نهتنها برای اسرائیل[رژیم صهیونیستی]، بلکه برای کل جهان و بهویژه خاورمیانه[غرب آسیا و شمال آفریقا] تهدید است... ایران کشوری شیعه است و به تسلط بر منطقه بسیار علاقه دارد و در عین حال، بیشتر منطقه تحت تسلط رژیمهای سنی است که نسبتاً در قبال غرب موضعی باز دارند... هرچند در امور حقوق بشر پیشرو نیستند... این رژیمها احساس تهدید میکنند و شبیه اسرائیل منافع بسیاری در جلوگیری از توانمندیهای نظامی هستهای بالقوه ایران دارند.»
در پایان مقاله آمده است: آقای دیسکین میگوید: «به این دلیل این توافق میتواند رقابت هستهای تسلیحاتی در خاورمیانه به همراه داشته باشد... همسایگان عربی ایران در خلیجفارس و نیز احتمالاً مصر ممکن است منتظر نشوند تا ببینند آیا ایران به توافق پایبند است یا خیر. بلکه ممکن است آنها راههای دستیابی بمب هستهای را بررسی کنند.» رهبران کشورهای عربی خلیجفارس شنبهشب به منظور بحث در مورد مسائل و منافع خود تشکیل جلسه دادند. تحلیلگران میگویند به لحاظ دیپلماتیک برای عربستان ناممکن است که توافقی را که به منظور مهار بلندپروازیهای ایران به امضا رسیده، محکوم کند. برخی تحلیلگران در مورد این توافق خوشبین هستند. خالد المعینه، سردبیر سعودی گزت به روزنامه گاردین گفت: «هر چیزی که تنش در منطقه را کاهش دهد، مورد استقبال است... ما همگی در تنگنا بودیم و از محیط و امنیت خود احساس نگرانی میکردیم.» برخی تحلیلگران، ابراز امیدواری کردهاند که این توافق، شانسی واقعی برای آشتی ایران پس از سه دهه تنش با غرب است. سردبیر العربیه نوشت: «از دیدگاهی نظری، سیاسی و نظامی، عربستان باید از خود در برابر برنامه هستهای رژیم ایران از طریق یک بمب هستهای یا توافقنامههایی به منظور حفظ توازن قدرت منطقهای و حفاظت از عربستان و کشورهای خلیجفارس، محافظت کند.... به لحاظ منطقی، عربستان باید کاری انجام دهد؛ بهویژه آنکه پیشینهای طولانیمدت از اقدامات علیه عربستان با هماهنگی ایران وجود دارد.»
تحلیل:اگر چه به نظر میرسد توافق موقت ایران با گروه 1+5 باعث تحرکاتی در منطقه شود، اما این تحرکات نمیتواند به نحوی باشد که این توافق موقت را تحتتأثیر قرار دهد و یا تهدید کند؛ زیرا هر تحرکی در این زمینه که امنیت ایران را حساس کند و غرب مانع آن نشود، واکنش ایران را در پی دارد که حوزه این توافق میتواند بخشی از میدان واکنش ایران باشد.
دیدگاه ها