انتخابات یازدهم ریاست جمهوری که در بیست وچهارم خرداد 1362 منجر به خلق حماسه سیاسی گردید ، بیشتر در دایره تغییر اجتماعی قابل تبیین وبررسی است تا در ساختار یک تحول اجتماعی .

از منظر جامعه شناسی سیاسی پدیده تغییر اجتماعی برعکس تحول اجتماعی که باید از ارتفاع زیاد آن را رویت نمود در مدت زمانی کوتاه قابل بررسی و تحلیل است واز همین نگاه می توان این انتخابات را تحلیل نمود .

یکی از گفتمان و شعار های این تغییر که در ذائقه سیاسی ملت ایران جای خوش نمود و به آن آری گفتند و مورد نظر اکثریت واقع شد مفهوم" اعتدال" در اندیشه و آراء رئیس جمهورمنتخب جناب آقای دکتر حسن روحانی است .

اینکه منظور و مقصود ایشان از بکارگیری این مفهوم چیست ؟و چگونه می تواند از مبانی نظری آن در اعمال قدرت سیاسی برای نضج دادن به حکومت بهره برداری نماید ؟ سوالاتی است که برای رسیدن به جواب آنها باید منتظر گذر زمان بود تا مفهوم  این نظریه از جهت عملی مصداق و عینیت یابد .اما خواستگاه مفهمومی و تاریخی واژه "اعتدال " چیست ؟ فلاسفه سیاسی چه رویکردی  نسبت به آن دارند؟ و جایگاه آن در اندیشه اسلامی  کدام است ؟و در نظام مقدس جمهوری اسلامی باید ها و نبایدهای تعدیل سیاسیت ها چه می تواند باشد ؟ و سوالات دیگر از این دست به ذهن متبادر می گردد

که نیازمند تحلیل و واکاوی سیاسی هستند ، این مقاله سعی دارد به بخشی از این سوالات جواب دهد .

دانش واژه ها :  اعتدال ، تغییر، عدالت

مقدمه

اعتدال مصدر باب افتعال و از ریشه عدل به معنای میانه روی ، عدم تمایل به افراط و تفریط و گزینش راه وسط است .[1]شاخص معیاری آماری است که تغییر ،حرکت و جهت پدیده های اقتصادی ، سیاسی و....را نشان می دهد.

در اسلام به میانه روی در امور شخصی تاکید شده است ،  و بعضی از مفسرین واژه های  "وسط" "قصد"  "سواء" را معادل مفهوم اعتدال در قرآن تفسیر و معنا کرد ه اند .

در فقه اسلامی در باب های طهارت ،صلات ، حدود و قصاص .....از این مفهوم بهره برداری گردیده و نیز در اخلاق اسلامی شخص معتدل به کسی گفته می شود که :از سلامت روحی در برخورد با پدیده های اخلاقی برخوردار بوده و برای رسیدن به اهداف مادی و معنوی استوار است و از مسیر آموزه های دینی منحرف نگردیده و مشخصه چنین فردی رعایت شرع مقدس اسلام و عقل می باشد ، همچنین بررسی ها نشان دهنده

آن است که رذایل جهل ، تمایلات نفسانی و غفلت از یاد "خدا " از جمله موانع رسیدن به

اعتدال  در مسیر مطلوب رسیدن به کمال انسانی است.

اعتدال از نگاه ارسطو:

بدون شک ارسط یکی از بزرگترین فلاسفه سیاسی است ، که فضیلت اخلاقی جایگاه قابل توجهی در نگرگاه های او دارد ، ارسطو معتقد است در هر امری

حکما ملزم  به رعایت حد وسط و دوری از افراط و تفریط هستند ،ایشان شجاعت را حد وسط تهور و جبن و سخاوت را میانه تبذیر و بخل دانسته و در تمام موارد ، اعتدال میان پدیده های سیاسی را متذکر شده است .

این فیلسوف سیاسی اعتدال را پایه و اساس فضیلت میداند و پیوسته معتقد است که سیاستمدار باید با فضیلت ترین باشد .خواستگاه تاریخی فضیلت از منظر ایشان تجربه و اندیشه است و محصول آن حکمت و معرفت است و این مهم فراهم نمی شود مگر آنکه حاکم سیاسی در انتخاب خود دارای اراده استوار  و در اتخاذ تصمیمات خود متاثر از دیگران نباشد ، حاکم از این نگاه باید با رعایت حد اعتدال و بهره گیری از ظرافت هوشی همراهان خود و اخذ نظرات مشورتی بهترین را متناسب با نیاز جامعه و منافع ملی انتخاب نماید .این عمل باید مناسب ترین انتخاب باشد و پشتوانه آن خرد باشد و حاکمی که از این اندیشه پیروی نماید ، از عقل خود بهره جسته و اصل اعتدال را رعایت نموده است ، چنین شخصی حتی اگر تنها بماند توانایی تامل کردن و استقلال و رساندن جامعه به سعادت را حفظ کرده است .

اعتدال از منظر حضرت امام خمینی :

حضرت امام خمینی (ره) که در عصر کنونی بنیان گذار حکومت اسلامی مبتنی بر گذاره های دینی است یکی از بزرگترین شخصیت های مذهبی و تاریخی است  که توانسته  حاکمیت را بر پایه ایدئولوژی و مفاهیم قرآن و مکتب اسلام پایه گذاری نماید ، بررسی ها نشان دهنده آن است که مفهموم

اعتدال از منظر معظم له برابر با عدل است ، امام (ره) فضیلت را در حکومت علوی تبیین می نماید و از مدت حکومت حضرت امام علی (ع) وام دار است وحرکت در  این مسیر را مورد تاکید قرارداده و از اجرای عدالت و تعدیل رفتار مسئولان در حکومت اسلامی جاذبه مضاعف احکام اسلامی را تعقیب می نماید می فرماید :

 " در باره عدالت علوی بیشتر از این ها باید تدبر کنیم ،زیرا ارزش یک حکومت به اقامه عدل است ،امیرالمومنین (ع) می فرماید : من آماده ام سخت ترین شرایط زندگانی را بر خود فراهم کنم ، اما خدا را در حالی که بر یکی از بندگان او ظلم کرده ام ملاقات نکنم ، امروز عدالت باید واقعیتش را در جامعه نشان دهد و کسی حق ندارد بگوید چون ما نمی توانیم مثل امیر المومنین (ع)عمل کنیم پس تکلیفی نداریم ، نه بین آنچه ما می توانیم عمل کنیم و آنچه امیرالمومنین (ع) بود مراتب بسیاری فاصله است هر چه می توانیم باید این مراتب را طی و پیش برویم و مسئولان باید با اجرای عدالت جاذبه اسلام را مضاعف کنند. "

نکته موجود در این فرمایش حضرت امام خمینی (ره ) که فحوای اعتدال درآن

به طرز بسیار مشهودی وجود دارد ، جاذبه و دافعه حاکم اسلامی برای تبیین و ترویج دین است ، بر این اساس مفهوم اعتدال باید جاذبه و دافعه را برتابد و این مولفه ها را در همه سطوح ترویج نماید ، این مهم باید به دقت مورد تامل

آنچه که در بررسی ماحصل این مباحث باید به آن پرداخته شود این است که این انقلاب با عنایت الهی و هدایت و رهبری حکمیانه

سیاستمداران و واضعان این مفهوم قرار گیرد ، و حوزه های اجرایی تولید فکر واندیشه در نظام اسلامی رفتاری مبتنی بر تدبیر ، عقلانیت و عدالت را به نمایش بگذارند.

امام خمینی (ره) خدمت به ملت فهیم ایران را پایه و اساس رضایت خداوند متعال و آن را در تراز با با فضیلت شهداد می داند می فرماید :

"باید فکر این معنا کنید که خدمت کنید به کشور به ملت که بعد از شما مثل مرحوم رجایی ، مردم شهادت فعلی و عملی بدهند به اینکه شما خوبید  تا خدای تبارک در محضرش شما را قبول کند "(صحیفه نور )

اما اعتدال در نگاه خواجه نصیر الدین طوسی مبنایی اخلاقی دارد ، و هدف آن سعادت بشرو انسان سازی  است و پایه و اساس آن ایجاد تعادل در قوای انسانی است ، این فیلسوف سیاسی چهار مولفه عفت ، شجاعت ،علم وعدالت را از اهداف اصلی تربیت اخلاقی به شمار می آورد و معتقد است اگر بین قوه شهویه و غضبیه و ناطقه تعادل ایجاد گردد ،سعادت حاصل می شود و این مرتبه از نگاه ایشان  دارای مرتبه ای رفیع است ، او این هدف را برای انسان

سازی لازم می شمارد و اذعان می دارد چنانچه تمام پیشرفت های علمی و صنعتی در تعادل با اصلاح درون همراه نباشد بشر را از رسیدن به سعادت و کمال باز می ماند.

از نظر فارابی عملی صالح است که در حد اعتدال باشد

فحوای این موضوع البته به نحو دیگری در آرا واندیشه فیلسوف اسلامی  فارابی وجود دارد ، ایشان رتبه و جایگاه اجتماعی را تعیین کننده برتری فرد نمی داند و معتقد است فرد باید به درون خود بنگرد و مقام خود را به لحاظ

میزان بندگی خدا در یابد .

 چنانچه  حاکم اسلامی در اولویت بندی به قضایای سیاسی اندرون و وجدان خود را مبنا قرار دهد و به چنین بینشی دست پیدا کند  متوجه خواهد شد که افراد زیادی بالاتر و والاتر از اویند ، این مطلب خود مانع از سرمستی و غرور شده ،زمینه دنیا زدگی را از بین برده و در می یابد که اگر موقعیت ومقامی به او واگذار شده  ، تنها یک مسئولیت و تکلیف الهی است و باید از آن برای خدمت به بندگان "خدا" استفاده کند نه به عنوان امتیاز و برتری برای خود .(خ هاشمی و رضاعلی نوروزی :89)

پژوهش ها نشان دهنده آن است که مفهوم اعتدال در آراء و اندیشه متفکران اسلامی و در اندیشه پیروان سایر ادیان به طرز بسیار مشهودی مورد مداقه قرار گرفته واین مفهوم  دارای بار ارزشی و دینی و اصولی در مکاتب مختلف مذهبی و بشری است  .

بررسی ها نشان می دهد ، نظریه پردازان ، فلاسفه ، و صاحبنظران حا کمان را به تامل و دقت در کاربرد و فحوای این موضوع در امور حکومتی توصیه و از بی توجهی به آن به شدت نهی نمودند.هم اینکه این واژه از نگرگاه های این اندیشمندان چنانکه در ذات حاکم نهادینه و در بستر اجتماعی  عینیت پیدا نماید ،فحوای عدالت ، فضیلت اخلاقی ، رعایت شرع مقدس در امور مملکتی وجاذبه مضاعف برای اجرای احکام اسلامی را در اولویت برنامه ها و راهبرد های حکومتی قرار می دهد .

اکنون باید ببینیم که موجبیت اعتدال در نظام مقدس جمهوری اسلامی در شرایط  کنونی ، آغاز دولت یازدهم و  در فضای ورود به دهه چهارم انقلاب اسلامی چیست وبایسته های آن کدامند؟

الزام اعتقادی:

بدون شک یکی از بایسته های نظام مقدس جمهوری اسلامی ، اعتقادات اسلامی و انقلاب اسلامی است ، که حد نگه داشتن اصول و موازین آن اصلی اجتناب ناپذیر است ، حضرت امام خمینی (ره) در راستای ارتباط منطقی انقلاب و خواستگاه آن به آموزه های اسلامی می فرماید :

"بر هیچ کس از آنان که از انقلاب اسلامی ایران اطلاع دارند پوشیده نیست که انگیزه این انقلاب و رمز پیروزی آن اسلام بوده است ، شما انقلاب اسلامی کردید که اسلام را ترویج کنید ؛که اسلام و احکام اسلام را پیاده کنید ".(ترنم نور )

لذا یکی از اصولی که اعتدال باید بر شالوده های اساسی آن استوار باشد ، آموزه اعتقادی است ، این مهم می تواند در بستر سازی اجتماعی برای تحقق تعدیل در همه فصل های اجرایی حکومت به عنوان یک پشتوانه استراتژیک عمل نماید ، اما ضمانت آن نهادینه شدن در ساختار و متن دولت اعتدال است و نباید هیچ اولویت دیگری جایگزین آن شود ، بایسته های رویکرد اعتقادی برای تحقق حد وسط در امور اجرایی عبارتند از :

الف : رویکرد جهادی :

جهاد به معنای تلاش توام با رنج است ، ایجاب نگاه جهادی ، به تعبیر حضرت امام خامنه ای ( مدظله العالی ) : جهاد برای تحصیل حاکمیت" ا.."و خروج از ولایت طاغوت به ولایت "ا.." است ، معظم له در فراز دیگر از فرمایشات خود می فرماید : فرهنگ جهادی در همه صحنه ها و عرصه ها بکار می آید ، آنچه انقلاب اسلامی به ما داد فرهنگ جهادی بود ، جهاد و مبارزه و استقامت و سازندگی کشور و دنیا و آخرت ، در سایه اتصال به خدا و آشنایی دلها با او امکان پذیر است .(ترنم نور ص 385) تنظیم و اتخاذ تصمیمات کلان بر نگر گاه های جهادی مبتنی بر اصول و آموزه های دینی در ایجاد اعتماد به نفس و خودباوری اسلامی در تقابل با سایر تفکرات و مولفه های و مکاتب سیاسی گزینه ای کار آمد و بی بدیل است و می تواند برای تحقق اهداف کلان حکومتی بستری قابل باشد ، نظام مقدس جمهوری اسلامی این نمونه را در دفاع مقدس بکار بست و فرزندان این ملت که خواستگاه تربیتی آنها اسلام ، انقلاب ، و آموزهای حاکمیت دینی بود توانستند با دست خالی ازشرف و حیثت و میهن اسلامی خود دفاع و حیات دهنده به این  الگو

بعد از مسلمان صدر اسلام و عصر حضرات ائمه معصومین (علیهما السلام ) باشند ، براین اساس اعتدال نیازمند آن است که قوام گیرنده از این معنا  باشد .

ب: عدالت :  

عدالت در فرهنگ و ادب فارسی به دادگر بودن ، هماهنگی و تعادل داشتن معنا شده است و در اصطلاح از آن به قرار گرفتن امور در مسیر و جریان اصلی خود تعبیر شده است.

حضرت امام خمینی (ره) به کرار در این ارتباط اشاره و مسئولین نظام را به توجه و دقت در اجرای این اصل اسلامی توصیه نموده اند معظم له می فرماید :

"از همه استمداد می کنم که با هم پیوستگی همه جانبه در راه بسط عدالت اسلامی که یگانه راه سعادت ملت است کوشا باشید ،هر دو طرف افراط و تفریط ،برخلاف عدل الهی است ،همه مردم باید دولت اسلامی را تقویت کنند تا بتواند اقامه عدل کند ،خروج از اعتدال و عدالت الهی و صراط مستقیم ،انحراف است و اجتناب از آن و ظیفه الهی است ، ماباید اقامه عدل بکنیم ، عذر نیست که ما قوه نداریم ، این ملت قوه ی ماست .اگر عدل اسلامی محقق شود برای توطئه گرها ، برای طاغی ها ، برای چپاولگرها دیگر راهی باقی نمی ماند ،همه مردم باید دولت اسلامی را تقویت کنند تا بتواند اقامه ی عدل بکند "(ترنم نورص485 )

نکته های موجود در این فرمایشات حضرت امام خمینی (ره) که مورد  تاکید نیز قرار گرفته است ، اتحاد همه آحاد مردم و اقشار مختلف و مسئولین در رویکرد به این موضوع است ،واقعیت این است که اجرای عدالت یک تم فراگیر است و نهادینه شدن آن در فرد ، خانواده جامعه وهمه ارکان قدرت سیاسی را طلب می نماید ، این فقط دولت نیست که باید مجری عدالت باشد بلکه رعایت حقوق افراد نسبت به همدیگر ، نسبت به خانواده ، نسبت به همنوع و اجتماع لازم وضروری است چنانکه این مهم در جامعه عینیت پیدا نمود ، دولت که وام دار اراده مردم است در توزیع عادلانه قدرت ، منابع و امکانات و فرصت ها در مسیر اصلی تحقق این هدف قرار می گیرد ،یکی از مولفه های تقویت دولت اسلامی که امام به آن اشاره می نماید همین است ،امام از این پشتوانه استراتژیک تحت عنوان قوه یا د می نماید، می فرماید این ملت "قوه ی ماست "این مفهوم خود فی النفسه از شالوده های اساسی تحقق اعتدال در بدنه اجرایی حکومت است ودر هیچ کدام

از نظام های سیاسی دنیا به این نحو مورد مداقه قرار نگرفته است ، مصداق عینی این الگو در جامعه اسلامی حرکت در مسیر توسعه مبتنی بر الگو های دینی را در پی دارد چنانکه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی ) می فرماید :

"ما در پی پیشرفت و یا به تعبیر رایج ، توسعه هستیم ، اما قطعا این پیشرفت باید با عدالت همراه باشد و گرنه جامعه مانند کشورهای غربی دچار شکاف و تبعیض و نارضایتی خواهد شد .(بیانات در جمع هیئت دولت یازدهم )

شاخص اقتصادی :

توسعه اقتصادی یک برنامه دراز مدت است و برداشت های متفاوتی در باره چگونگی پایش مولفه های اقتصادی وجود دارد،  دولت  اعتدال گرا بایدنخستین اقدام  او تنظیم بازار اقتصادی و سامان دادن به آن می باشد در حقیت یکی از رویکرد های مثبت به شعار اعتدال که مورد نظر مردم ایران واقع شد و به آن آری گرفتند ،انگیزه سامان دادن به تنظیم بازار اقتصادی است هر چند این موضوع نتوانسته دراراده ملت ایران در دفاع از آرمان های انقلاب اسلامی خللی بوجود بیاورد اما باید به دقت و تامل مورد نظر واقع شود.توجه به مبانی و ساختار ،متن و محتوا  انقلاب اسلامی و ظرفیت های آن از جهت رعایت موازین و تقدم اولویت ها و دوری از حرکت های یک سویه و شتابان و نیز پرهیز جدی از کپی برداری سیاست های اقتصادی که در دولت های گذشته در اقتصاد کشور بکار گرفته گرفته شده و نتایج مطلوبی از آن ها حاصل نشده از جمله نگرگاه های اقتصادی است که رویکرد اعتدالی به آن امری اجتناب ناپذیر است .توجه به بالا بردن سطح درآمد اقتصادی ،سامان دادن به عدم وابستگی به فروش نفت ، حرکت در راستای سند های بالا دستی در امور اقتصادی ،توجه به تورم ، بالا بردن سطح اشتغال ، جلوگیری از رانت خواری وپایش فساد مالی و ایجاد یک برنامه منظبط  با لحاظ نظارت های مستمر برای تخصیص منابع با انجام کارشناسی های لازم وثبات و توجه به قانون از بایسته ها و شاخص های اصلی نگاه اقتصادی در این زمینه می باشد .

ما باید توجه داشته باشیم که در مقابل تحریم های اقتصادی که اهداف آنها تغییر رفتار مسئولین نظام و ایجاد انحراف در مسیر اصلی انقلاب است از پشتوانه مردمی با روحیه جهادی ، رهبری حکیمانه و با ثبات اندیشه مبتنی بر آموزه های دینی ،  تجربه دفاع مقدس ، امنیت  , منابع و امکانات موجود در کشور و وجود بیش از  سی میلیون جوان که یک فرصت استثنایی در کشوراست  برخوردار هستیم . ما می توانیم با برنامه ریزی صحیح و اصولی ، تعدیل های اقتصادی را اجرا نماییم و روحیه نشاط و سر زندگی و اعتماد به نفس برای تلاش و کار و تولید و بازار پر رونق اقتصادی را حاکم نماییم .

الزام سیاسی:

"علی از مردانی است که هم جاذبه دارد و هم دافعه و جاذبه و دافعه او سخت نیرومند است ، شاید در تمام قرون و اعصار جاذبه و دافعه ای به نیرومندی جاذبه و دافعه علی (ع)پیدا نکنیم."[2]

این عبارت را شهید مطهری در وصف امام علی (ع) و اصحاب آن حضرت در کتاب جاذبه و دافعه ذکر نموده است ، خواستگاه تاریخی کتابت این موضوع ، زمینه نضج گیری انقلاب اسلامی  در اواخر دهه اول  آن است ،شهید در ابتدای این نوشتار می گوید "قانون جذب و دفع

یک قانون عمومی است که بر سر تاسر نظام آفرینش حکومت می کند "

ذره ذره که اندر این ارض و سماست        جنس خود را همچو کاه و کهرباست

به نظر می رسد بهترین مصداق برای تعدیل رفتار سیاسی درشرایط حاضر و در مواجه با نظام بین الملل توجه به قانون جذب و دفع مبتنی بر ایدئولوژی اسلامی است ،ظرفیت بالای انقلاب اسلامی ایجاب می کند در تعامل سیاسی با پدیده ها  دردرون نظام سیاسی و  بعد منطقه و  بین الملی به اقتضای شرایط سیاسی جهان اسلام از قانون جذب و دفع پیروی نماییم ،واقعیت این است که نظام سلطه در پی آن است که ما از

دین خود دست بکشیم واز آن ها بترسیم ، ما اگر تکیه گاهمان اسلام و آموزه های دینی آن قرار بدهیم هم می توانیم  قضایا را به درستی تحلیل نماییم و هم روابط خود را بر پایه این اصول با لحاظ منافع مادی و معنوی برنامه ریزی و پیگیری نماییم .

خدا را شکر که ما اسلام و قرآن داریم،برای ما توفیق بزرگی است که در این زمان و در این موقعیت قرار گرفته ایم ، این که چرا ما باید در انزوا و محاصره رشد کنیم راز تعالی ماست ، به آیات قرآن هم اگر دقت کنید همین گونه است ، هر وقت مسلمین در قلت بودند و به

"خدا " تکیه کردند ، پیروز شدند و هر وقت در کثرت بودند و عجب کردند شکست خوردند.(حسین سلامی :1389)ایران یک کشور مهم و تاثیر گذار بین المللی است و پیوند استراتزیکی بین منافع اقتصادی ،سیاسی ،امنیتی و فرهنگی بین کشورها با نظام مقدس جمهوری اسلامی و جود دارد.براین اساس توجه جدی در شکل گیری سیاست

خارجی با نگاه راهبردی به این پشتوانه استراتژیک امری اجتناب ناپذیر است و لذا باید مورد نظر واقع شود .هم اینکه ایران به عنوان ام القرای کشورهای اسلامی و سرچشمه اصلی بیداری اسلامی در این نگرگاه نیازمند تصمیمات کلان و راهبردی است که در شکل دهی به سیاست خارجی باید مورد مداقه قرار گیرد.حضرت امام خامنه ای مدظله العالی در ارتباط با تکیه بر"  ظرفیت های درون زا " می فرماید "کلید حل مشکلات در ظرفیت ها و امکانات داخل کشور است

که باید با خردمندی از آنها بهره گرفت ، این حرف به معنای استفاده نکردن از ظرفیت های بیرونی نیست ، بلکه نکته اساسی این است که نباید به خارج امید بست "(فرمایشات در دیداربا رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت یازدهم)

شاخص دیگری که در ساختار دولت مبتنی بر اعتدال باید  مورد نظر واقع شود توجه به  تعدیل سیاست ها و ذوب شدن بی حد و اندازه در آن است ، سیاست زدگی در این همین  زمینه مصداق پیدا می کند و به شدت باید از آن پرهیز نمود، از زاویه دیگر لفاظی بی نتیجه سیاسی که مانع خدمت به مردم است و ملت ایران  هیچ دل خوشی از آن ندارند و در حقیقت با پشتوانه عملیات روانی برای انحراف در مسیرکارآمدی دولت ها چیده می شود باید برحذر بود ، افراد و جریان های سیاسی نامشروعی  وجود دارند که در صدد بازگشت به قدرت و حضور در عرصه های سیاسی اجرایی کشور  هستند این دست از افراد و تم تصمیمات آنها در همین راستا قابل تحلیل هستند .هم اینکه در صحنه های سیاسی زمینه سازی برای مشارکت سیاسی و گسترده ضرورتی است که باید به آن توجه نمود.

چه در بررسی و نتیجه گیری این مباحث باید به آن پرداخته شود رعایت عدالت و تعدیل رفتار مسئولین مبتنی بر نظریات و نگر گاه های اندیشمندان مسلمان و به پیروی از آموزه های قرآنی است دولت جدید باید در سمت و سوی فعالیت های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی

جانب احتیاط و عدالت را گرفته و حرکت و تمایل بیش از اندازه لازم در هرکدام از این مسیرها پرهیز نماید،اجرای سیاست  دولت های گذشته با اعتدال ورفتار متناسب با تم  سیاست های نظام سلطه همخوانی ندارد و رفتاری بروز و تراز ادیشه های جدید در عرصه مسائل منطقه ای و بین المللی می طلبد .

نیاز های مردم فهیم و قدر شناس ایران ایجاب می نماید ، اعتدال جانب اشخاص و گرو ه ها را نگیرد و منافع جمعی در شخصیت ها و افراد خلاصه نشود

ساختار و متن انقلاب اسلامی  اصلی است که باید در تقدم اولویت ها به آن پرداخته شود

و هیچ بدیل دیگری نباید جایگزین آن شود .شتابزدگی در این عرصه منهای توجه به مبانی عقیدتی ابتر و ناکارآمد خواهد بود .

ما باید گذشته تاریخی این انقلاب و تقابل جریان ها و گروه های سیاسی با آن را طی این مدت به دقت و با تامل تحلیل نماییم وبه سرنوشت گروه های که از این مسیر جدا شده اند  بنگریم ، این درس بزرگی است برای ما ، به هرمیزان ازپشتوانه ولایی و مردمی برخوردار باشیم شعارهای ما دارای اعتبار و با ضمانت اجرایی است و به هر میزان از سد محکم و همراهی با سیل خروشان ملت در وفاداری به آرمان های دینی  فاصله بگیریم ،فرصت خدمت به مردم و نظام مقدس جمهوری اسلامی را از دست داده و هرگز قادر به جبران آن نخواهیم بود.

منابع:

1-قرآن مجید

2-مبانی جامعه شناسی ، علی اکبر نیک خلق ، چ ششم  انتشارت سمت(تهران :1375)

3-تاریخ اندیشه سیاسی در غرب از سقراط تا ماکیاول ، دکتر کمال پولادی چ اول (تهران :1382)

4- فرهنگ فارسی عمید ،حسن عمید، انتشارات اشجع ،چ دوم (تهران :1391)

5-تغییرات اجتماعی ،گی روشه _ترجمه دکتر منصور وثوقی ،چ ششم (تهران ،نشر نی)

6-تحلیل صحنه نبرد حق و باطل ، دکتر حسین سلامی ، چ اول (تهران :1389)

7-هفته نامه صبح صادق، دوشنبه 11 شهریور 1392ساتل چهاردهم ش 614

8-ترنم نور ، گزیده سخنان حضرت امام خمینی (ره) و حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، انتشارات کامیاب چ اول (تهران :1384)

9-مقاله سرکار خانم هاشمی و رضاعلی نورزی ،تربیت از دیدگاه اندیشمندان مسلمان

9 –صحیفه نور حضرت امام خمینی (ره)

[1]-فرهنگ عمید ، انتشارات امیر کبیر ، چ سوم (تهران :1369)

[2]-علامه مرتضی مطهری ، جاذبه و دافعه علی (ع) ،انتشارات آدینه ،ج اول (تهران :1389)