مقدمه

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با منتخبین اتحادیه دانش آموزان اسلامی به نکات بسیار مهمی اشاره نمودند که شدیدا نیازمند تدقیق و برنامه ریزی برای اقدام و عمل است. در میان فرمایشات خود ایشان به یک عبارت عربی اشاره داشتندکه الحرب خدعه بود. می توان گفت یکی از کلیدی ترین نکات تحلیلی این بیانات همین عبارت می باشد. تاکید بر اینکه در شرایط فعلی پسا برجام نیز توجه داشته باشیم که هنوز در شرایط جنگ با نظام سلطه به سر می بریم و نباید از فریب و خدعه دشمنان حیله گر این انقلاب لحظه ای غافل باشیم

 گفتمان هویت ساز انقلاب اسلامی درایران نفس تازه ای را در روابط بین الملل و سیاست جهانی به وجود آورد که نظام سلطه را سخت با نظام معنایی اسلامی به چالشی به نظیر کشانید. از همان ابتدا روزهای انقلاب اسلامی جنگی ناخواسته به کشورمان ایران هم به شکل سخت افزارانه و هم نرم افزارانه تحمیل شد و البته ملت ایران چه در زمان حضرت امام (ره) و چه در زمان رهبری فعلی نظام جمهوری اسلامی مقاومتی به یاد ماندنی در تاریخ تمدنی این کشور تاکنون از خود به جای گذاشته اند.

اما این فرآیند مقاومت تمام نشده است و دشمن از حربه ای به حربه ای دیگر و از خدعه ای به خدعه ای دیگر تمسک می جوید و تمام قد با همه انرژی و توان خود در صدد است که این گفتمان انقلابی بی بدیل در سیاست بین الملل فعلی را تضیعف و سرکوب نماید.

پارادیم تعارض و ستیز

ذات سیاست بین الملل تعارض و ستیز است و چشم داشت به صلح و همکاری دائمی بین کنشگران بین المللی آرزویی دست نیافتنی به نظر می رسد. کنشگرانی در میان نظام بین الملل، عمدتا حرفی برای گفتن و توانی برای عمل دارند که از قالب های ادراکی توانمندی برخوردار باشند.

انقلاب های قرن بیستمی مانند انقلاب کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی سابق و یا انقلاب مائوئیستی جمهوری خلق چین همه در تلاش بودند که با آبشخورهای فکری خود راهی را برای رهایی و آزادی مردم در مقابل نظام سرمایه داری لیبرال به رهبری آمریکا در نیمه دوم قرن بیستم باز کنند. اما به دلایل مختلف این انقلاب ها پس از مدتی در سکوت مردند و نظام سرمایه داری نیر در سر جنازه آنها سرود پیروزی خواندند، سرودی که از نظر آنها ترجمان پایان تاریخ و پایان ایدئولوژی بود.

اما پیروزی انقلاب اسلامی ایران منجر به زایش یک قالب ادراکی جدیدی بر اساس یک گفتمان هویتی جدید شد که دارای هستی شناسی و معرفت شناختی مختص به خود بود. انقلابی که در ابتدا صرفا یک انقلاب محدود ضد دیکتاتوری شاه به نظر می رسید معلوم شد که یک انقلابی بسی بزرگتر از انقلاب های قبلی قرن بیستمی می باشد و قالب ادراکی آن بسیار پرمخاطب می باشد.

قالب اداراکی انقلاب اسلامی ایران

همان طور که در بالا اشاره شد هر کنشگر موثری در میان نظام بین الملل از قالب ادراکی مختص به خود برخوردار می باشد که هر میزان این قالب ادراکی متمایز و منحصر به فردتر باشد می تواند برای آن کنشگر به عنوان یک پارامتر قدرتی مطرح شود و به نوبه خود در عرصه سیاست بین الملل دوستان و دشمنانی را رقم بزند.

گفتمان انقلاب اسلامی چون بر نظرگاه های اسلامی استوار است و هستی شناسی امنیتی ایران ویژگیهای انسانی و فطری متمایز به خود را داراست مخاطبان آن همه انسان ها و فطرت پاک انسانی است. نگرش انتقادی انقلاب اسلامی ایران نسبت به نظام سلطه نگرشی مبتنی بر فطرت حق طلبانه و عدالت جویانه است. در این نگرش فقط مسایل اقتصادی و سیاسی مطرح نیست بلکه گفتمان های اخلاقی و هنجاری و ارزشی برای ساخت انسان کامل که می تواند کارگزاری تغییر را شکل بدهد نیز مد نظر قرار دارد.

در گفتمان انقلاب اسلامی ساختار و کارگزار ( بخوانید نظام بین الملل و افراد) دارای ساخت تاثیر گزار متقابل هستند درست به مانند عرصه های ملی که شهروندان خوب می توانند در ساخت ملت کشور توانمند موثر باشند، به طور مشابه کارگزاران توانمند می توانند ساختارهای نظام بین الملل را تحت تاثیر قرار دهند.

پروژه هویت ساز گفتمان انقلاب اسلامی، پروژه توانمند سازی فرد در عرصه های ملی و بین المللی است. تاکید حضرت آقا در دیدار با اتحادیه دانش آموزان نیز تاکید بر توانمند سازی بود که بتوانند به عنوان افسران شجاع، آگاه و هشیار در عرصه جنگ نرم فعالیت کنند.

در همین راستا ایده مقاومت شاه بیت توانمند سازی در گفتمان انقلاب اسلامی است که باید با برنامه ریزی و آگاهی همراه باشد. رمز موفقیت حزب الله لبنان نیز در فرمایشات رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار همین است. این که حزب الله امروز خار چشم رژیم مرتجع و خود فروخته ی منطقه خلیج فارس است، همین است. و دقیقا همین جاست که رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند که امروزه حزب الله لبنان خورشید درخشان منطقه و جهان اسلام است.

پویایی حرب و ستیز خصمانه علیه گفتمان هویت بخش انقلاب اسلامی ایران

در این پارادیم گفتمانی است که از همان ابتدای انقلاب اسلامی ایران، حرب و ستیز و خصومت به شکل سخت افزارانه و نرم افزارانه شکل گرفت. تحمیل ترورهای ناجوانمردانه با بیش از هفده هزار شهید ترور، تحمیل هشت سال تجاوز جنگی توسط صدام حسین به شکل مزدورانه با حمایت دنیای غرب و رژیم های عرب مرتجع منطقه، تحمیل تحریمهای ناجوانمردانه مختلف، مخالفت با هر پیشرفت علمی و توسعه ای در کشور از جمله انرژی هسته ای همه از نمونه های این شرایط خصمانه می باشد.

اما گفتمان انقلاب اسلامی هرگز در این آتش خصم و جنگ، روش های خشونت آمیز را توصیه نکرده است. در عرصه دفاع جوانمردانه ایستادگی کرد ولی خود به آتش جنگی تهاجمی دست نیازید، علیرغم اینکه می توانست و می تواند چنین کنشگری هایی را در عرصه منطقه ای و بین الملل داشته باشد.

دلیل اصلی این خصومت، اساس و بنیان گفتمان ضد هژمونی انقلاب اسلامی است. گفتمانی که هم در میان مسلمانان و هم همه انسان های فطرت جو خریداران پر و پا قرصی دارد. اما در کنار این دلیل اصلی، علل گوناگونی برای خصومت طلبی و استمرار آن توسط کنشگران قدرتی علیه انقلاب اسلامی می توان سراغ گرفت.

استقلال طلبی ایران در میادین مختلف امری است که اصلا به مزاج قدرت های جهانی خوش نمی آید. این استقلال طلبی نه تنها در عرصه سیاسی است بلکه در سایر عرصه های اقتصادی و علمی نیز می باشد. یکی از نمونه های بارز آن امروز توانمندی بی بدیل ما در عرصه های موشکی است که به دست توانمند ایرانی حاصل شده است و توانسته است که قدرت بازدارندگی فوق العاده ای را در راستای تامین امنیت ملی ایران به وجود آورد تا دشمن مخیله تهاجم نظامی را به فکر خطور ندهد و اگر هم چنین حماقتی کرد با سیلی محکمی مواجه خواهد شد.

پایمردی و مساعی جمیله ایران در حمایت اخلاقی از جنبش های حق طلبانه به شکل دیپلماتیک نیز از نمونه های بارز این حرب خدعه آمیز علیه جمهوری اسلامی ایران است. نمونه بارز این حمایت را در جنبش مقاومت در فلسطین و لبنان می توان دید که کارنامه درخشانی را برای ایران در عرصه منطقه ای و نظام جهانی آفریده است. در منطقه ای که سازمانی مانند سازمان همیاری کشورهای اسلامی نیز نمی تواند حتی یک بیانیه محکم از ترس قدرت های بزرگ در حمایت از غزه و فلسطین صادر کند، ایران به پشتوانه گفتمانی و هویتی انقلاب اسلامی سخت در کنار مردم مظلوم منطقه ایستاده است. امری که هرگز از خاطره مردم حق طلب زدوده نخواهد شد.

امروزه این ایران است که در مقابل موج خشونت طلبی تکفیری مستظهر به حمایت پترو دلارهای نفتی در منطقه ایستاده است. پترو دلارهایی که می توانند همه چیز را بخرند جز اندیشه انقلابی موجود در گفتمان انقلاب اسلامی ایران را که مخالف مزدوری برای کنشگرانی است که سودای ایجاد واگرایی و تجزیه در منطقه را دارا هستند.

عراق و سوریه امروز دو ترجمان عینی این کنش گری بی بدیل و شجاعانه ایران هستند که در واقع برای تامین امنیت ملی خود ایران ما انجام می شود. مدافعان حرم امروز ما، در عین حالی که مدافع حرم کربلا و نجف و زینبیه و کاظمین و بین الحرمینند که مصادیق ایمانی و باوری ما هستند ولی مرزداران توانمند و شجاعی هستند که امروز امنیت من و شما و همه ایرانیان را در این کشور فراهم می آورند.

لزوم هوشیاری در مقابل خدعه های دشمنان

تعبیر حضرت آقا بسیار زیباست که می فرمایند الحرب خدعه. نکته این است که تا زمانی که انقلاب اسلامی و گفتمان پویای آن وجود دارد خصومت و دشمنی آن نیز ادامه خواهد داشت و از شکلی به شکل دیگر در خواهد آمد. نکته کلیدی این است که نظام سلطه به رهبری آمریکا هرگز از دشمنی خود علیه انقلاب اسلامی دست برنخواهند داشت.

ایران در سیاست خارجی خود تعامل سازنده را در چارچوب گفتمانی انقلاب اسلامی برگزیده است. به عبارت دیگر دیپلماسی تعامل سازنده خط قرمز های مشخصی دارد که آن ها در قالب های ادراکی ما مشخص هستند و هرگز اصول دیپلماسی و سیاست خارجی ما با روی کار آمدن این دولت یا آن دولت تغییر پیدا نمی کند و همه طراحان سیاست خارجی ما موظف هستند که چارچوب بنیادین و راهبردی انقلاب اسلامی را رعایت کنند.

این سیاست خارجی برگرفته شده از اصول انقلاب اسلامی است که رمز پایداری و استمرار آن نیز می باشد. دشمنان این انقلاب نیز راهبردها و اصول خود را دارند و ممکن است که رویکردها و تاکتیک های خود را عوض کنند ولی به هر حال به عنوان مثال آمریکای بوش پدر و بوش پسر یا کلینتون و یا اوبامای فعلی به شکل راهبردی با یکدیگر تفاوتی ندارند و اگر چه در رویکردها با هم متفاوت باشند.

همه آنها حامی بلا منازع رژیم صهیونیستی هستند. همه آنها مدافع سرسخت نظام هژمونی سرمایه داری لیبرال سکولار منش می باشند که اساسا نمی توانند با نظام جمهوری اسلامی خوب باشند. بنا بر این لازم است به همه رویکردهای مختلفی که رو می کنند هوشمندانه نگاه کنیم.

مذاکرات هسته ای که شروع شد مقام معظم رهبری تاکید داشتند که به این مذاکرات خوش بین نیستند و حتی سه سال پیش اشاره کرده بودند که مشکل آنها با ما هسته ای نیست و اگر هسته ای را به نتیجه برسند، موشک را بهانه می کنند و سپس تروریسم و حقوق بشر را و سپس دمکراسی طلبی را و حتی نهایتا سرآخر می گویند اصلا چرا شما سپاه دارید؟!!

و امروزه چه خوب ما تحقق فرمایشات ایشان را می بینیم. پس از دیپلماسی لبخند می بینیم که مصادیق زیادی از عهد شکنی دولت امریکا وجود دارد. ما هزینه زیادی برای تحقق دیپلماسی تعامل سازنده پرداخت کردیم اما هنوز نتوانستیم به حداقل های مطلوب و مورد نظر خود دست یابیم. همه این ها علامت های خدعه هستند. به قول حضرت آقا اگر به اینها رو نشان بدهیم قطعا مطالبات خود را بیشتر خواهند کرد.

هدف خدعه دشمن، تضعیف نظام جمهوری اسلامی است. اکنون به نظر می رسد که فکر می کنند چون یک امتیاز عمده از ما گرفته اند شرایط داخلی مهیا می باشد تا امتیازات بیشتری را بگیرند. فعلا توان دفاعی ما را نشانه گرفته اند امری که باید کاملا با هشیاری مسئولان کشوری و لشکری و همه مردم ما همراه باشد.

نباید تصورکرد که اعطای امتیاز بیشتر و بیشتر، دشمنان ما را مهربان خواهد کرد، چون که اصلا مسئله و مشکل اصلی آنها توان هسته ای و موشکی ما نیست، مشکل اساسی و بنیادین آنها با ما گفتمان هویتی انقلاب اسلامی و استمرار آن می باشد که می تواند به شدت هژمونی سلطه طلبانه آنها را با چالش مواجه سازد. بنابر این فریبکارانه در صدد اخذ امتیازات هر چه بیشتری از ما هستند.

باید در مقابل خدعه های دشمن در حال خصومت هوشیار بود. هر گونه امتیاز دادن بیشتر در دوران پسا برجام باید منوط به تحقق وعده های آنان باشد. وعده هایی که تاکنون با بد عهدی مواجه است و فقط لاف زنی سیاسی می باشد.

دکتر رضا سیمبر

استادتمام گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه گیلان

فارس