دفاع از کیان اسلام و مسلمانان، و نیز حمایت از مظلومین عالم، از جمله اصول اساسی در مکتب امام خمینی (ره) است. ایشان برنامه سیاست خارجی ایران را برنامه اسلام ذکر می کنند و می فرمایند: «ما برای دفاع از اسلام و ممالک اسلامی و استقلال ممالک اسلامی در هر حال مهیا هستیم. برنامه ما برنامه اسلام است، وحدت کلمة مسلمین است، اتحاد ممالک اسلامی است». در جای دیگری دفاع از تمام مسلمین را لازم شمرده و می فرمایند: «ما کشور را، کشور ایران نمی دانیم، ما همه ممالک اسلامی را از خودمان می دانیم، مسلم باید این طور باشد. ما دفاع از همه مسلمین را لازم می دانیم».

امام خمینی(ره) با استناد به سیرة انبیا، ملت اسلام را پیرو مکتبی می دانست که برنامه آن در دو کلمة «نه ستم کنید، نه مورد ستم قرار گیرید؛ لا تَظلمون و لا تُظلمون» خلاصه می شود. امام در بیانات خود در جمع سفرا فرمودند: «ما نه ظلم خواهیم کرد؛ و نه مظلوم خواهیم واقع شد». در واقع، امام می خواهد تا با ابر قدرتها و ظالمان مخالفت شود. ایشان سازش با ظالم را ظلم به مظلومان و ظلم به شرع و خلاف رأی انبیاء می دانست: «ما تحت رهبری پیغمبر اسلام این دو کلمه را می خواهیم اجرا کنیم؛ نه ظالم باشیم و نه مظلوم». ‏

از دیدگاه امام خمینی(ره)، برای رهایی مستضعفین از شرّ فساد و برخورداری از یک زندگی شرافتمندانه انسانی، باید مستضعفین دست در دست یکدیگر داده و قدرت مستکبران را محدود نمایند و در این راه، سیاست ایران بر حمایت از آنهاست: «جمهوری اسلامی ایران هم در کنار شما و هم در کنار همة مسلمانان، بلکه در کنار همة مستضعفان جهان خواهد بود». همچنین در ارتباط با کمک به نهضت های آزادی بخش جهان می فرمایند: «ملت آزادة ایران هم اکنون از ملتهای مستضعف جهان در مقابل آنان که منطق شان توپ و تانک و شعارشان سر نیزه است کاملاً پشتیبانی می نماید. ما از تمام نهضت های آزادی بخش در سراسر جهان که در راه خدا و حق و حقیقت و آزادی مبارزه می کنند، پشتبیانی می کنیم. و در جای دیگر دربارة حمایت از این جنبشها تا رسیدن به جامعه آزاد می فرمایند: «من بار دیگر از تمام جنبش های آزادی بخش جهان پشتبیانی می نمایم و امیدوارم تا آنان برای تحقق جامعه آزاد خویش پیروز شوند. امید است دولت اسلامی در مواقع مقتضی به آنان کمک نماید». ‏

مبنای اندیشه امام در دفاع و حمایت از مظلوم، سیره انبیاء و معصومین (ع) است که ذیلا اشاره می شود.

امیرالمؤمنین علی (ع) می فرماید: «فإن الله سمیع دعوه المضطهدین وَ هُوَ لِلظَالِمِینَ بِالْمِرْصَادِ؛ خدا دعای ستمدیدگان را می شنود و در کمین ستمکاران است»(نهج البلاغه: نامه 53)

رویکردی که شیعه به وقایع عالم دارد با الهام از این جمله امیرالمومنین(ع) شکل می گیرد. انسان شیعه حب خداوند را سرلوحه کار خویش قرار داده است، لذا بر مبنای همین تفکر، مظلوم و ستمدیده را محبوب خود می داند به استمدادش می شتابد و بر ستمکار می تازد.

نگاهی گذرا به فرازهای مختلف نهج البلاغه نشان می دهد که یاری مظلوم یکی از اصول موکد شیعه و یکی از مهمترین دغدغه های امیرالمومنین(ع) بوده است. از این جهت در آخرین فرمایشات زندگی خویش به حسنین(ع) وصیت می کند: «کونا للظالم خصما و للمظلوم عونا»؛ دشمن ستمگر و یاور مظلوم باشید، از همین روست که در جای دیگری می فرمایند: «ذلیل ترین افراد نزد من عزیز است تا حق او را بازگردانم و نیرومند در نزد من پست و ناتوان است تا حق را از او بازستانم»(همان: خطبه67)

امیرالمومنین(ع) در این فراز صریحاً به اقدام برای بازستانی حق مظلوم تصریح می کنند تا شیعه را از توجیه ظاهرگرایان در امان دارد. توجیهاتی که در جایی دیگر صریحاً از آن شکایت می کنند و می فرمایند: «شما را به مبارزه با سرکشان ترغیب می کنم، هنوز سخنانم به آخر نرسیده، چون مردم سبا، متفرق شده، به جلسات خود باز می گردید و در لباس پند و اندرز یکدیگر را فریب می دهید تا اثر تذکرات مرا از بین ببرید»(همان: خطبه 96). درسی که از این واقعه باید بگیریم چیست؟ چرا دسته ای که برای خلافت امیرالمومنین(ع) چنان به خانه حضرت هجوم آوردند که نزدیک بود حسنین(علیهما السلام) در زیر دست و پا بمانند، امروزشان پشت به حضرت بود؟ عافیت طلبی و فرار از مسئولیت مبارزه با ظلم آنان را به روزی انداخت که این چنین مورد خطاب حضرت قرار می گیرند: «شامیان بر شما پیروز خواهند شد، نه از آن رو که از شما به حق سزاوارترند بلکه در راه باطلی که زمامدارشان می رود شتابان فرمان بردارند و شما در گرفتن حق من سستی می ورزید و هر آینه، ملت های جهان صبح می کنند در حالی که از ستم زمامداران شان در ترس و وحشتند، من صبح می کنم در حالی که از ستمگری پیروان خود وحشت دارم».

مبنای اندیشه متعالی امام راحل (ره) و اعتقاد ما در خصوص کمک به کشورهای مظلوم همچون فلسطین، عراق، افغانستان و. . . بر همین مبناست. برای شیعه همین چند فراز کافی است تا یاری مظلوم را بر خود فرض بداند و یکی از مطالبات خود از نظام های اسلامی را بر همین اساس تعریف کند.

در فرازی دیگر امیرالمومنین(ع) صریحاً شیعیان را به حمایت از مظلوم توصیه کرده و در تکمیل دو فراز قبلی می فرمایند: «حق را بگویید و برای پاداش الهی عمل کنید و دشمن ستمگر و یاور ستمدیده باشید»(همان: نامه67). امیرالمومنین(ع) در جای دیگری به یکی از موارد این غفلت در ظلم ستیزی و یاری مظلوم صریحاً اشاره می نمایند: «به خدا می دانستم که مردم شام به زودی بر شما غلبه خواهند کرد، زیرا آنها در یاری کردن باطل خود، وحدت دارند و شما در دفاع از حق متفرقید! شما امام خود را در حق نافرمانی کرده و آنها امام خود را در باطل فرمان بردارند! آنها نسبت به رهبر خود امانتدار و شما خیانتکارید. . . » (همان: نامه45). نتیجه غفلت در این امر و نهادینه نکردن مفهوم حمایت از مظلوم و ظلم ستیزی می تواند به نتایج وحشتناکی چون این مورد که شیعیان امام خود را تنها گذاشتند، بینجامد. با توجه به فرمایش حضرت امیر(ع) از آنجایی که خداوند متعال که قدرت مطلق است شنونده صدای مظلوم است و در کمین ستمکار است، پیروزی نهایی با مظلومان و مستضعفان خواهد بود و برای ظالمان جز خسران و شکست باقی نمی ماند «وَلا یَزِیدُ الظالِمِینَ إِلا خَساراً»(اسراء: 84) به قول امام (ره): «اگر تاریخ ظلمه و ستمدیدگان دنیا را مطالعه کنید می بینید که غلبه همیشه با مظلوم است»(صحیفه امام 2: 413). ‏